Λύση στο φαινόμενο του «ενεργειακού τουρισμού», δηλαδή της υπάρχουσας κατάστασης όπου καταναλωτές μετακινούνται σε άλλο ενεργειακό πάροχο αφήνοντας πίσω στον προηγούμενο ληξιπρόθεσμα χρέη, ενός φαινομένου που έχει προσθέσει στη λιανική αγορά ηλεκτρισμού ανεξόφλητες οφειλές άνω των 500 εκατ. ευρώ μέσα σε δύο χρόνια, αναζητάει το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας. Το ποσό αντιστοιχεί σχεδόν στο ένα τρίτο των συνολικών ανεξόφλητων οφειλών ύψους 1,78 δισ. ευρώ της λιανικής αγοράς το 2022.
Σύμφωνα με στοιχεία που έχει επικαλεστεί ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας κ. Θεόδωρος Σκυλακάκης ένας αριθμός 25.000 με 30.000 πελατών είναι εκείνος που ευθύνεται για oφειλές που η αγορά υπολογίζει μεταξύ 400 εκατ. και 500 εκατ. με το φαινόμενο να διογκώνεται όσο δεν λαμβάνονται δραστικά μέτρα.
Ο κ. Σκυλακάκης έχει θέσει σε προτεραιότητα το ζήτημα και έχει δώσει εντολές στην αρμόδια ρυθμιστική αρχή (ΡΑΑΕΥ) για την τροποποίηση του άρθρου 42 του Κώδικα Προμήθειας Ηλεκτρικής Ενέργειας που προβλέπει το δικαίωμα της ελεύθερης μετακίνησης καταναλωτών, θέτοντας αυστηρές προθεσμίες με στόχο να ολοκληρωθεί μέχρι τα τέλη του μήνα.
Εντός των ημερών η Ρυθμιστική Αρχή Αποβλήτων, Ενέργειας και Υδάτων σκοπεύει να θέσει σε δημόσια διαβούλευση την επικαιροποιημένη γνωμοδότηση για τις αλλαγές στο άρθρο 42 του κώδικα Προμήθειας καθώς τα χρέη συνιστούν βόμβα στα θεμέλια των παρόχων που ζητούν δραστικά μέτρα για την αντιμετώπισή του φαινομένου.
Υπενθυμίζεται ότι η προηγούμενη ρύθμιση κατέπεσε το 2020 με απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας χωρίς να θεσπιστεί έκτοτε άλλη ασφαλιστική δικλείδα. Ως αποτέλεσμα, μοναδική διέξοδος για τους προμηθευτές είναι να διεκδικήσουν δικαστικά τις οφειλές, με τους στρατηγικούς κακοπληρωτές να μένουν για χρόνια στο «απυρόβλητο».
Σημαντικό σημείο της νέας πρότασης της ΡΑΑΕΥ αποτελεί η δυνατότητα του προμηθευτή να δώσει εντολή αποκοπής στο ΔΕΔΔΗΕ για ένα καταναλωτή που έχει φύγει από το δίκτυό του χωρίς όμως να έχει εξοφλήσει δύο λογαριασμούς ρεύματος.
Στα πρόσθετα μέτρα είναι η πρόταση της Ρυθμιστικής Αρχής την οποία επιθυμεί και η αγορά είναι η δημιουργία ενός συστήματος σήμανσης μεταξύ των οφειλετών, το λεγόμενο debt flagging, στο οποίο η φερεγγυότητα του πελάτη θα καθορίζεται με χρωματική σήμανση (κόκκινη για τους υπερήμερους και πράσινη για τους καλοπληρωτές ή όσους ρυθμίζουν χρέη).
Ως πρόσθετο μέτρο οι πάροχοι έχουν προτείνει από καιρό τον ενεργειακό Τειρεσία, η δυστοκία όμως στην εφαρμογή του δείχνει να μην αποτελεί ζήτημα καθολικής αποδοχής του από τον κλάδο της προμήθειας παρότι υπάρχουν εκπρόσωποι της αγοράς που στηρίζουν ως μέτρο.
Ένα ακόμα μέτρο που θα μπορούσε να ισχύσει είναι η αναδοχή του χρέους, η ύπαρξη δλδ της δυνατότητας από τον νέο πάροχο στον οποίο μετακινείται ένας κακοπληρωτής να μπορεί να αναλάβει σε συνεννόηση με τον προηγούμενο προμηθευτή τα χρέη ή ακόμη και την αποκοπή της παροχής ρεύματος.
