Αγώνας δρόμου καταβάλλεται από το ΥΠΕΝ, αλλά και την κυβέρνηση συνολικά, ώστε να διαμορφωθεί μια ελάχιστη βάση συνεννόησης με τις αυτοδιοικητικές αρχές, σε σχέση με την επόμενη μέρα των Δημοτικών Επιχειρήσεων Ύδρευσης Αποχέτευσης, ανά τη χώρα και έτσι το σχετικό νομοσχέδιο να δρομολογηθεί προς την επίσημη διαβούλευση και στη συνέχεια προς ψήφιση.
Το όλο ζήτημα είναι μείζον, καθώς αφορά τη διαχείριση ενός φυσικού πόρου, τα τιμολόγια ύδρευσης, τη διαχείριση έργων πολλών εκατομμυρίων, αλλά και την ίδια την όλη άσκηση εξουσίας από τις τοπικές αυτοδιοικητικές αρχές. Αυτό καταφάνηκε και στην τελευταία συνεδρίαση του ΔΣ της ΚΕΔΕ, αλλά και στο ετήσιο συνέδριο που έγινε στις αρχές Νοεμβρίου στη Ρόδο, κι όπου ο υπουργός Περιβάλλοντος κι Ενέργειας Θ. Σκυλακάκης, που είναι ο επισπεύδων για το νομοσχέδιο, συνάντησε κύμα κριτικής.
Τα σημεία
Τα τρία σημεία αιχμής, με δεδομένο, ότι θα υπάρξουν συνενώσεις, κατά πάσα πιθανότητα, σε επίπεδο νομού, είναι οι όροι συγχώνευσης, καθώς αναμένονται γάμοι μεταξύ οργανωμένων ΔΕΥΑ, αλλά και απλών υπηρεσιών ύδρευσης μικρών δήμων, όπου υπάρχουν ζητήματα, η αρμοδιότητα στη διενέργεια έργων, καθώς φαίνεται να προκρίνεται, με βάση αναφορές δημάρχων, ένας καθοριστικός ρόλος πανελλαδικά για την ΕΥΔΑΠ, το επίπεδο τιμών και η διαχείριση των απλήρωτων χρεών και των ελλειμματικών βάσεων δεδομένων για τη διασφάλιση βελτιωμένης εισπραξιμότητας, όπως και τα ενεργειακά χρέη, που έχουν εκτοξευθεί εσχάτως. Εκτιμάται, δε, ότι μπορεί και να φτάνουν τα 400 εκατ. ευρώ, αν και για το θέμα υπάρχει πρόβλεψη για γενναία χρηματοδότηση των συνενώσεων με 250 εκατ. για τη διαχείριση των οφειλών.
Όλα αυτά, όπως και το Σχέδιο Νόμου του Υπουργείου Ενέργειας που αφορά τον “Εκσυγχρονισμό του θεσμικού πλαισίου των Υπηρεσιών Ύδρευσης και Αποχέτευσης» θα τεθούν στο επίκεντρο ευρείας σύσκεψης που πραγματοποιείται σήμερα, Δευτέρα 9 Δεκεμβρίου 2024, στην Αθήνα, μεταξύ εκπροσώπων συναρμόδιων υπουργείων και της Αυτοδιοίκησης, στην οποία θα συμμετάσχει ο Δήμαρχος Ρεθύμνης κ. Γιώργης Χ. Μαρινάκης. με την ιδιότητα του ως Πρόεδρος της ΕΔΕΥΑ.
Όπως αναφέρει ανακοίνωση του Δήμου Ρεθύμνου, η εν λόγω διευρυμένη συζήτηση, αποτελεί πρωτοβουλία του Υπουργού Εσωτερικών κ. Θ. Λιβάνιου και στόχο έχει τη διαμόρφωση των τελικών προτάσεων που θα περιλαμβάνει το Νομοσχέδιο για τη δομή των ΔΕΥΑ και των Δήμων με υπηρεσίες ύδρευσης.
