Σε μια επίπονη διαδικασία, με πολλαπλές μεταβλητές, εισέρχεται η ελληνική πλευρά, σε σχέση με τις εθνικές προμήθειες φυσικού αερίου, όπου η Ρωσία, παρά τον Ουκρανικό πόλεμο συνεχίζει να παίζει ένα σημαντικό ρόλο, καθώς, π.χ. φέτος όπως και πέρυσι και φέτος το μερίδιό της κινείται στο 65%, σημειώνοντας ιστορικό ρεκόρ. Κι όλα αυτά την ώρα που από το 2026 και μετά είναι άγνωστο το τι θα συμβεί, καθώς εν μέσω αναζήτησης "μπούσουλα" στις Ευρωρωσικές σχέσεις, εκπνέει η συμφωνία της ΔΕΠΑ Εμπορίας με τη Gazprom, στην οποία βασίζεται ένα σημαντικό, όχι βέβαια το μόνο, κομμάτι των εισαγωγών αερίου, από αγωγούς.
Στο σκηνικό αυτό εγγράφεται η έναρξη της διαδικασίας διαιτησίας μεταξύ της ΔΕΠΑ Εμπορίας και της ρωσικής Gazprοm που αφορά το ύψος των τιμών πώλησης αερίου στη ΔΕΠΑ. Η δίκη, σύμφωνα με αρμόδιες πηγές, γίνεται σε διαιτητικό δικαστήριο του εξωτερικού και αναμένεται να ολοκληρωθεί έως το Σεπτέμβριο του 2025,
«Τα επιχειρήματα της ελληνικής πλευράς είναι ισχυρά από κάθε άποψη» τονίζεται σχετικά από τις ίδιες πηγές, που εκφράζουν μια συγκρατημένη αισιοδοξία για την έκβαση της διαιτησίας προσθέτοντας ότι η δικαστική διαδικασία ξεκίνησε με πρωτοβουλία της ελληνικής πλευράς. «Η ΔΕΠΑ Εμπορίας, μια δημόσια εταιρεία έλαβε την απόφαση να πάει τον προμηθευτή της (σ.σ. Gazprom) στο δικαστήριο, επειδή δεν συμφωνεί με την τιμή που της προμήθευε το φυσικό αέριο την περίοδο 2022-2023. Η σύμβαση μεταξύ των δυο εταιρειών προέβλεπε διαδικασία διαπραγμάτευσης πριν την προσφυγή, η οποία ήταν χρονοβόρα και δυστυχώς δεν απέδωσε».
Στη συνέχεια, ένεκα της μεγάλης αυτής χρονοτριβής, ακολούθησε η προσφυγή στη διαιτησία, μέσω της οποίας η ΔΕΠΑ Εμπορίας διεκδικεί καλύτερη τιμή για τις ποσότητες φυσικού αερίου που έχει λάβει στη βάση της σύμβασης με τη Gazprom (που συνήφθη στις αρχές του 2022 και λήγει το 2026) και προσαρμογή των ποσοτήτων που δεν έχει λάβει.
«Μιλάμε για αρκετά εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ» τονίζουν οι ίδιες πηγές περιγράφοντας το ύψος του ποσού που εφόσον τελεσφορήσει θετικά για τη ΔΕΠΑ Εμπορίας, η όλη υπόθεση θα μπουν στο ταμείο της εταιρείας.
Να σημειωθεί ότι η ΔΕΠΑ Εμπορίας εστιάζει στα ύψη τιμών που χρέωναν οι Ρώσοι. Στέκεται, δε, ότι η Gazprom δεν τηρούσε όρο της σύμβασης προμήθειας για πώληση φυσικού αερίου στην ελληνική εταιρεία σε τιμή ανταγωνιστική έναντι οποιουδήποτε εναλλακτικού καυσίμου αλλά και άλλου ανταγωνιστή της δημόσιας επιχείρησης αερίου.
Έτσι, με την προσφυγή, η ελληνική εταιρεία ζητά την αναδρομική αναπροσαρμογή της τιμής από την έναρξη ισχύος της σύμβασης, δηλαδή από το 2022. Πάντως, όλο αυτό το χρονικό διάστημα, εξακολουθεί να παραλαμβάνει τις ελάχιστες συμβασιοποιημένες ποσότητες που υποχρεούται βάσει του συμβολαίου, πληρώνοντάς τις στην τιμή που προβλέπει η σύμβαση.
«Δεν υπάρχει κανένα χρέος, καθώς οι ποσότητες φυσικού αερίου που δεν παραληφθεί από τη Gazprom δεν έχουν χρεωθεί και προφανώς δεν έχουν πληρωθεί», συμπληρώνουν οι ίδιες πηγές αναφερόμενες σε δημόσιες δηλώσεις περί οφειλών της εταιρείας.
