Σε γάγγραινα έχει εξελιχθεί το θέμα της λαθρεμπορίας καυσίμων, που συνδέεται με βαριάς μορφής εγκληματικότητα, πέρα από το “τραύμα” που επιφέρει στο δημόσιο ταμείο. Είναι ενδεικτικό, ότι πέρα από τις υποθέσεις της greek mafia, στο τέλος του 2023, οι ελεγκτικές αρχές έπιασαν στα “πράσα” στα σύνορα και τον Πειραιά συνολικά 43 τόνους χημικών προϊόντων (διαλύτες), που χρησιμοποιούνται για τη νόθευση των καυσίμων.
Στους τελευταίους, πάντως, 15 μήνες οι αρχές έχουν βάλει λουκέτο σε πάνω από 18 πρατήρια υγρών καυσίμων, ενώ αναμένεται την Πέμπτη να γίνουν και νέες ανακοινώσεις από την ΑΑΔΕ για το θέμα, στο πλαίσιο συνέντευξη τύπου για τις στοχεύσεις του νέου χρόνου. Μόνο το 2022 κατασχέθηκαν 130 τόνοι λαθραίων καυσίμων ενώ οι απώλειες εσόδων για το κράτος εκτιμάται ότι ξεπερνούν τα 150 εκατ. ευρώ ετησίως. Ενδεικτικά για το μέγεθος της παραβατικότητας στην αγορά υγρών καυσίμων είναι τα στοιχεία που περιλαμβάνονται στο απολογιστικό σημείωμα των Τελωνειακών Υπηρεσιών, συνοδευτικό του Προϋπολογισμού του 2024, την περασμένη χρονιά οι διωκτικές αρχές εντόπισαν 34 μεγάλες υποθέσεις λαθρεμπορίας καυσίμων πιάστηκαν στην “τσιμπίδα” των Διωκτικών Αρχών 34 μεγάλες υποθέσεις λαθρεμπορίας καυσίμων και κατασχέθηκαν συνολικά 130,1 τόνοι βενζίνης, πετρελαίου κίνησης και διαλυτών.
Πρόστιμα και λουκέτα
Με τον τελευταίο, πάντως, φορολογικό νόμο, το ΥΠΕΘΟ, με τα βαριά πρόστιμα και την εισαγωγή διαδικασιών “δέουσας επιμέλειας” από τις εταιρείες εμπορίας, στοχεύει να βάλει “φραγή” στη λειτουργία διαφόρων κυκλωμάτων. Συγκεκριμένα, με βάση το πλαίσιο:
όταν από εξέταση δείγματος καυσίμων υπάρχει διαφορά μεταξύ της ανάλυσης του πρώτου, και του κατ' έφεση δείγματος, προκύπτει ότι το ελεγχόμενο φυσικό ή νομικό πρόσωπο κατέχει, διακινεί και εμπορεύεται νοθευμένα καύσιμα, σφραγίζεται η εγκατάσταση στην οποία διαπιστώνεται η παράβαση για 2 έτη
αν μετά από έκθεση ελέγχου είτε της αρμόδιας υπηρεσίας της ΑΑΔΕ, είτε οποιασδήποτε άλλης δημόσιας ελεγκτικής ή διωκτικής αρχής, διαπιστώνεται τέλεση λαθρεμπορίας καυσίμων, σφραγίζεται η εγκατάσταση στην οποία διαπιστώνεται η παράβαση, για 2 έτη
αν οι ιδιοκτήτες του πρατηρίου ή οι υπάλληλοι τους παρεμποδίζουν τον έλεγχο με χρήση βίας ή απειλής, σφραγίζεται η εγκατάσταση στην οποία διαπιστώνεται η παράβαση για 2 έτη.
Με βάση, δε, το νόμο, και οι εταιρίες πετρελαιοειδών οφείλουν να εποπτεύουν πιο στενά τους πελάτες- πρατηριούχους, με την πρόβλεψη προστίμων όπου διαπιστώνεται αμέλεια σε αυτήν την εποπτεία. Τα πρόστιμα φτάνουν στις 30.000 ευρώ ανά πρατήριο, αν οι εταιρείες δεν αποσύρουν εντός 10 εργάσιμων ημερών από την ενημέρωση για παραβατική συμπεριφορά των πρατηρίων, όλα τα τυχόν σήματά τους και τις αντλίες τους και εντός ευλόγου χρόνου, όλο τον υπόλοιπο εξοπλισμό τους από το πρατήριο καυσίμων.
