Τα θεσμικά όργανα της ΕΕ συμφώνησαν τις πρώτες πρωινές ώρες της Τρίτης (29 Νοεμβρίου) επί του γενικού κανονισμού της ΕΕ για την ασφάλεια των προϊόντων, ο οποίος προβλέπει υποχρεώσεις δέουσας επιμέλειας για τους κατασκευαστές, τους πωλητές και τις διαδικτυακές αγορές που δραστηριοποιούνται στην ενιαία ευρωπαϊκή αγορά.
Με λίγα λόγια, ο κανονισμός GPSR επικαιροποιεί μια ομώνυμη οδηγία του 2001, προκειμένου να ευθυγραμμιστούν οι κανόνες της ΕΕ για την ασφάλεια των προϊόντων με τις νέες εξελίξεις, ιδίως στον διαδικτυακό τομέα. Η GPSR βασίζεται στην πρόσφατα εκδοθείσα πράξη για τις ψηφιακές υπηρεσίες, οριζόντιους κανόνες που ρυθμίζουν το διαδικτυακό περιεχόμενο και τα προϊόντα.
«Η σημερινή συμφωνία είναι μια μεγάλη νίκη για τους ευρωπαίους καταναλωτές – τους δίνει έναν λόγο να αισθάνονται ασφαλείς στην αγορά οποιουδήποτε προϊόντος εντός της ΕΕ. Τα προϊόντα θα είναι ασφαλέστερα σε γενικές γραμμές, αλλά το πιο σημαντικό είναι ότι τα επικίνδυνα προϊόντα θα απομακρύνονται ταχύτερα, μεταξύ άλλων και από τις διαδικτυακές αγορές», δήλωσε στη EURACTIV η Ντίτα Χαράνζοβα, επικεφαλής διαπραγματευτής του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.
Η EURACTIV παρέχει μια επισκόπηση των νέων κανόνων για τις επιχειρήσεις, τους καταναλωτές, τις διαδικτυακές αγορές και τις αρχές εποπτείας της αγοράς.
Επιχειρήσεις
Η πιο σημαντική αλλαγή για τους οικονομικούς φορείς είναι ότι οι κατασκευαστές που πωλούν τα προϊόντα τους στην ΕΕ θα χρειάζονται νόμιμο εκπρόσωπο στην Ένωση και κινδυνεύουν να μηνυθούν εάν τα προϊόντα τους δεν συμμορφώνονται με τις ευρωπαϊκές απαιτήσεις ασφαλείας.
Η ιδέα είναι ότι η πρόσβαση σε ένδικα μέσα δεν θα πρέπει να περιορίζεται επειδή τα προϊόντα παράγονται εκτός Ευρώπης. Η απαίτηση αυτή θα επηρεάσει σημαντικά τα είδη των προϊόντων που κατασκευάζονται σε τρίτη χώρα και μπορούν να πωλούνται νόμιμα στην ΕΕ, καθώς η σύσταση νομικού εκπροσώπου συνεπάγεται επίσης ένα όχι αμελητέο οικονομικό κόστος.
Επιπλέον, η GPSR εισάγει για πρώτη φορά στο δίκαιο της ΕΕ την αρχή της ρήτρας παραμονής των παράνομων προϊόντων. Με άλλα λόγια, εάν ζητηθεί από έναν πωλητή να αποσύρει ένα προϊόν επειδή είναι επικίνδυνο, η εντολή θα ισχύει για όλα τα πανομοιότυπα προϊόντα.
Ηλεκτρονικές αγορές
Μια αποφασιστική αλλαγή για τις διαδικτυακές αγορές είναι ότι το GPSR περιλαμβάνει ακριβείς προθεσμίες για την απόσυρση επικίνδυνων προϊόντων. Συγκεκριμένα, οι εταιρείες όπως η Amazon και το Facebook Marketplace θα πρέπει να συμμορφώνονται με μια εντολή αφαίρεσης εντός δύο ημερών.
Επιπλέον, οι εν λόγω πλατφόρμες θα πρέπει να επιτρέπουν στους χρήστες να επισημαίνουν ένα προϊόν που θεωρούν μη ασφαλές. Οι διαδικτυακές αγορές θα πρέπει να ελέγχουν και να αντιδρούν σε κάθε τέτοια καταγγελία εντός τριών ημερών.
