Τι πιστεύουν οι Έλληνες για μια σειρά από σημαντικά ζητήματα σήμερα; Τι θεωρούν ότι απειλεί το μέλλον της χώρας και του κόσμου; Ποιες είναι οι απόψεις τους για την κλιματική αλλαγή και πόσο εμπιστεύονται τους θεσμούς; Βλέπουν την τεχνητή νοημοσύνη θετικά ή αρνητικά; Τι πιστεύουν για την οικονομία, την παιδεία, την Ευρώπη και τις πολεμικές συγκρούσεις στην ευρύτερη περιοχή; Ποιες είναι οι συνήθειες της καθημερινής ζωής τους;
Το νέο, έκτο κύμα "Τι Πιστεύουν Οι Έλληνες", το οποίο επιχειρεί να δώσει απαντήσεις στα παραπάνω ερωτήματα, διενεργήθηκε σε τρία μέρη, από την εταιρεία Metron Analysis τον Ιανουάριο 2024, σε πανελλαδικό δείγμα άνω των 1.000 ατόμων. Η φετινή έρευνα περιλαμβάνει τόσο νέες ερωτήσεις που καταγράφουν τις απόψεις των Ελλήνων για σημαντικά θέματα, όσο και κοινές ερωτήσεις με τα προηγούμενα κύματα. Επομένως τα αποτελέσματα δίνουν μια εικόνα για το πώς οι απόψεις για διάφορα θέματα μεταβάλλονται, ή παραμένουν σταθερές.
Όμως, ποιος φταίει για την κλιματική αλλαγή και ποιος πρέπει να τη διαχειριστεί; Κατά καιρούς εμφανίζονται στον δημόσιο διάλογο απόψεις ή θεωρίες σχετικά με την κλιματική αλλαγή και τις επιπτώσεις της. Όταν η έρευνα παραθέτει στους ερωτώμενους κάποιες γνωστές απόψεις και τους ζητάει να εκφράσουν τη συμφωνία ή τη διαφωνία τους, οι περισσότεροι απαντούν ότι η κλιματική αλλαγή είναι θέμα όλου του πλανήτη (94,7%), ότι χρειάζεται νέο και πιο αυστηρό πλαίσιο για την αντιμετώπισή της (86,3%) ενώ είναι αρκετοί, περίπου 7 στους 10, εκείνοι που αισθάνονται ότι απειλείται η ζωή και η περιουσία τους. Επίσης, οι ερωτώμενοι φαίνεται να κατανοούν ότι η κλιματική αλλαγή συνδέεται σε σημαντικό βαθμό με τη θαλάσσια ζωή και με τους ωκεανούς: 9 στους 10 απαντούν ότι επηρεάζει τη θάλασσα και τους ωκεανούς και, αντίστοιχα, 76% πιστεύουν ότι οι παράκτιες χώρες, όπως η Ελλάδα, θα επηρεαστούν περισσότερο.
Από την άλλη πλευρά, κάποιες θεωρίες και απόψεις φαίνεται ότι διχάζουν περισσότερο τους ερωτώμενους. 1 στους 2 θεωρεί ότι η κλιματική αλλαγή "είναι εφεύρημα των πλούσιων χωρών σε βάρος των φτωχών", ενώ 1 στους 4 πιστεύει ότι η κλιματική αλλαγή είναι ένα άλυτο πρόβλημα. Οι παραπάνω απαντήσεις δείχνουν ότι ένα πολύ μεγάλο ποσοστό του ελληνικού πληθυσμού συνειδητοποιεί τις διαστάσεις του προβλήματος.
Όμως, αν είναι τόσο ευαισθητοποιημένοι, τι ακριβώς κάνουν οι ίδιοι για το πρόβλημα και, γενικότερα, για το περιβάλλον; Πολύ μεγάλα ποσοστά των ερωτώμενων απαντούν ότι χρησιμοποιούν λαμπτήρες εξοικονόμησης ενέργειας (93,3%), ότι ανακυκλώνουν (92,2%), ότι έχουν περιορίσει τη χρήση του πλαστικού (84,3%) και του νερού (65,5%). Το ποσοστό όσων δηλώνουν ότι συμμετέχουν σε καθαρισμούς ακτών και σε αναδασώσεις, παρότι έχει διπλασιαστεί από το 2019, είναι αισθητά χαμηλότερο, στο 44,7%.
