Σε εκτιμήσεις για πιο “μαζεμένες” τιμές αερίου και πετρελαίου σε σχέση με αυτές που καταγράφηκαν στο Προσχέδιο που είχε κατατεθεί τον Οκτώβριο προβαίνει στο σχέδιο του Προϋπολογισμού με βάση τις σχετικές πληροφορίες.
Άλλωστε, στον Ολλανδικό δείκτη καταγράφεται σταθερά ένα επίπεδο τιμών περιξ των 100 - 120 ευρώ ανά μεγαβατώρα, αισθητά μειωμένο σε σχέση με τα ρεκόρ των 350 ευρώ ανά μεγαβατώρα του Αυγούστου. Ανάλογη είναι η τάση και στα συμβόλαια των επομένων μηνών.
Βέβαια οι αποθήκες της Ευρώπης είναι γεμάτες για φέτος με φυσικό αέριο, ενώ καταγράφεται πτώση ζήτησης σε σχέση με τον μέσο όρο της περιόδου Οκτωβρίου 2019 -21 στο επίπεδο του 25%. Αξίζει να σημειωθεί ότι τον Οκτώβριο εισήχθησαν στην Ευρώπη μόλις μόλις στα 2 bcm (δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα) από τη Ρωσία. Ωστόσο του χρόνου είναι το μεγαλύτερο ζήτημα, κάτι βέβαια, που θα επηρεάσει τις τιμές στα τέλη του πρώτου εξαμήνου του 2023.
Εν τω μεταξύ με την πτώση της τιμής του φυσικού αερίου αλλά και την αυξημένη συμμετοχή των ΑΠΕ στο όλο μείγμα η χονδρική τιμή του ηλεκτρισμού τον Οκτώβριο κατέγραψε στην Ελλάδα πτώση 44,20% σε σχέση με τον προηγούμενο μήνα, ωστόσο παραμένει η ακριβότερη της Ευρώπης.
Αγορά επόμενης ημέρας
Αναλυτικά η μέση τιμή του ηλεκτρισμού στην ελληνική Αγορά Επόμενης Ημέρας τον Οκτώβριο ήταν στα 232,60 ευρώ/MWh, έναντι περίπου 412 ευρώ/MWh τον Σεπτέμβριο. Κι αυτό με δεδομένη την τάση και του Νοεμβρίου αλλά και τις προβολές για τους πρώτους μήνες του 2023 “κατεβάζει” τον πήχη για πιθανές επιδοτήσεις μέσω του Προϋπολογισμού.
Ανάπτυξη
Στο μεταξύ με βάση το σχέδιο του Προϋπολογισμού που κατατίθεται σήμερα στη Βουλή από τον Υπουργό Οικονομικών Χρήστο Σταϊκούρα προβλέπεται για του χρόνου άνοδος του ΑΕΠ στο 1%.
Πυλώνας για την διασφάλιση αντίστροφης πορείας σε σχέση με την ΕΕ, σε ό,τι αφορά την ανάπτυξη, είναι οι επενδύσεις και ειδικά ό,τι προέρχεται από το Ταμείο Ανάκαμψης και βέβαια ο τουρισμός, που και για το νέο έτος προβλέπεται να κινηθεί στα φετινά επίπεδα, παρά τα όσα φέρνει ο πληθωρισμός στις βασικές αγορές προέλευσης τουριστών.
Κεντρικά χαρακτηριστικά, βέβαια, για τον Προϋπολογισμό είναι και η δέσμευση για πορεία προς πρωτογενή πλεονάσματα όπως και η διασφάλιση αποθεματικού 1 δισεκ. ευρώ για πιθανά νέα μέτρα στήριξης ευάλωτων ομάδων.
Βέβαια σε σχέση με το Προσχέδιο υπάρχουν πολλές αναθεωρήσεις που επιβλήθηκαν λόγω της συγκυρίας. Στα θετικά και αισιόδοξα είναι οι προβλέψεις για την πορεία των τιμών ενέργειας που εκτιμάται ότι θα είναι προσγειωμένες σε σχέση με ό,τι είχε καταγραφεί στο Προσχέδιο.
Το ΑΕΠ
Αναλυτικά σε σχέση με το μακροοικονομικό σενάριο, προβλέπεται για το 2023 κατέβασμα του πήχη της ανάπτυξης, με δυο εναλλακτικά σενάρια. Η αρχική πρόβλεψη για 2,1%, που είχε αποτυπωθεί στο Προσχέδιο αναθεωρείται, λόγω της διεθνούς συγκυρίας και ο πήχης μπαίνει, στο δυσμενές σενάριο, στο 1%. Για το 2022, πάντως, ο ρυθμός επέκτασης της ελληνικής οικονομίας εκτιμάται ότι θα ανέλθει τελικά στο 5,5% έναντι πρόβλεψης 5,3% στο προσχέδιο. Έτσι το ΑΕΠ σε απόλυτα νούμερα φτάνει λίγο πάνω από τα 210 δισ. ευρώ το 2022 και στα 220 δισ. ευρώ το 2023.
