«Ότι μέτρα πήρε η κάθε χώρα, πήρε. Η ενεργειακή κρίση αποκλιμακώνεται και περαιτέρω παρατάσεις των έκτακτων μέτρων –πέραν των προθεσμιών που έχουν συμφωνηθεί σε κάθε χώρα- δεν δικαιολογούνται».
Αυτό είναι το μήνυμα που προκύπτει από την έκθεση της Κομισιόν για την αξιολόγηση των έκτακτων μέτρων αντιμετώπισης της κρίσης που έλαβε η κάθε χώρα –στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Κανονισμού που ψηφίστηκε το περασμένο φθινόπωρο- και από το οποίο συνάγεται η οριστική λήξη στις 30 Σεπτεμβρίου των έκτακτων παρεμβάσεων της Ελλάδας στις αγορές ηλεκτρισμού (πλαφόν ανά τεχνολογία στη χονδρεμπορική αγορά και συγκέντρωση πόρων στο Ταμείο Ενεργειακής Μετάβασης για επιδοτήσεις ρεύματος- αναστολή Ρήτρας Αναπροσαρμογής στη λιανική αγορά).
Υπενθυμίζεται ότι αρχικά οι θεσμικές παρεμβάσεις της Ελλάδας εξέπνεαν εντός του καλοκαιριού, ωστόσο με απόφαση του πρώην Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας Κώστα Σκρέκα, η οποία σύμφωνα με πληροφορίες του energymag ήταν σε γνώση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και είχε τη σιωπηρή έγκρισή της, παρατάθηκαν έως τις 30 Σεπτεμβρίου 2023.
Αναφερόμενη ειδικά στο πλαφόν στη χονδρεμπορική αγορά (το οποίο θεσπίστηκε σε επίπεδο ΕΕ τον περασμένο Οκτώβριο με διαφορετικές «προδιαγραφές» σε σχέση με τον ελληνικό μηχανισμό, ιθύνων νους του οποίου ήταν ο νυν υπηρεσιακός υπουργός Παντελής Κάπρος), η Κομισιόν παρατηρεί ότι όντως –ως γενικός κανόνας- δεν κρίνεται σκόπιμη η παράταση του μέτρου, η οποία έχει ως καταληκτική προθεσμία στον Κανονισμό την 30η Ιουνίου 2023.
Από την άλλη όμως παρατηρεί ότι το εν λόγω μέτρο εφαρμόστηκε ανομοιογενώς στις χώρες-μέλη της ΕΕ αναφορικά τόσο με τις προδιαγραφές του (πολλές χώρες συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδας έθεσαν το πλαφόν για τις μη οριακές τεχνολογίες πιο κάτω από το όριο των 180 ευρώ/MWh που θέσπισε ο Κανονισμός), όσο και με τον χρονικό του ορίζοντα. Μεταξύ άλλων η Επιτροπή αναφέρει ότι Ισπανία και Πορτογαλία έλαβαν παράταση για την δική τους εκδοχή (το πολυσυζητημένο «Ιβηρικό μοντέλο» με την επιβολή πλαφόν στις χονδρεμπορικές τιμές φυσικού αερίου) έως τα τέλη του έτους.
Εως τις 31 Δεκεμβρίου 2023 έχει οριστεί η ισχύ του πλαφόν και σε Αυστρία, Τσεχία, Γαλλία, Λουξεμβούργο, Φινλανδία, Πολωνία, και Σλοβενία. Στην Κύπρο η λήξη του πλαφόν θα προκύψει μετά από απόφαση της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας της χώρας, ενώ στη Σλοβακία το μέτρο θα παραμείνει σε ισχύ έως τις 31 Δεκεμβρίου 2024 και στη Γερμανία η περίοδος εφαρμογής δύναται να παραταθεί έως τις 30 Απριλίου 2024.
Η γενική κατεύθυνση που προκύπτει από την έκθεση της Κομισιόν είναι ότι –με εξαίρεση τα μέτρα της εξοικονόμησης και αποθήκευσης φυσικού αερίου που παρατάθηκαν έως το τέλος Μαρτίου 2024-, δεν υπάρχει ανάγκη παράτασης των υπόλοιπων μέτρων και δη την εξοικονόμηση ηλεκτρικού ρεύματος, το πλαφόν των 180 ευρώ/MWh στην αγορά ηλεκτρισμού και τα μέτρα στήριξης των καταναλωτών που έλαβαν οι κυβερνήσεις των χωρών της ΕΕ.
Η Κομισιόν σημειώνει ότι η τιμή του φυσικού αερίου έχει υποχωρήσει πλέον από τα 350 ευρώ στα 30 ευρώ και η μέση χονδρεμπορική τιμή ρεύματος για τον Μάιο στην ΕΕ διαμορφώθηκε στα 80 ευρώ/ΜWh (με την Ελλάδα πάντως να κινείται σε αρκετά υψηλότερα επίπεδα, αφού η μέση τιμή ήταν 105 ευρώ/MWh όπως προκύπτει από τα στοιχεία του Ελληνικού Χρηματιστηρίου Ενέργειας) Εκτιμά δε ότι δεν είναι πιθανό να επανεμφανιστούν συνθήκες που να οδηγήσουν σε νέα εκτόξευση των τιμών φυσικού αερίου και ρεύματος, καθώς τα ποσοστά πλήρωσης των αποθηκών στην ΕΕ είναι ήδη στο 70%, έχουν κατασκευαστεί νέες υποδομές φυσικού αερίου στην περιοχή (όπως τα νέα FSRU στη Γερμανία), ενώ αναμένεται και βελτιωμένη διαθεσιμότητα των πυρηνικών και υδροηλεκτρικών μονάδων σε σχέση με τον περασμένο χειμώνα.
