Στο “plan b” που έχει βάλει στο τραπέζι η ελληνική κυβέρνηση σε περίπτωση που ο πρόεδρος της Ρωσίας Βλ. Πούτιν πραγματοποιήσει τις απειλές του και κλείσει τις στρόφιγγες φυσικού αερίου προβλέπει την ενεργοποίηση σε ολική κλίμακα των λιγνιτικών εργοστασίων της χώρας.
Με βάση τις αποφάσεις της σύσκεψης της Ομάδας Διαχείρισης Κρίσεων που συγκάλεσε ο υπουργός Περιβάλλοντος κι Ενέργειας Κώστας Σκρέκας την περασμένη Τετάρτη, έως την Τρίτη η ΔΕΗ θα καταθέσει στο ΥΠΕΝ το ετήσιο πλάνο εξόρυξης λιγνίτη στα ορυχεία της, για τη διασφάλιση της απρόσκοπτης λειτουργίας των διαθέσιμων λιγνιτικών μονάδων.
Ωστόσο η επανάκαμψη της χρήσης του “εθνικού πόρου” που για χρόνια στήριξε την ενεργειακή αυτάρκεια της χώρας δεν είναι μια εύκολη υπόθεση. ‘Αλλωστε τα τελευταία χρόνια λόγω της “πράσινης μετάβασης” το φυσικό αέριο αντικατέστησε το λιγνίτη σε ένα μεγάλο βαθμό στην ηλεκτροπαραγωγή.
Το 40% του μίγματος
Με βάση τα μηνιαία στοιχεία του ΑΔΜΗΕ η παραγωγή ρεύματος από φυσικό αέριο καλύπτει περίπου το 40% του εθνικού μίγματος, όντας τέσσερις φορές υψηλότερη, σε σχέση με το λιγνίτη.
Έτσι, πέρυσι η ενέργεια από λιγνίτη έφερε 5.340,79 Gwh όταν από το φυσικό αέριο υπήρξαν 20.873,30 Gwh και από ΑΠΕ 17.192 Gwh.
Με βάση επίσης τον Σύνδεσμο Μεταλλευτικών Επιχειρήσεων και τον Απολογισμό που εξέδωσε πέρυσι για το 2020, στις 5.722 GWh, δηλαδή, 13,9%, ανέρχεται το ποσοστό συμμετοχής στο διασυνδεδεμένο σύστημα του λιγνίτη, το 2020. Δηλαδή υπήρξε μια περαιτέρω αποκλιμάκωση σε δυο χρόνια.
Επιπλέον, με βάση τα διαθέσιμα στοιχεία το 2014 η ΔΕΗ παρήγαγε ενέργεια από λιγνίτη στα επίπεδα των 31.297 Gwh για να μειωθεί η παραγωγική του ικανότητα σε 19.417 Gwh στα τέλη του 2015 και να πέσει σε 5000 Gwh το 2021, σημειώνοντας πτώση 83% από το 2014. Χθες πάντως η παραγωγή από λιγνίτη ήταν στις 8.738 GWh στο 7% υτου συνολικού μίγματος με το φυσικό αέριο να είναι στις 52.279 GWh (στο 49% του μίγματος) και τις ΑΠΕ στις 47.667 GWh (στο 39% του μίγματος).
Εξορύξεις
Παράλληλα οι δυνατότητες εξόρυξης έχουν μειωθεί δραματικά τα τελευταία οκτώ χρόνια.Με βάση τον απολογισμό του Συνδέσμου Μεταλλευτικών Επιχειρήσεων για το 2020 η παραγωγή λιγνίτη μειώθηκε κατά 48%, σε λιγότερο από 15 εκατομμύρια τόνους, λόγω της σταδιακής παύσης λειτουργίας των λιγνιτικών μονάδων.
Το,δε, καλοκαίρι λόγω της “επιστράτευσης” μονάδων υπήρξαν με βάση αναφορές συνδικαλιστών της ΓΕΝΟΠ μεταλλεύματος από τις γειτονικές χώρες. Τώρα βέβαια επικρατεί “συναγερμός” στα εργοτάξια των ορυχείων (ΠΤΟΛΕΜΑΪΔΑ, ΦΛΩΡΙΝΑ, ΜΕΓΑΛΟΠΟΛΗ, ΣΕΡΒΙΑ ΚΟΖΑΝΗΣ) για να συσσωρευτούν αποθέματα.
Πάντως ήδη από την Κομισιόν έχει δοθεί το “πράσινο φως” για την επανάκαμψη της λιγνιτικής παραγωγής. παραγωγή ρεύματος από λιγνίτη και πάλι η ΕΕ, καθώς με βάση όσα ανέφερε στις αρχές Μαρτίου ο Αντιπρόεδρος της Κομισιόν και επικεφαλής της Πράσινης Συμφωνίας της ΕΕ,Φρανς Τίμερμανς οι χώρες που θέλουν να στραφούν σε αυτόν μπορούν να το κάνουν. Αρκεί να ακολουθήσουν τους κανόνες της ΕΕ για το κλίμα.
Όπως είπε, τόσο η Ευρωπαϊκή Ένωση όσο και πολλά κράτη – μέλη της έχουν υποστηρίξει ένθερμα το φυσικό αέριο ως μεταβατικό καύσιμο σε ό,τι αφορά την απολιγνιτοποίηση, ωστόσο πλέον τα πράγματα έχουν αλλάξει.
Το κόστος
Υπενθυμίζεται ότι με βάση στοιχεία που έδωσε στη Βουλλη στις 14/3 ο Κώστας Σκρέκας το μεταβλητό κόστος για τις τρεις από τις έξι λιγνιτικές μονάδες της ΔΕΗ έφτανε μέχρι τα 215 ευρώ/ΜWh, Ωστόσο με βάση πρόσφατο άρθρο πρώην επικεφαλής της ΔΕΗ Μ. Παναγιωτάκη το κόστος της λιγνιτικής παραγωγής φτάνει στα 145 ευρώ ανά μεγαβατώρα.
Επίσης σε όλη αυτήν την εικόνα θα πρέπει να προστεθεί και το ότι η ΔΕΗ με την νέα μονάδα Πτολεμαΐδα V που είναι νέας τεχνολογίας με μεγάλες αποδόσεις, αλλά προβλέπεται να μετατραπεί σε μονάδα φυσικού αερίου έχει ένα πλεονέκτημα.
Πρόκειται για μία επένδυση ύψους 1,5 δισ. ευρώ που, σύμφωνα με όσα λέει η κυβέρνηση, θα πρέπει σε 1,5 χρόνο να έχει μετατραπεί σε μονάδα φυσικού αερίου.
Η μονάδα αυτή μπορεί να αποτελέσει το "βαρύ πυροβολικό" καθώς οι περισσότερες από τις υπόλοιπες είναι παλαιές και συχνά αντιμετωπίζουν βλάβες. Επίσης οι μονάδες αυτές δεν έχουν την ευελιξία των μονάδων αερίου με δυνατότητα αυξομείωσης παραγωγής κι έτσι λειτουργούν, συνήθως, ως μονάδες βάσης.
Πάντως πέρα από μια επαναφορά των λιγνιτών η φθηνότερη ενέργεια κυρίως έρχεται από τις ΑΠΕ.