“Στη διάρκεια της αναμένεται να τεθούν όλα τα ζητήματα ώστε να αντιμετωπιστούν τα πραγματικά προβλήματα που έχουν σχέση με τη διαχείριση και εξοικονόμηση του νερού σε όλη τη χώρα και να διασφαλιστεί η βιωσιμότητα των Δ.Ε.Υ.Α. που είναι αναγκαίος μοχλός για την παροχή ποιοτικών υπηρεσιών στο κοινωνικό σύνολο. Στη σύσκεψη θα λάβουν μέρος ο Υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Θ. Σκυλακάκης, ο Υπουργός Επικρατείας κ. Μ. Βορίδης, ο Υφυπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών κ. Θ. Πετραλιάς, ενώ την Κ.Ε.Δ.Ε. θα εκπροσωπήσουν ο Πρόεδρος με τους Αντιπροέδρους του και την ΕΔΕΥΑ ο Δήμαρχος Ρεθύμνου και Πρόεδρός της με τους Αντιπροέδρους της Ένωσης κ. Π. Σημανδηράκη/ Δήμαρχο Χανίων και κ. Αθαν. Μαμάκο /Δήμαρχο Λαρισαίων” αναφέρει η ανακοίνωση.
Μάλιστα, ο Πρόεδρος της ΕΔΕΥΑ και Δήμαρχος Ρεθύμνου κ. Γ. Μαρινάκης δήλωσε ότι προσέρχεται με σχετική αισιοδοξία σε αυτή τη θεσμική συνάντηση, η οποία εδράζεται στο γεγονός ότι επιτέλους εμπλέκονται στην εσωτερική διαβούλευση όλα εκείνα τα υπουργεία τα οποία όφειλαν, ως καθ’ ύλην αρμόδια, να έχουν εξαρχής, θέση και ενεργή εμπλοκή σε αυτή.
Τι προβλέπει το νομοσχέδιο του ΥΠΕΝ
Σε ότι αφορά στην πρόταση Σχεδίου Νόμου του ΥΠΕΝ για τις ΔΕΥΑ, αυτή απεστάλη στην ΚΕΔΕ στις 25 Νοεμβρίου, ένα μήνα μετά το ετήσιο συνέδριό της, προκειμένου πριν τεθεί σε δημόσια διαβούλευση, να διατυπωθούν οι προτάσεις αλλά και οι παρατηρήσεις και οι ενστάσεις της επ΄ αυτού.
Όπως αναφέρεται στην πρόταση του ΥΠΕΝ με βάση ανακοίνωση της ΚΕΔΕ, σκοπός του νομοσχεδίου είναι ο εκσυγχρονισμός των ΔΕΥΑ, καθώς και των οικείων δημοτικών υπηρεσιών ύδρευσης, αποχέτευσης και διαχείρισης δικτύων ομβρίων υδάτων, η διεύρυνση των αρμοδιοτήτων των εταιρειών ΕΥΔΑΠ ΑΕ και ΕΥΑΘ ΑΕ, η ίδρυση της εταιρείας ΕΥΔΑΠ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ ΑΕ, και η ίδρυση της «ΕΥΑΘ Άρδευσης Βόλβης – Λαγκαδά ΑΕ».
Κριτική
Από τις διατάξεις του νομοσχεδίου, όπως επισημαίνει μεταξύ των άλλων, στην εισήγησή του ο πρόεδρος της Επιτροπής Διαχείρισης Υδάτων και Κυκλικής Οικονομίας της ΚΕΔΕ Κ. Ζέρβας προκύπτουν τα εξής:
Δεν φαίνεται να προκύπτει ότι βελτιώνεται η παροχή των υπηρεσιών ύδρευσης μέσω της αναγκαστικής συνένωσης των ΔΕΥΑ σε νέες Δημοτικές Επιχειρήσεις που τις ονομάζει ΔΕΥΑ σε επίπεδο περιφερειακής ενότητας.