Υπάρχουν, ωστόσο, δύο συμπεριφορές οι οποίες είναι ιδιαίτερα ενεργοβόρες και, επομένως, σημαντικές για το κλίμα, αλλά επίσης αντιστοιχούν σε πολύ ανθεκτικές συνήθειες: η χρήση του αυτοκινήτου και η κατανάλωση κρέατος. Πώς απαντούν οι Έλληνες για αυτές; 61% δηλώνουν ότι μετακινούνται λιγότερο με αυτοκίνητο και 53,7% λένε ότι έχουν ελαττώσει την κατανάλωση κρέατος –τα ποσοστά εδώ είναι λιγότερο εντυπωσιακά. Μάλιστα, αυτοί οι αριθμοί παραμένουν διαχρονικά, από το 2019, στα ίδια επίπεδα.
Ακολουθεί μια σύντομη παρουσίαση των βασικών ευρημάτων της έρευνας:
Κλιματική κρίση
Η κλιματική αλλαγή έρχεται:
- 3η σε αναφορές ως απειλή για το μέλλον της Ελλάδας, μετά την οικονομία και το δημογραφικό
- 1η σε αναφορές ως απειλή για το μέλλον του πλανήτη
- Μόνο 1 στους 10 (11%) θεωρεί ότι η κλιματική αλλαγή δεν θα έχει επίδραση στη ζωή του
Απόψεις για την κλιματική αλλαγή
- 9 στους 10 θεωρούν ότι χρειάζεται νέο και πιο αυστηρό πλαίσιο για την αντιμετώπισή της
- 7 στους 10 πιστεύουν ότι απειλεί τη ζωή και την περιουσία τους
- 1 στους 2 πιστεύει ότι είναι εφεύρημα των πλούσιων χωρών σε βάρος των φτωχών
- 1 στους 4 πιστεύει ότι είναι ένα άλυτο πρόβλημα
Τι δηλώνουν ότι κάνουν οι Έλληνες για την κλιματική αλλαγή;
- 93,3% χρησιμοποιούν λαμπτήρες εξοικονόμησης ενέργειας
- 92,2% ανακυκλώνουν
- 84,3% έχουν περιορίσει τη χρήση του πλαστικού
- 65,5% έχουν περιορίσει τη χρήση του νερού
- 61% χρησιμοποιούν λιγότερο το αυτοκίνητο
- 53,7% έχουν ελαττώσει την κατανάλωση κρέατος
- 44,7% συμμετέχουν σε καθαρισμούς ακτών και αναδασώσεις
Τεχνολογία και τεχνητή νοημοσύνη
Τα συναισθήματα που προκαλεί η τεχνητή νοημοσύνη
- 51% Αρνητικά
- 39% Θετικά
Ποιους τομείς της ζωής μας θα επηρεάσει το ΑΙ;
- Θετικά:
- 62,4% την υγεία
- 58,5% τη διαχείριση του χρόνου μου
- 46,5% την ελληνική οικονομία
- 44,5% τις επιλογές ψυχαγωγίας
- Αρνητικά:
- 69,7% την αγορά εργασίας
- 53,6% την κοινωνία
- 46% τη δουλειά μου
Οι πιο απαισιόδοξοι για τις επιπτώσεις της τεχνητής νοημοσύνης στην αγορά εργασίας
- 76,4% οι 40-54 ετών
- 75,2% οι 55-64 ετών
- 72,2% οι γυναίκες
Σχέση με τη θρησκεία
- 79,9% δηλώνουν ότι πιστεύουν στον Θεό, ενώ 18,9% δηλώνουν ότι δεν πιστεύουν
- 76,4% δηλώνουν ότι κάνουν την προσευχή τους, όταν οι ίδιοι ή μέλη της οικογένειάς τους ασθενούν