Ο πληθωρισμός
Ο πληθωρισμό αναθεωρείται επί τα χείρω η πρόβλεψη, σε σχέση με τις εκτιμήσεις του Οκτωβρίου, τόσο για φέτος όσο και το επόμενο έτος. Έτσι από το 9,1% που είχε καταγραφεί στο προσχέδιο του προϋπολογισμού, για φέτος εκτιμάται ότι θα κινηθεί στο 10% και στο 4,5%-5% για το 2023 από 3%, που ήταν η αντίστοιχη εκτίμηση.
Σύμφωνα, πάντως, με τις εκτιμήσεις του οικονομικού επιτελείου, “φρένο” στον πληθωρισμό θα μπει από το δεύτερο τρίμηνο του 2023, χωρίς βέβαια κανείς να έχει βεβαιότητα για το τι θα συμβεί. Άλλωστε δεν είναι λίγοι εκείνοι που εκτιμούν ότι ακόμη και ο πόλεμος να τελειώσει στην Ουκρανία οι τιμές ενέργειας, βασική αιτία για την εκτίναξη του πληθωρισμού, δε θα αποκλιμακωθούν.
Το πρωτογενές έλλειμμα
Επίσης εκτιμάται ότι το πρωτογενές έλλειμμα θα περιοριστεί στο 1,7% του ΑΕΠ λόγω της ισχυρότερης ανάπτυξης και των υπερεισπράξεων από φόρους, ενώ το 2023 θα υπάρξει πρωτογενές πλεόνασμα στην περιοχή του 0,7% του ΑΕΠ.
Κομβικό ρόλο στην όλη προσπάθεια για πλεόνασμα φέτος παίζει το ότι θα αυξηθούν τα έσοδα από φόρους. Εκτιμάται ότι ο στόχος των φορολογικών εσόδων θα ανέβει πάνω από τα 57 δισ. ευρώ, καθώς, λόγω του επαναπροσδιορισμού του στόχου για τον πληθωρισμό, που επηρεάζει τις εισπράξεις από ΦΠΑ. Επίσης και φόρος εισοδήματος φυσικών προσώπων θα ανέβει μια και καταγράφεται ονομαστική αύξηση του ΑΕΠ και άρα θα αναπροσαρμοστούν αντίστοιχα και τα δηλωθέντα εισοδήματα.
Το χρέος
Στα θετικά είναι το ότι ο λόγος του χρέος σε σχέση με το ΑΕΠ “μαζεύεται”. Έτσι το δημόσιο χρέος λόγω της μεγαλύτερης ονομαστικής ανάπτυξης από τον πληθωρισμό θα διαμορφωθεί στο 169,1% φέτος, για να υποχωρήσει στο 161,% του ΑΕΠ το 2023.
Βέβαια σε απόλυτα νούμερα παραμένει σε δυσθεώρητα ύψη στα 355 δισ. ευρώ το 2022 και στα 357 δισ. ευρώ το 2023 .
Μέτρα για ευάλωτους
Σε μια τροχιά εκλογών, βέβαια, όπου οι ανάγκες για προσδιορίζονται και από τις ομάδες πίεσης δε θα μπορούσε ο νέος προϋπολογισμός να μην προβλέπει και κάποια έξτρα μέτρα. Έτι περαιτέρω, όταν η χώρα βρίσκεται στη δίνη ενεργειακής ακρίβειας και πληθωρισμού αλλά και αντιμέτωπη με άνοδο των επιτοκίων που “γεννούν” κινδύνους για νέο κύκλο κόκκινων δανείων. Έτσι, όπως έχουν αναφέρει και στελέχη του οικονομικού επιτελείου δεν αποκλείονται νέες παρεμβάσεις, ανάλογα με την πορεία της οικονομίας, για τη προστασία και την ενίσχυση των εισοδημάτων. Πάντως, όπως συνεχώς υπογραμμίζεται, σε κάθε περίπτωση οι όποιες πρόσθετες παρεμβάσεις θα είναι μετρημένες και στοχευμένες μια και τα “μάτια” των αγορών είναι στραμμένα στη δημοσιονομική πορεία ένεκα της προσπάθειας για ανάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας.
Έτσι προβλέπεται ένας “κουμπαράς” 1 δισεκ. για πιθανές νέες παρεμβάσεις σε ενέργεια, στήριξη αδυνάτων για την αντιμετώπιση της ακρίβειας στα τρόφιμα ή για επιδοτήσεις επιτοκίων δανείων ευάλωτων νοικοκυριών.
Βέβαια, στο τελικό σχέδιο του προϋπολογισμού είναι ενταγμένες φόρο-ελαφρύνσεις της τάξης των 2,4 δισ. ευρώ. Αυτές αφορούν την κατάργηση της εισφοράς αλληλεγγύης από την 1-1-2023 και για τους εργαζόμενους στο δημόσιο και τους συνταξιούχους όλων των ταμείων, τη διατήρηση των μειωμένων ασφαλιστικών εισφορών, την κατάργηση υπό προϋποθέσεις του τέλους επιτηδεύματος, την αναστολή του ΦΠΑ στις νέες οικοδομές, του φόρο υπεραξίας στις αγοραπωλησίες ακινήτων και το φόρο-μπόνους για την ανακαίνιση ακινήτων έως το τέλος του 2024 και την εξάμηνη παράταση του μειωμένου ΦΠΑ στις συγκοινωνίες, τον καφέ και μη αλκοολούχα ποτά, την εστίαση.