Συνενώνονται αναγκαστικά ανομοιογενείς φορείς (ΔΕΥΑ) με διαφορετική λειτουργική και οικονομική κατάσταση και χωρίς να χρησιμοποιούνται για την συνένωση αντικειμενικά κριτήρια (γεωγραφικά, οικονομικά, κ.λπ.).
Για ακόμη μία φορά το αρμόδιο Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας «ανοίγει» ένα διάλογο για ένα τόσο μείζον θέμα, με διαδικασίες «κατ’ επείγοντος», γεγονός που προκύπτει μέσα από τις ασφυκτικές πάλι προθεσμίες εφαρμογής συγκεκριμένων διατάξεων του Νομοσχεδίου.
Το επισπεύδον Υπουργείο είναι το Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, και όχι, το αρμόδιο για τις ΔΕΥΑ και εποπτεύον, Υπουργείο Εσωτερικών.
Δεν επιλύονται τα μείζονα ζητήματα της υποστελέχωσης και των ενεργειακών καταναλώσεων καθώς και το «προ των πυλών» μείζον περιβαλλοντικό και κοινωνικό ζήτημα της λειψυδρίας.
Δεν έχει προηγηθεί καμία απολύτως καταγραφή της υφιστάμενης κατάστασής των Δημοτικών Επιχειρήσεων Ύδρευσης και Αποχέτευσης και των δημοτικών υπηρεσιών ύδρευσης, αποχέτευσης, διαχείρισης δικτύων ομβρίων υδάτων ενώ αγνοείται παντελώς ο τρόπος λειτουργίας τους.
Στο νομοσχέδιο έχουν ενσωματωθεί διατάξεις δύο ταχυτήτων όσον αφορά την αποπληρωμή των οφειλών των ΔΕΥΑ, καθώς συνδέεται η οικονομική ενίσχυσή τους μέχρι του ποσού των 250 εκ. ευρώ για τα ληξιπρόθεσμα χρέη των ΔΕΥΑ προς τους ενεργειακούς παρόχους με την συγχώνευση ή μη των ΔΕΥΑ. Οι ΔΕΥΑ που συνενώνονται λαμβάνουν επιδότηση 70% και 30% δάνειο, ενώ αυτές που δεν συνενώνονται το αντίθετο, δημιουργώντας έτσι συνθήκες άνισης μεταχείρισης.
Δεν προκύπτει καμία απολύτως ουσιαστική αντιμετώπιση των μείζονων ζητημάτων του ενεργειακού κόστους και της ενεργειακής αυτάρκειας των ΔΕΥΑ, αφού στο Νομοσχέδιο δεν υπάρχει καμιά πρόβλεψη για ειδικό τιμολόγιο για τις ΔΕΥΑ και τον πολυπόθητο «χώρο» στο Δίκτυο Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας.
Η πρόταση της ΚΕΔΕ για τη διαχείριση των υδάτων
Η ΚΕΔΕ και με την απόφαση του πρόσφατου ετήσιου συνεδρίου της, στηρίζει την πρόταση που έχει καταθέσει σε συνεργασία με την ΕΔΕΥΑ και την ΕΕΤΑΑ, η οποία, σε αντίθεση με την πρόταση του ΥΠΕΝ για τη δημιουργία φαραωνικών ΔΕΥΑ ανά περιφέρεια, προβλέπει τη λειτουργία μίας ΔΕΥΑ σε κάθε νομό ( ή και δύο όπου κριθεί απαραίτητο), μόνο σε εθελούσια βάση και το Δ.Σ. του νέου σχήματος να ανήκει 100% στην Αυτοδιοίκηση. Επίσης σε ότι αφορά στα νησιά, η θέση της ΚΕΔΕ είναι να παραμείνει το υπάρχον σύστημα. Παράλληλα έχει δηλώσει ότι είναι έτοιμη να συμβάλει στη βελτίωση του περιεχομένου του νομοσχεδίου μετά από διαβούλευση του ΥΠΕΝ με την ΚΕΔΕ και την ΕΔΕΥΑ και εφόσον προηγουμένως δημοσιοποιηθεί η πρόταση της ΡΑΑΕΥ και η μελέτη της Διαχειριστικής Αρχής Τεχνικής Βοήθειας (ΤΕΒΟ) του ΥΠΕΘΟ.