- 82,9% δηλώνουν ότι μιλούν ανοιχτά για την πίστη τους στους άλλους
Δικαιώματα και κοινωνία
- 1 στους 3 Έλληνες δηλώνει ότι έχει παρενοχληθεί σεξουαλικά
- 37,5% των γυναίκών
- 20,7% των ανδρών
- 42,6% θεωρούν ότι αυξάνονται τα περιστατικά βίας κατά των γυναικών
- 56,3% θεωρούν ότι αντίστοιχα περιστατικά συνέβαιναν και παλιότερα αλλά τώρα είναι περισσότερο ορατά
Σχέση γυναίκας – εργασίας
- 9 στους 10 πιστεύουν ότι η μητέρα και ο πατέρας έχουν τις ίδιες ευθύνες για την ανατροφή των παιδιών
- 9 στους 10 πιστεύουν ότι οι γυναίκες πρέπει να διευκολύνονται, ώστε να μπορούν να εργαστούν
- 8 στους 10 πιστεύουν ότι η απασχόληση στο σπίτι έχει την ίδια αξία με την επαγγελματική απασχόληση
- 6 στους 10 πιστεύουν ότι δεν υπάρχουν γυναικεία και ανδρικά επαγγέλματα
- 1 στους 10 πιστεύει ότι οι γυναίκες δεν είναι τόσο αφοσιωμένες και αποδοτικές στην εργασία τους
Ομόφυλα ζευγάρια
- 60% δηλώνουν υπέρ των γάμων μεταξύ ομόφυλων ζευγαριών
- 35,8% συμφωνούν με την τεκνοθεσία από ομόφυλα ζευγάρια
- 61,4% συμφωνούν με τη νομική αναγνώριση της ταυτότητας φύλου
Νέοι και δημογραφικό
Τα σημαντικότερα προβλήματα των νέων
- 41% οι χαμηλές αποδοχές
- 40% η ανεργία
- 36% η αβεβαιότητα ως προς το επαγγελματικό και ασφαλιστικό μέλλον
- 13% η εύρεση προσιτής στέγης
Γιατί οι Έλληνες αναβάλλουν ή αποφεύγουν να κάνουν παιδί;
- 80,2% λόγω οικονομικής δυσκολίας και ανασφάλειας
- 29,4% λόγω έλλειψης σχετικών υποδομών (π.χ. βρεφονηπιακοί σταθμοί)
- 25% δυσκολεύονται να συνδυάσουν μητρότητα και επαγγελματική ζωή
- 24,4% φοβούνται σε τι κόσμο θα μεγαλώσoυν ένα παιδί
- 23,7% γιατί τα ζευγάρια σήμερα έχουν άλλες προτεραιότητες
Πόσα παιδιά δηλώνουν ότι έχουν; 1,4 παιδιά (Μέση τιμή)
Πόσα παιδιά δηλώνουν ότι θα ήθελαν να κάνουν; 2,6 παιδιά
Εμπιστοσύνη στους θεσμούς
Οι 5 θεσμοί που εμπιστεύονται περισσότερο οι Έλληνες (μέσος όρος, σε κλίμακα 1-5)
- Οικογένεια 4,3
- Ένοπλες Δυνάμεις 3,7
- Επιστήμονες & τεχνοκράτες 3,3
- Αστυνομία 2,9
- Εκκλησία 2,7
Οι 6 θεσμοί που εμπιστεύονται λιγότερο οι Έλληνες
- Εργοδοτικές οργανώσεις 2,1
- Τραπεζικό σύστημα 2,1
- ΜΚΟ 1,9
- Πολιτικά κόμματα 1,9
- Συνδικαλιστικές οργανώσεις 1,9
- ΜΜΕ 1,9
Μπορείτε να δείτε όλη την έρευνα εδώ.