«Η ΔΕΠΑ δεν έλαβε κάποιες ποσότητες αερίου την περίοδο 2022-2023 λόγω τιμής και λόγω κατάστασης της αγοράς (καθώς όλες οι χώρες της Ευρώπης συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδας μείωσαν δραστικά την κατανάλωση φυσικού αερίου εν μέσω ενεργειακής κρίσης) και έχουμε τεκμηριωμένη επιχειρηματολογία προς την κατεύθυνση αυτή. Δεν έχει ζητηθεί από τη ΔΕΠΑ να πληρώσει για το αέριο αυτό, επομένως προξενεί εντύπωση να ισχυρίζονται κάποιοι ότι η εταιρεία χρωστάει, πολλώ δε μάλλον τη στιγμή που έχει ξεκινήσει η διαιτητική διαδικασία», αφήνοντας σαφείς αιχμές για τη χρονική στιγμή της διατύπωσης των ισχυρισμών αυτών.
K. Ξιφαράς: Το κόστος του φυσικού αερίου θα πέσει τα επόμενα χρόνια
Οι εξελίξει αυτές, πάντως, έχουν ιδιαίτερη σημασία για τη χώρα και τους πολίτες της μια και η ΔΕΠΑ Εμπορίας αποτελεί βασικό πυλώνα προμήθειας αερίου, αλλά και “βατήρα”’ ανάπτυξης ενός δημόσιου ενεργειακού πυλώνα.
Ήδη, άλλωστε σε εξέλιξη είναι διαπραγματεύσεις του Δημοσίου με την HELLENiQ ENERGY που κατέχει το 35% της ΔΕΠΑ Εμπορίας και εκδηλώνει την πρόθεση να πουλήσει το μερίδιο της.
Υπενθυμίζεται ότι η ΔΕΠΑ Εμπορίας ελέγχει και την εταιρεία Φυσικό Αέριο Ελληνική Εταρεία Ενέργειας ενώ μέσα στην ενεργειακή κρίση αποτέλεσε βασικό “πυλώνα” άμυνας, διαθέτοντας συνολικά περίπου 1,5 δισεκατομμύριο ευρώ μέσα από επενδύσεις, επιδοτήσεις στους λογαριασμούς καταναλωτών, μερίσματα προς τους μετόχους και έσοδα για το δημόσιο από την πώληση της ΔΕΠΑ Υποδομών. Ειδικότερα, τα έσοδα του δημοσίου από την πώληση της ΔΕΠΑ Υποδομών ανήλθαν σε 600 εκατομμύρια ευρώ. Επιπλέον, η εταιρεία απέδωσε 250 εκατομμύρια ευρώ στους μετόχους της, ενώ διέθεσε 200 εκατομμύρια ευρώ σε επιδοτήσεις κατά την περίοδο της ενεργειακής κρίσης, συμβάλλοντας ουσιαστικά στην αντιμετώπιση της επιβάρυνσης για τους Έλληνες καταναλωτές.
Ουσιαστικά, τα δύσκολά έτη 2022 και 2023, η ΔΕΠΑ Εμπορίας, ως η μόνη πλέον μεγάλη εταιρεία ενέργειας που τελεί ακόμη υπό τον έλεγχο του δημοσίου, όπως αναφέρεται, εγγυήθηκε την αδιάλειπτη τροφοδοσία της χώρας με φυσικό αέριο, όταν δινόταν κυριολεκτικά μάχη για κάθε φορτίο LNG στις διεθνείς αγορές. Ταυτόχρονα απορρόφησε μεγάλο μέρος των ανατιμήσεων στη διεθνή τιμή του φυσικού αερίου. Παράλληλα, μέσω της θυγατρικής της στη λιανική, Φυσικό Αέριο Ελληνική Εταιρεία Ενέργειας, προσφέρει μεσοσταθμικά τις χαμηλότερες τιμές στο ρεύμα και το φ.α. τα τελευταία χρόνια.
Το μήνυμα της διοίκησης
Από το Athens Investment Forum, χθες, πάντως, ο Διευθύνων Σύμβουλος της ΔΕΠΑ Εμπορίας Κώστας Ξιφαράς έστειλε το μήνυμα στρατηγικής για την επόμενη μέρα. «Το φυσικό αέριο αποτελεί το καύσιμο γέφυρα της ενεργειακής μετάβασης και θα συνεχίσει να διαδραματίζει κρίσιμο ρόλο», τονίζοντας ότι «Αυτή την περίοδο, το ρωσικό αέριο βρίσκεται στα επίπεδα προ της εισβολής στην Ουκρανία, καθώς η Ρωσία προσπαθεί να διατηρήσει μερίδιο αγοράς στη Νοτιοανατολική Ευρώπη. Είναι σαφές ότι η Ευρωπαϊκή Άνωση χρειάζεται πλουραλισμό στις επιλογές προμηθευτών και προσιτές τιμές. Πιστεύω ότι το κόστος του φυσικού αερίου θα μειωθεί σημαντικά τα επόμενα χρόνια λόγω της μεγάλης προσφοράς, και θα υπάρξει ανταγωνισμός ακόμα και με τις ΑΠΕ. Το φυσικό αέριο θα παραμείνει για αρκετές δεκαετίες στο προσκήνιο».