Το αίτημα ορισμένων μεγάλων κρατών μελών να υποχρεωθούν οι ψηφιακοί διαμεσολαβητές να διενεργούν εκ των προτέρων ελέγχους πριν από τη διάθεση των προϊόντων στις ηλεκτρονικές αγορές απορρίφθηκε μετά από αντιδράσεις του εισηγητή του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Σύμφωνα με τον νόμο για τις ψηφιακές υπηρεσίες, οι διαδικτυακές αγορές υποχρεούνται μόνο να διενεργούν τυχαίους ελέγχους σε προϊόντα που κυκλοφορούν ήδη στην αγορά σε σχέση με οποιαδήποτε υπάρχουσα βάση δεδομένων. Το GPSR τροποποίησε τη διάταξη αυτή, επιβάλλοντας ότι οι έλεγχοι αυτοί μπορούν να γίνονται μόνο με βάση την Πύλη Ασφαλείας, το πληρέστερο σύστημα σε επίπεδο ΕΕ για επικίνδυνα προϊόντα εκτός τροφίμων.
Καταναλωτές
Μια αξιοσημείωτη βελτίωση από την άποψη της προστασίας των καταναλωτών είναι ότι κάθε φορά που ζητείται από τον καταναλωτή να παράσχει στοιχεία επικοινωνίας για την ολοκλήρωση της αγοράς, θα πρέπει να ενημερώνεται άμεσα εάν ένα προϊόν ανακαλείται.
Μέχρι τώρα, οι κατασκευαστές ή οι πωλητές δημοσίευαν μια ανάκληση μόνο στον ιστότοπό τους, πράγμα που σημαίνει ότι οι καταναλωτές μπορεί να μην μάθουν ποτέ ότι αυτό που αγόρασαν είναι επικίνδυνο.
Επιπλέον, η ειδοποίηση μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου θα πρέπει να παρέχει στους καταναλωτές τουλάχιστον δύο επιλογές θεραπείας: επισκευή, αντικατάσταση ή επιστροφή χρημάτων. Οι επιστροφές θα πρέπει να αντιστοιχούν στην τιμή αγοράς, αλλά οι καταναλωτές θα έχουν τη δυνατότητα εφάπαξ καταβολής ποσού εάν δεν έχουν πλέον την απόδειξη.
Το GPSR συμπεριλήφθηκε επίσης στο πλαίσιο της οδηγίας για τη συλλογική προσφυγή, πράγμα που σημαίνει ότι τα άτομα και οι οργανώσεις καταναλωτών θα μπορούν να μηνύουν τους πωλητές και τις διαδικτυακές αγορές, εάν κρίνουν ότι δεν έκαναν τη δουλειά τους όσον αφορά τη συμμόρφωση με τις υποχρεώσεις δέουσας επιμέλειας.
Η νομοθεσία περιλαμβάνει επίσης πρόσθετες απαιτήσεις πληροφόρησης. Για παράδειγμα, οι συσκευασίες των προϊόντων θα πρέπει να έχουν τη διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου του κατασκευαστή και τα στοιχεία μιας γραμμής βοήθειας προς τους καταναλωτές.
Αρχές εποπτείας της αγοράς
Η ιδέα του GPSR είναι ότι οι αρχές εποπτείας της αγοράς θα πρέπει να στραφούν από μια καθαρά αντιδραστική στάση, βασισμένη σε σημαίες και καταγγελίες, σε μια προληπτική στάση.
Ειδικότερα, η νομοθεσία τους αναθέτει να διενεργούν συντονισμένες σαρώσεις, όπου διενεργούνται ταυτόχρονα διάφοροι έλεγχοι σε πολλούς ιστότοπους για τον εντοπισμό παραβάσεων της νομοθεσίας της ΕΕ, και μυστικές αγορές, την πρακτική της τυχαίας αγοράς δυνητικά επικίνδυνων προϊόντων για τον έλεγχο της συμμόρφωσής τους.
Ημερομηνία εφαρμογής
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο της ΕΕ θα πρέπει τώρα να εγκρίνουν επίσημα το συμφωνηθέν κείμενο, πράγμα που σημαίνει ότι ο κανονισμός θα τεθεί σε ισχύ μόλις σε λίγους μήνες. Οι νέοι κανόνες θα εφαρμοστούν 18 μήνες μετά την έναρξη ισχύος, δηλαδή κάποια στιγμή το 2024.
Πηγή: euractiv.gr
