Σκόπια, Bojan Stojkovski
Η επαναλειτουργία του ΟΚΤΑ, του αγωγού πετρελαίου Σκόπια-Θεσσαλονίκη, που κατασκευάστηκε το 2000 αλλά έχει σταματήσει να λειτουργεί από το 2013, θεωρείται πλέον ότι θα εξασφαλίσει μακροπρόθεσμα, σταθερή προμήθεια πετρελαίου όχι μόνο για τη Βόρεια Μακεδονία, αλλά για ολόκληρη την περιοχή των Δυτικών Βαλκανίων. Ο αγωγός έκλεισε από το 2013, όταν τα Ελληνικά Πετρέλαια αξιολόγησαν τη λειτουργία του ως μη κερδοφόρα. Ταυτόχρονα, τα Ελληνικά Πετρέλαια άσκησαν αγωγή κατά της Βόρειας Μακεδονίας, που βρίσκεται σε εκκρεμότητα, απαιτώντας 32 εκατομμύρια δολάρια για μη συμμόρφωση με τη συμφωνία αγοράς με την ΟΚΤΑ.
Τον τελευταίο ωστόσο χρόνο καταβάλλονται προσπάθειες επαναλειτουργίας του. Στην κατεύθυνση αυτή πιέζει και η αμερικανική πλευρά. Πέρυσι, κατά την επίσκεψη του πρώην υπουργού Εξωτερικών Mike Pompeo στην Ελλάδα, οι τρεις πλευρές - Βόρεια Μακεδονία, Ελλάδα και ΗΠΑ, συζήτησαν επίσης για αυτό το ζήτημα.
Είμαστε κοντά λέει ο Ζάεφ
Τον Οκτώβριο του 2020, ο πρωθυπουργός της Βόρειας Μακεδονίας Ζόραν Ζάεφ επιβεβαίωσε επίσης ότι υπάρχουν διαπραγματεύσεις με την ΟΚΤΑ σχετικά με το άνοιγμα του αγωγού.
"Διαπραγματευόμαστε με την ΟΚΤΑ για την έναρξη λειτουργίας του αγωγού και ποιες θα ήταν οι περιστάσεις για να συμβεί αυτό", είχε πει ο Ζόραν Ζάεφ στα τοπικά ΜΜΕ.
Τον Δεκέμβριο του 2020, η κυβέρνηση της Βόρειας Μακεδονίας πρότεινε ότι ο αγωγός θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί από όλους τους εισαγωγείς καυσίμων ντίζελ και η τιμή χρήσης πρέπει να καθοριστεί από τη Ρυθμιστική Επιτροπή Ενέργειας και Υδάτινων Υπηρεσιών της χώρας, ως λύση σχετικά με την επανενεργοποίηση του αγωγού.
Προς το τέλος του περασμένου έτους και η Ελληνικά Πετρέλαια ανακοίνωσε ότι ενδιαφέρεται να θέσει ξανά σε λειτουργία τον αγωγό και μάλιστα να αναβαθμίσει την λειτουργία του.
Πως θα αξιοποιηθεί
Το σχέδιο είναι να λειτουργήσει ως κέντρο διανομής καυσίμων, όπου μέσω των Σκοπίων θα τροφοδοτούσε και τις αγορές άλλων χωρών της περιοχής.
Ελληνική Πετρέλαια και Βόρεια Μακεδονία εξέτασαν επίσης το ενδεχόμενο να διευθετήσουν τη δικαστική διαφορά, με την ελληνική εταιρεία να προτίθεται να χρησιμοποιήσει το ποσό που θα λάβει για να επανεπενδύσει στον τομέα της πράσινης ενέργειας στη Βόρεια Μακεδονία.
Η Ελληνικά Πετρέλαια σκοπεύει επίσης να χρησιμοποιήσει τις δυνατότητες του διυλιστηρίου OKTA στα Σκόπια προκειμένου να δημιουργήσει ένα διαμετακομιστικό κέντρο για την ευρύτερη περιοχή των Βαλκανίων και κυρίως για τις χώρες όπου η ελληνική εταιρεία έχει παρουσία. Ο αγωγός έχει μήκος 213 χιλιόμετρα και η OKTA διαθέτει δεξαμενές πετρελαίου χωρητικότητας 350 χιλιάδων τόνων.
Σημειώνεται ότι η Ελληνικά Πετρέλαια είναι ο κύριος ιδιοκτήτης του διυλιστηρίου OKTA και κατέχει το 80 τοις εκατό του κεφαλαίου της εταιρείας Vardax, η οποία λειτουργεί τον αγωγό, ενώ η Βόρεια Μακεδονία κατέχει το υπόλοιπο 20% του αγωγού.