Σημειώνεται ότι ήδη έχουν καταγραφεί προειδοποιήσεις για προσφυγές στο Συμβούλιο της Επικρατείας, με τους δημάρχους να καταγγέλλουν την αντισυνταγματικότητα του νομοσχεδίου.
Μάλιστα αναφέρεται ότι εάν προωθηθεί από την κυβέρνηση ένα νομοσχέδιο για τη διαχείριση των υδάτων, θα πρέπει να συνταχθεί από το υπουργείο Εσωτερικών, αντί του υπουργείου Περιβάλλοντος. Υπενθυμίζεται ότι πληροφορίες θέλουν τον αρμόδιο υπουργό Θοδωρή Λιβάνιο να μη συμφωνεί με το προωθούμενο από τον Θόδωρο Σκυλακάκη νομοσχέδιο.
Το ενδιαφέρον είναι ότι οι αντιδράσεις είναι “οριζόντιες” και καταγράφονται και σε”‘γαλάζιους” δημάρχους, που βλέπουν ότι μέσα από το νομοσχέδιο να “ροκανίζεται’ η εξουσία τους και η δυνατότητα διαχείρισης μια βασικής λειτουργίας της υδροδότησης,.
Ενδεικτικά προτάσσεται η κριτική του α’ αντιπροέδρου της ΚΕΔΕ, Γρηγόρη Κωνσταντέλλου αλλά και η αντίδραση των εργαζομένων στις ΔΕΥΑ, οι οποίοι απέναντι στο νομοσχέδιο προκρίνουν την προοπτική δυναμικών κινητοποιήσεων στην Αθήνα από κοινού με τους δημάρχους.
Παράλληλα, η ΚΕΔΕ καταγγέλλει το υπουργείο Περιβάλλοντος ότι «ανοίγει» τον διάλογο για το μείζον θέμα των ΔΕΥΑ και του πόσιμου νερού με διαδικασίες «κατεπείγοντος» καθώς δίνει «ασφυκτικές πάλι προθεσμίες εφαρμογής ορισμένων διατάξεων του νομοσχεδίου».
Σημειώνεται ενδεικτικά, ότι με κοινή ανακοίνωση που εξέδωσαν πριν λιγες μέρες, ο Δήμαρχος Κεντρικής Κέρκυρας Στέφανος Πουλημένος, Βόρειας Κέρκυρας Γιώργος Μαχειμάρης, Νότιας Κέρκυρας Βασίλης Χειμαριώτης και Παξών Σπύρος Βλαχόπουλος, σημείωναν τα εξής:
Οι δήμοι της Κέρκυρας, όπως είναι γνωστό, έχουν επίσημα κηρυχτεί σε Κατάσταση Έκτακτης Ανάγκης για το οξύτατο πρόβλημα λειψυδρίας που αντιμετωπίζουμε, καθώς πολλές από τις γεωτρήσεις μας έχουν στερέψει, με άμεση απειλή σοβαρότατων κοινωνικών και οικονομικών επιπτώσεων, χωρίς να έχουμε άλλη λύση στο πρόβλημα ύδρευσης του Νησιού μας. Η εναλλακτική λύση που εδώ και τρεις 10ετίες μελετάται και συχνά εξαγγέλλεται από το αρμόδιο Υπουργείο, ως έργο εθνικής κλίμακας με κεντρική διαχείριση, είναι αυτό των Φραγμάτων και των συνοδών έργων (νέα δίκτυα, ταχυδιυλιστήρια, δεξαμενές, εργοστάσια αποσκλήρυνσης κλπ.) από τα οποία δεν έχει γίνει απολύτως ΤΙΠΟΤΕ.
