Ξεκίνησε η αντίστροφη μέτρηση για την επαναλειτουργία του αγωγού Θεσσαλονίκης – Βόρειας Μακεδονίας, με πηγές της Helleniq Energy να διαμηνύουν πως «από πλευράς μας γίνονται όλες οι απαραίτητες ενέργειες για να ξεπεραστούν όλα τα εμπόδια και να επαναλειτουργήσει άμεσα ο αγωγός».
Μετά την απόφαση έγκρισης περιβαλλοντικών όρων (ΑΕΠΟ) 15ετούς διάρκειας, που πήρε το πράσινο φως του ΥΠΕΝ, μπαίνει το… πετρέλαιο στο αυλάκι με τον αγωγό να ζεσταίνεται ξανά.
Πάντως, σύμφωνα με πληροφορίες του energymag.gr, ο αγωγός το πιθανότερο είναι να τεθεί ξανά σε λειτουργία προς το τέλος του έτους, χωρίς βέβαια να αποκλείεται, εφόσον τρέξουν γρήγορα οι απαραίτητες διαδικασίες, να καταστεί εφικτή η επαναλειτουργία του και νωρίτερα (δύσκολα πάντως μέχρι τον Ιούνιο).
Ένας αγωγός με γεωπολιτικές προεκτάσεις
Ο αγωγός θα συμβάλλει σε μεγάλο βαθμό και στην ενεργειακή θωράκιση των Βαλκανίων καθιστώντας τη Βόρεια Μακεδονία ενεργειακό κόμβο, με τη Helleniq Energy να διευρύνει το επενδυτικό της αποτύπωμα στην χώρα.
Υπό αυτό πρίσμα, ο πρωθυπουργός της Βόρειας Μακεδονίας Χρίστιαν Μίτσκοσκι είχε δηλώσει (στη διάρκεια συνάντησης που είχε στα Σκόπια με τον ομόλογό του της Σερβίας Μίλος Βούτσεβιτς) ότι ο αγωγός μεταφοράς πετρελαϊκών προϊόντων που συνδέει τη χώρα του με την Ελλάδα βρίσκεται στην τελική φάση της έναρξης λειτουργίας, αναφερόμενος παράλληλα και στην προοπτική επέκτασής του προς τη Σερβία.
Το πλούσιο παρελθόν
Ο αγωγός πετρελαίου κατασκευάστηκε το 2002, προκειμένου να συνδέσει τα διυλιστήρια της Θεσσαλονίκης με το διυλιστήριο της εταιρείας ΟΚΤΑ στα Σκόπια, την οποία εξαγόρασαν τα τότε ΕΛΠΕ (νυν Helleniq Energy) το 1998. Ο αγωγός μετέφερε αργό πετρέλαιο. Το 2013 έπαυσε να λειτουργεί όταν τα ΕΛΠΕ έκριναν ασύμφορη τη δραστηριότητα της διύλισης των ΟΚΤΑ.
Τότε τα ΕΛΠΕ πήραν την απόφαση να αξιοποιηθούν οι εγκαταστάσεις της ΟΚΤΑ στα Σκόπια ως κόμβος εφοδιασμού των Δυτικών Βαλκανίων με πετρελαιοειδή. Ο, σχεδιασμός της Ηelleniq Energy προέβλεπε την αναβάθμιση του αγωγού (που έχει καθαριστεί καθώς δε χρησιμοποιείται πια για μεταφορά αργού) για τη μεταφορά τελικού προϊόντος ντίζελ από την Ελλάδα στη Βόρεια Μακεδονία, το οποίο θα αποθηκεύεται στο πρώην διυλιστήριο της ΟΚΤΑ, που στο ενδιάμεσο έχει μετατραπεί σε αποθηκευτικό χώρο.
Η υλοποίηση του εν λόγω σχεδίου είχε ως απαραίτητη προϋπόθεση την αλλαγή χρήσης του αγωγού ώστε αντί για αργό να μεταφέρει προϊόντα διύλισης (ντίζελ). Αν και οι εγκαταστάσεις της ΟΚΤΑ τροποποιήθηκαν για να εξυπηρετούν τη νέα χρήση και έγιναν επενδύσεις εκσυγχρονισμού τους, ο αγωγός παρέμεινε σε αδράνεια γιατί καθυστερούσε η έκδοση αλλαγής της αδειοδότησής του από τη Βόρεια Μακεδονία.
Την ίδια στιγμή, εκκρεμούσαν και κάποιες άλλες τεχνικές λεπτομέρειες, εκκρεμότητες που φαίνεται να έχουν διευθετηθεί. Μετά την παύση λειτουργίας του αγωγού Θεσσαλονίκης-Σκοπίων το 2013, η Βόρεια Μακεδονία τροφοδοτείται οδικώς με καύσιμα, με συνέπεια το κόστος ανεφοδιασμού να είναι υψηλό ενώ και τα συμφέροντα που δεν θέλουν να χάσουν μία προσοδοφόρα δραστηριότητα, εφόσον επαναλειτουργήσει ο αγωγός, είναι ισχυρά.
Με την επαναλειτουργία του αγωγού, η Βόρεια Μακεδονία θα μπορούσε να ανεφοδιάζεται με υψηλής ποιότητας καύσιμα, και με μικρότερο κόστος. Παράλληλα, η Helleniq Energy θα μπορούσε να αξιοποιήσει τις εγκαταστάσεις της ΟΚΤΑ ως κέντρο διακίνησης καυσίμων στην ευρύτερη περιοχή και κυρίως προς το Κόσοβο και τη Σερβία.
Αξίζει να σημειωθεί πως η Βόρεια Μακεδονία προμηθεύεται καύσιμα σχεδόν αποκλειστικά από την Ελλάδα, κυρίως από το διυλιστήριο της Helleniq Energy στην Θεσσαλονίκη.
Η εμπλοκή των ΗΠΑ
H επαναλειτουργία του αγωγού, για την οποία είχαν ξεκινήσει προσπάθειες, ήδη από το 2016, είχε τεθεί στο τραπέζι κατά την τριμερή συνάντηση του Αμερικανού ΥΠΕΞ Μάικ Πομπέο με Ελλάδα και Βόρεια Μακεδονία με τις προσπάθειες από τότε για την επαναλειτουργία να εντείνονται.
O αγωγός, μήκους 213 χλμ και ικανότητας μεταφοράς 350.000 μετρικών τόνων πετρελαίου, συνδέει τις εγκαταστάσεις αποθήκευσης του διυλιστηρίου των ΕΛΠΕ στη Θεσσαλονίκη (δύο δεξαμενές, χωρητικότητας 80.000 m3 η κάθε μία) με τις υπάρχουσες εγκαταστάσεις αποθήκευσης του διυλιστηρίου της ΟΚΤΑ.
Διασχίζει κατά βάση αγροτικές, θαμνώδεις και δασικές εκτάσεις στα όρια των δήμων Κορδελιού-Ευόσμου, Δέλτα, Ωραιοκάστρου, Χαλκηδόνος, Κιλκίς και Παιονίας και έχει μεταφορική δυναμικότητα που ανέρχεται στα 2,5 εκατομμύρια τόνους (πετρέλαιο κίνησης/Diesel) ετησίως.