Νέοι κανονισμοί
Για να καταστεί ενεργό, πάντως, το όλο πλαίσιο, απαιτούνται μια σειρά νομοθετικών πράξεων , κύρια Υπουργικές Αποφάσεις. Μάλιστα, εντός του Φεβρουαρίου αναμένεται να εκδοθούν όλες οι υπουργικές αποφάσεις για την άμεση εφαρμογή του νέου πλαισίου, όπως ανέφερε χθες ο αρμόδιος υπουργός Εθνικής Οικονομίας, Κωστής Χατζηδάκης.
Ο κλάδος
“Το νέο πλαίσιο προβλέπει για πρώτη φορά αυστηροποίηση ποινών. Είναι αναμφίβολα θετική κίνηση που θα ταρακουνήσει την αγορά καυσίμων και θα περιορίσει το πρόβλημα… ελπίζουμε. Το πρόβλημα είναι ότι ο παραβατικός αντιμετωπίζεται μόνο από αποτελεσματικό σύστημα εισροών - εκροών” τόνισε και προσέθεσε:
“Έχει χαθεί πολύτιμος χρόνος. Τα τελευταία χρόνια κάναμε πολλά και είχαμε προτείνει να χρηματοδοτήσουμε μελέτες μια και κρίνεται η βιωσιμότητα μας” είπε ο πρόεδρος του Συνδέσμου και τόνισε: “Η αντιμετώπιση στο πρόβλημα της παραβατικότητας έχει γίνει συνείδηση σε, κάποια υπουργεία. Έχουν κινητοποιηθεί κάποιοι, όπως η ΑΑΔΕ αλλά χρειάζεται όλοι να κάνουν κάτι.
Χρειάζεται ένας συντονιστής για όλους. Η ΑΑΔΕ και το ΥΠΟΙΚ από ό,τι ξέρουμε έχει προχωρήσει στο σχεδιασμό που θα οδηγήσει σε ένα χρόνο στη λειτουργία ολοκληρωμένου συστήματος εισροών και εκροών. Ας ελπίσουμε ότι το συντομα θα λειτουργεί, όπως και ο νέος νόμος, με τον οποίο, όπως ανέφερα, οι εταιρείες έχουν επωμιστεί βάρος που ανήκει στο κράτος”
Η εικόνα του κλάδου
Αξίζει να σημειωθεί ότι με βάση τα στοιχεία την πρόσφατης Έρευνας του ΙΟΒΕ (Συγκεντρωτικά Στοιχεία και Αριθμοδείκτες του Κλάδου Εμπορίας Πετρελαιοειδών για το έτος 2022), το μικτό περιθώριο κέρδους των εταιρειών στην εσωτερική αγορά δεν διασφαλίζει τη βιωσιμότητά τους, καθώς από το 2016 συμπιέζεται σε επίπεδα χαμηλότερα του 5% (4,6% το 2017, 4% το 2018, 4,3% το 2019, 4,5% το 2020, 4,4% το 2021, 3% το 2022).
Σύμφωνα, δε, με τον αντιπρόεδρο του Συνδέσμου Χρήστο Τζιόλα τα χαμηλά περιθώρια σε συνδυασμό με την ύπαρξη πολλών πρατηρίων δημιουργεί προβληματική εικόνα. Είναι χαρακτηριστικό ότι η ελληνική αγορά έχει τον τρίτο υψηλότερο συντελεστή πρατηρίων ανά 1000 αυτοκίνητα στην Ευρώπη (1,1) αλλά και χαμηλές ποσότητες ετήσιων πωλήσεων ανα πρατήριο, περίπου 1200 κυβικά ανά έτος την ώρα που πχ στη Γαλλία είναι πάνω από 5.000. Επίσης, η μέση ετήσια κατανάλωση καυσίμων, ανά αυτοκίνητο, στην Ελλάδα είναι χαμηλή, φτάνοντας τα 80 κυβικά, την ώρα που π.χ. στη Σερβία είναι 600-700 κυβικά μέτρα.
Τι πρέπει να γίνει;
Στο φόντο αυτό, η συνταγή, που προτείνει ο Σύνδεσμος έχει να κάνει με:
Επικαιροποίηση των ψηφιακών προδιαγραφών υφιστάμενων συστημάτων, κάτι που θέλει τεχνική και νομοθετική παρέμβαση με ΥΑ. Σε διαφορετικούς χρόνους έγιναν διάφορες φάσεις και άρα η κωδικοποίηση των στοιχείων δεν μπορεί να γίνει. Επίσης χρειαζεται διασύνδεση με το Κεντρικό Σύστημα Φορολογικών Αποθηκών.
