Δείγμα των δυσκολιών που ενέχει η “βίαιη” απεξάρτηση της Ευρώπης από τους ενεργειακούς πόρους της Ρωσίας και δη το φυσικό αέριο απετέλεσε η κίνηση των τιμών ηλεκτρικής ενέργειας για σήμερα.
Αυτό που καταγράφεται είναι μια εκτόξευση, που κυμαίνεται, σε Ευρωπαϊκό επίπεδο, από το +14,9% στη Μάλτα και +44,4% στην Ελλάδα μέχρι το 129,6% στην Εσθονία και 170,6% στην Φινλανδία. Κύρια αιτία, βέβαια, η πορεία των τιμών φυσικού αερίου, το οποίο σε διάστημα μιας εβδομάδας από τα 83 ευρώ ανά Mwh ανήλθε σε 124 ευρώ εξαιτίας των κινήσεων της Ρωσίας να μειώσει τις ποσότητες που στέλνει στην Ευρώπη επικαλούμενη “τεχνικά” προβλήματα.
Το ενδιαφέρον είναι ότι χώρες, όπως η Ελλάδα, η Μάλτα και η Ιταλία με “παραδοσιακά” αυξημένες τιμές ρεύματος στη χονδρεμπορική αγορά είχαν μικρότερες ποσοστιαίες αυξήσεις σε σχέση με τις χώρες του βορρά, που βρέθηκαν πλέον και αυτές να έχουν τιμές στο …”Θεό”.
Αναλυτικά με βάση τα στοιχεία που δημοσιεύει καθημερινά η ΡΑΕ η τιμή του ρεύματος στην Ελλάδα, στην Αγορά της Επόμενης Μέρας είναι στα 241 ευρώ/Mwh από 167 ευρώ χθες. Πρόκειται για άλμα 74 ευρώ ή 44% στην τιμή της Mwh στο Χρηματιστήριο Ενέργειας με την τελική τιμή να ανέρχεται στα 241,71 ευρώ για σήμερα Δευτέρα 20 Ιουνίου από 167 ευρώ που ήταν την Κυριακή 19/6.
Την ίδια ώρα, η εκτόξευση της Mwh στην ευρωπαϊκή αγορά είναι ακόμη πιο “εντυπωσιακή”. Στα στα 303 ευρώ στη Γαλλία, στη Γερμανία στα 267 ευρώ, δείγμα του πόσο αναμένεται να πειστούν οι εν λόγω μεγάλες οικονομίες από την “επόμενη μέρα” του ¨”διαζυγίου” με τη Ρωσία. Οι υπόλοιπες χώρες εκτός της Πορτογαλίας και της Ισπανίας η τιμή της Mwh κινήθηκε υψηλότερα των 250 ευρώ. Στην ιβηρική χερσόνησο η τιμή της Mwh ήταν στα 157 ευρώ και οφείλεται στο γεγονός ότι εφαρμόζεται πλαφόν στην τιμές.
Σε ανησυχία η ΕΕ
Στο φόντο αυτό εύλογα αναρωτιούνται αναλυτές για το τι μέλλει γενέσθαι τον επόμενο χειμώνα αλλά και βέβαια πώς θα διαμορφωθούν οι τιμές παραγωγού αλλά και ο πληθωρισμός που κύρια στην ΕΕ οφείλεται στην ενεργειακή ακρίβεια, λόγω πολέμου. Γιαυτό άλλωστε, “δίνουν και παίρνουν” τις τελευταίες μέρες φήμες για πιέσεις των μεγάλων κρατών μελών της ΕΕ προς την Ουκρανία για συμβιβασμούς.
Επιστροφή στον άνθρακα
Πέρα βέβαια από τη γεωπολιτική συνθήκη η ΕΕ επιστρέφει, έστω και με προσωρινό τρόπο, στον άνθρακα για να αντιμετωπίσει την κρίσιμη συγκυρία. Πέρα από την Πολωνία, που σταθερά κρατά ενεργά τα λιγνιτικά της εργοστάσια, η Ελλάδα εδώ και μήνες έθεσε σε εφαρμογή σχέδιο ενεργοποίησης, έστω και ως “εφεδρεία” των λιγνιτών, ενώ βέβαια και η Γερμανία, όπως μεταδίδουν τα διεθνή πρακτορεία εμφανίζεται πρόθυμη να αυξήσει την παραγωγή ενέργειας από άνθρακα ο οποίος θα αναπληρώσει την ενέργεια από το φυσικό αέριο.
Τεστ αντοχής ο πρώτος καύσωνας
Χθες πάντως στην εγχώρια αγορά, κύρια κινήθηκε με ΑΠΕ λόγω των ανέμων με το 56% του συνολικού μίγματος να “πατάει” σε πράσινες πηγές και μόλις το 6% στους λιγνίτες και το 28% στο φυσικό αέριο. Για σήμερα, ωστόσο, λόγω αλλαγής του καιρού με έλευση υψηλών θερμοκρασιών, αναμένεται το φυσικό αέριο να ανέβει κατά πολύ. Ουσιαστικά μάλιστα το πρώτο αυτό κύμα ζέστης που έρχεται αναμένεται να δοκιμάσει το σύστημα και μάλιστα σε μια κρίσιμη στιγμή από άποψη τιμών.
Πάντως με βάση πηγές της αγοράς, η συνέχιση των γεωπολιτικών εντάσεων αναμένεται να φέρει ένα καλοκαίρι με τιμές ρεύματος στα ύψη. Δε λείπουν και οι προβλέψεις για τιμή της Mwh που θα ξεπεράσει τα 300 ευρώ στην χονδρεμπορική τιμή.