Η τελική πρόταση της ΡΑΑΕΥ θα «κλειδώσει» σε συνάντηση με την πολιτική ηγεσία του ΥΠΕΝ την επόμενη εβδομάδα για να βγει στη συνέχεια σε δημόσια διαβούλευση και να πάρει ακολούθως τη μορφή της απόφασης.
Τι ισχύει σε ευρωπαϊκά κράτη για την αλλαγή προμηθευτή
Ηνωμένο Βασίλειο
Στην περίπτωση ύπαρξης οφειλών σε προηγούμενο προμηθευτή, η διαδικασία μπορεί να προχωρήσει, υπό την προϋπόθεση ότι το χρέος δεν είναι μεγαλύτερο των 28 ημερών (ένας λογαριασμός). Σε περίπτωση που οι οφειλές είναι μεγαλύτερες, ο καταναλωτής θα πρέπει πρώτα να προβεί σε εξόφληση. Εάν το χρέος φθάνει τις 500 λίρες, τότε ο νέος προμηθευτής αναλαμβάνει την οφειλή και ο καταναλωτής την πληρώνει σε αυτόν.
Αξιοποίηση βάσης δεδομένων, όπου περιλαμβάνονται πληροφορίες σχετικά με τις πληρωμές που δεν έχουν πραγματοποιήσει οι καταναλωτές και οι οποίες, ως εκ τούτου, εκκρεμούν κατά τη στιγμή της αίτησης αλλαγής προμηθευτή. Ο προμηθευτής μπορεί να αρνηθεί να εκπροσωπήσει έναν πελάτη, εκτός κι αν πρόκειται για προμηθευτή «τελευταίου καταφυγίου», ο οποίος από την πλευρά του δύναται να αρνηθεί μόνο εάν η καταγγελία της σύμβασης με τον προηγούμενο προμηθευτή οφειλόταν σε ανεξόφλητους λογαριασμούς. Σε περιπτώσεις οφειλών, η οφειλή παραμένει στον χρήστη του μετρητή και όχι στον ίδιο τον μετρητή.
Σύστημα σήμανσης οφειλών (Dedt Flagging).
Γερμανία – Αυστρία
Ανταλλαγή δεδομένων μεταξύ προμηθευτών και διαχειριστών μέσω μιας «πλατφόρμας εναλλαγής». Αυτοματοποιημένη διαδικασία, με τη μέγιστη προθεσμία για την αλλαγή να ορίζεται σε 32 εργάσιμες ημέρες. Ο παλιός προμηθευτής δεν μπορεί να εμποδίσει τη διαδικασία αλλαγής, ακόμη κι αν ο πελάτης έχει ληξιπρόθεσμες οφειλές.
Ο καταναλωτής θα πρέπει να επιβεβαιώσει στον νέο προμηθευτή ότι την ημερομηνία κατά την οποία ξεκινάει η προμήθεια, όπως συμφωνήθηκε στη σχετική σύμβαση, δεν έχει τρέχουσες συμβατικές υποχρεώσεις. Ο προμηθευτής δεν έχει δικαίωμα να αρνηθεί να εκπροσωπήσει έναν πελάτη. Ωστόσο μπορεί να ζητήσει μεγάλη εγγύηση εάν κρίνει ότι ο συγκεκριμένος πελάτης ενδέχεται να τον εκθέσει σε οικονομικό κίνδυνο βάσει του πιστοληπτικού προφίλ του.
Για την αλλαγή προμηθευτή το μόνο που απαιτείται είναι η σύναψη νέας σύμβασης. Ο νέος προμηθευτής οφείλει να καταγγείλει το παλιό συμβόλαιο ηλεκτρικής ενέργειας, ενώ ο καταναλωτής δεν επιβαρύνεται με ρήτρα πρόωρης αποχώρησης ή χρέωσης ακύρωσης.
Σε περίπτωση ληξιπρόθεσμων οφειλών, ο παλιός προμηθευτής μπορεί να «μπλοκάρει» την αλλαγή. Ωστόσο, ο νόμος επιτρέπει στους πελάτες να συνάπτουν «πρωτόκολλο αναβολής πληρωμής» με τον νέο προμηθευτή τους κατά την αλλαγή. Μετά τη σύναψη ενός τέτοιου πρωτοκόλλου και την καταβολή της πρώτης δόσης, ο πελάτης έχει το δικαίωμα να αλλάξει προμηθευτή, με κίνδυνο να μην πληρώσει τις υπόλοιπες δόσεις και έτσι να μην εισπραχθεί το σύνολο της οφειλής από τον προηγούμενο προμηθευτή.