Επικαιροποίηση λογισμικού πρατηρίων με έλεγχο σε 26 σημεία
Ανάπτυξη πλατφόρμας συλλογής στοιχείων και διακρίβωση απαιτούμενων παρεμβάσεων
“Επίσης αν και έχουμε καλύψει όλη την αγορά με το σύστημα εισροών - εκροών έχει αφεθεί εκτός ένα μικρό κομμάτι που αποτελεί τμήμα, όμως, της αγοράς. Πέρα από πρατήρια και υπάρχουν σημεία με πρατήρια βιομηχανίας σε μεταλλεία σε πρατήρια ΚΤΕΛ σε συνεταιρισμούς ταξί, βιομηχανικά πρατήρια, που όμως είναι ανοικτά στο κοινό και δεν ελέγχονται” τόνισε ο κ. Αληγιζάκης και προσέθεσε:
Η “μπάλα” και στις εταιρείες
Με το νέο θεσμικό πλαίσιο, κάτι που έχουν αποδεχτεί οι εταιρείες, αν και οδηγεί σε μεγάλα κόστη, καθιερώνεται η συνυπευθυνότητα για την παράνομη διακίνηση καυσίμων.
Ειδικότερα, οι εταιρείες εμπορίας πετρελαιοειδών λαμβάνουν μέτρα δέουσας επιμέλειας για διάθεση και διακίνηση ενεργειακών προϊόντων στα πρατήρια καυσίμων. Τα συγκεκριμένα μέτρα συνίστανται:
• στην τήρηση και επικαιροποίηση στοιχείων του φορολογικού μητρώου των προσώπων που διαθέτουν ενεργειακά προϊόντα, ώστε να εξασφαλιστεί ότι διαθέτουν καύσιμα σε αξιόπιστα φυσικά ή νομικά πρόσωπα,
• στην τακτική εποπτεία των πελατών τους ως προς τις άδειες, τα πιστοποιητικά, τη χημική σύνθεση των προϊόντων, την εγκατάσταση συστήματος εισροών εκροών και άλλων μερών αυτού, με στόχο την τελωνειακή και φορολογική συμμόρφωση της εφοδιαστικής αλυσίδας των ενεργειακών προϊόντων,
• στην αναφορά ενδείξεων προς τις υπηρεσίες της ΑΑΔΕ,
• σε διακοπή της διάθεσης καυσίμων, στην απόσυρση εξοπλισμού και τυχόν σημάτων, καθώς και στην απάντληση και φύλαξη των καυσίμων εφόσον ενημερωθούν σχετικά από τις υπηρεσίες της ΑΑΔΕ. Η απαγόρευση διάθεσης σε πρατήρια που ανήκουν σε εταιρείες πετρελαιοειδών και 100% θυγατρικές τους επιβάλλεται σε περίπτωση που διαπιστωθούν πέντε παραβάσεις σε περίοδο τριών μηνών.
Για τις εταιρείες, ο νόμος προβλέπει μέτρα δέουσας επιμέλειας η παραβίαση των οποίων οδηγεί σε πρόστιμα από 5.000 έως και 30.000 ευρώ ανά πρατήριο
Ο νόμος προβλέπει ξεχωριστό πλαίσιο κυρώσεων για τα ίδια τα πρατήρια για την αντιμετώπιση της λαθρεμπορίας, της νοθείας και τις παρεμβάσεις στα συστήματα εισροών – εκροών. Αυτές οι παραβάσεις οδηγούν σε σφράγιση της εγκατάστασης του πρατηρίου για δύο χρόνια με τη σφράγιση και την απαγόρευση δραστηριότητας να επεκτείνεται αυτόματα σε όλα τα πρατήρια της ίδιας ιδιοκτησίας.
Ειδικά σε πρατήρια που ανήκουν σε εταιρείες εμπορίας πετρελαιοειδών ή 100% θυγατρικές τους, η σφράγιση στο σύνολο των καταστημάτων επιβάλλεται αν σφραγιστούν πέντε καταστήματα σε διάστημα τριών μηνών. Διετές λουκέτο προβλέπεται και στην περίπτωση όπου ιδιοκτήτες του πρατηρίου ή οι προστηθέντες από αυτούς παρεμποδίζουν τον έλεγχο με χρήση βίας ή απειλής.