Τα αναχώματα
Στο μεταξύ η κυβέρνηση, πέρα από την πλατφόρμα με το Power Pass, με το νομοσχέδιο που κατέθεσε την περασμένη Παρασκευή περιέγραψε ένα πλάνο - ανάχωμα τόσο για την επάρκεια όσο και τις τιμες. “Βαρύ” πυροβολικό είναι το πλαφόν στην τιμή της Mwh αλλά και το Ταμείο Ενεργειακής Μετάβασης, που κύρια θα σηκώσει το βάρος των επιδοτήσεων μαζί βέβαια με τον προϋπολογισμό.
Να σημειωθεί ότι με βάση το νομοσχέδιο για τις ΑΠΕ στα έσοδα του Ταμείου Ενεργειακής Μετάβασης προστίθενται και τα έσοδα από τις Υπηρεσίες Κοινής Ωφέλειας (ΥΚΩ) που πληρώνουν όλοι οι καταναλωτές μέσω των λογαριασμών του ρεύματος για τη σήριξη των νησιωτών και των ευπαθών ομάδων. Βέβαια η πρόβλεψη ήταν οι χρεώσεις των ΥΚΩ, λόγω της προόδου των διασυνδέσεων, να αποκλιμακωθούν, ωστόσο μένει να φανεί στις υπουργικές αποφάσεις το τι θα γίνει.
Κύμα ανησυχίας
Πάντως με το φόβο της ενεργειακής ακρίβειας, εν όψει και εκλογών, η κυβέρνηση σπεύδει να καθησυχάσει τους πολίτες. Μιλώντας το Σάββατο στο Βόλο, ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Κώστας Σκρέκας είπε ότι «επιστρέφουμε το 60% του υπερβολικού κόστους της ενέργειας και βάζουμε ένα πραγματικό πλαφόν ώστε το κόστος της ενέργειας να έχει ένα όριο. Παράλληλα η Ελλάδα είναι η μόνη χώρα της Ευρώπης που επιδοτεί απευθείας επιχειρήσεις. Δεν λύνεται βεβαίως το πρόβλημα, αλλά θα τα καταφέρουμε. Το επόμενο 12μηνο θα διαθέσουμε σχεδόν 6 δισ. ευρώ για να στηρίξουμε επαγγελματίες, επιχειρήσεις και νοικοκυριά. Η Ελλάδα έχει δαπανήσει έως τώρα 3,6% του ΑΕΠ και είμαστε η μόνη χώρα που δαπανήσαμε ένα τέτοιο ποσό για να στηρίξουμε επιχειρήσεις και νοικοκυριά».
«Αυτά όμως», συμπλήρωσε, «δεν είναι μόνιμη λύση. Η μόνιμη λύση είναι μία ενεργειακή στρατηγική με προβλεψιμότητα. Θα σας πω μόνο ότι σχεδιάζουμε να λύσουμε ένα πολύ σημαντικό θέμα με τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Πολύ σύντομα θα φέρουμε νομοσχέδιο όπου ο ΔΕΔΔΗΕ θα δίνει άδεια και σε μεμονωμένα νοικοκυριά, σε αγρότες και σε μικρούς επιχειρηματίες, ώστε να έχουν τη δυνατότητα να παράγουν ενέργεια μέχρι και 10 κιλοβάτ, με μία απλή γνωστοποίηση στον ΔΕΔΔΗΕ».
Εναλλακτικό σχέδιο επάρκειας
Με βάση επίσης το νέο νομοσχέδιο η κυβέρνηση έρχεται να θεσπίσει plan b αλλά και μέτρα για την ενίσχυση της ασφάλειας εφοδιασμού της χώρας με φυσικό αέριο για την περίοδο Ιουλίου 2022 – Ιουνίου 2023.
Πέρα από η μίσθωση πλωτού δεξαμενόπλοιου υγροποιημένου φυσικού αερίου, προχωρά τώρα με το νομοσχέδιο στην αποσαφήνιση της σχετικής διαδικασίας. «Με απόφαση της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας (Ρ.Α.Ε.), αξιολογείται η αναγκαιότητα της παράτασης της μίσθωσης της παρ. 1 για διάστημα έως έξι (6) διαδοχικών μηνών, και σε περίπτωση θετικής αξιολόγησης, η μίσθωση παρατείνεται αναλόγως».
Τα νησιά
Επίσης όπως αναφέρεται στο άρθρο 120 του νομοσχεδίου:
«Για τη διασφάλιση του εφοδιασμού των νησιωτικών περιοχών που διασυνδέονται με το Σύστημα Μεταφοράς της ηπειρωτικής χώρας και δεν εμπίπτουν πλέον στα Μη Διασυνδεδεμένα Νησιά, συνάπτονται συμβάσεις Εφεδρείας Δυναμικού Εκτάκτων Αναγκών, μεταξύ του Ανεξάρτητου Διαχειριστή Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας και του κατόχου άδειας παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από θερμικές μονάδες, που βρίσκονται στα ηλεκτρικά συστήματα των εν λόγω νησιωτικών περιοχών. Οι ανωτέρω συμβάσεις υποβάλλονται προς έγκριση στη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας».
Έκτακτα μέτρα και για την Κρήτη
Σύμφωνα με το άρθρο 123 του νομοσχεδίου οι μονάδες ηλεκτροπαραγωγής που βρίσκονται στην Κρήτη και έχουν προσωρινή άδεια εγκατάστασης και λειτουργίας, παίρνουν παράταση μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου 2023.