Ο κ. Ξιφαράς στάθηκε και στην ευρύτερη, για την περιοχή, στρατηγική σημασία των υποδομών αερίου στην Ελλάδα, όπως το Τερματικό της Ρεβυθούσας, ο ελληνοβουλγαρικός αγωγός φυσικού αερίου IGB και το FSRU της Αλεξανδρούπολης, στις οποίες η ΔΕΠΑ συμμετέχει είτε ως μέτοχος (FSRU, ICGB) είτε ως επενδυτής με δέσμευση δυναμικότητας (Ρεβυθούσα). Η ΔΕΠΑ Εμπορίας, εξάλλου, παρείχε αέριο σε κρίσιμες εποχές σε χώρες όπως η Βουλγαρία και η Μολδαβία και είναι ίσως η μοναδική ελληνική εταιρεία που έχει αποθηκεύσει αέριο ακόμα και στην Ουκρανία.
Άνοιγμα της της ΔΕΠΑ Εμπορίας στις ΑΠΕ
Την ίδια στιγμή, η ΔΕΠΑ Εμπορίας εξελίσσεται, ουσιαστικά, σε καθετοποιημένο ενεργειακό πάροχο, και εκτείνει πέρα από την χονδρεμπορία αερίου τη δράση της. Έτσι πέρα από την παρουσία της στη λιανική αγορά με το Φυσικό Αέριο, μπαίνει και στην ηλεκτροπαραγωγή από ΑΠΕ αλλά και φυσικό αέριο. Ήδη, δε, η εταιρεία έχει σχεδιάσει και επενδύσει πάνω από 400 εκατ. ευρώ σε έργα που αφορούν την πράσινη μετάβαση. Όπως αποκάλυψε ο κ. Ξιφαράς, τον επόμενο μήνα, θα υπογραφεί η σύμβαση με τον εργολάβο που θα αναλάβει την κατασκευή φωτοβολταϊκών πάρκων ισχύος 500 MW σε Δυτική Μακεδονία, Θεσσαλία και Κεντρική Ελλάδα, με τις εργασίες να ξεκινούν τον Ιανουάριο του 2025. «Ελπίζουμε εντός του 2025 να έχουμε και άλλα ώριμα έργα, για να φτάσουμε σε ένα χαρτοφυλάκιο ισχύος 1 GW», σημείωσε ο ίδιος. Οι πληροφορίες αναφέρουν ότι η εταιρεία αναπτύσσει επιπρόσθετα έργα ισχύος 225 MW, ενώ βρίσκεται σε συζητήσεις και για ένα ακόμα ώριμο χαρτοφυλάκιο έργων 150 MW.
Στο “στόχαστρο” επίσης είναι και η ενσωμάτωσης μπαταριών στα φωτοβολταϊκά πάρκα που αναπτύσσει (έχοντας καταθέσει στη ΡΑΑΕΥ και άδειες για αυτόνομες μπαταρίες), ενώ σταθμίζει και την προοπτική προσθήκης αιολικών πάρκων στο χαρτοφυλάκιό της, καθώς εκτιμάται ότι είναι απαραίτητη η ύπαρξη αιολικών σε ποσοστό 20-30% για να υπάρχει ισορροπία στο χαρτοφυλάκιο.
Επίσης μετέχει στην μονάδα αερίου Ηλεκτροπαραγωγή Αλεξανδρούπολης, που εκτιμάται ότι θα τεθεί σε λειτουργία έως τα τέλη του 2025, με μετόχους (ΔΕΗ 51%, ΔΕΠΑ Εμπορίας, 29% και Damco Energy, 20%).
Πρόκειται για ένα υπερσύγχρονο εργοστάσιο παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας συνδυασμένου κύκλου, ισχύος 840 MW, ικανό να υποκαταστήσει τρεις ρυπογόνες λιγνιτικές μονάδες. Συγχρόνως, συμμετέχει σε μια υπό κατασκευή μονάδα στην Αλβανία, ισχύος 174 MW, την οποία μάλιστα θα προμηθεύει και με φυσικό αέριο, στο πλαίσιο μακροχρόνιου συμβολαίου.
