Θηλιά στον λαιμό του επιχειρείν της Βόρειας Ελλάδας βάζει η απογείωση του ενεργειακού κόστους, το οποίο, αν και οι συνθήκες σε καμία περίπτωση δεν θυμίζουν την σφοδρή ενεργειακή κρίση του 2022, σφίγγει τον κλοιό στις επιχειρήσεις (μικρές και μεγάλες).
Σύμφωνα και με πρόσφατη επισήμανση του ΣΒΕ (Σύνδεσμος Βιομηχανιών με έδρα τη Θεσσαλονίκη), η τιμή της ηλεκτρικής ενέργειας που καταναλώνει η βιομηχανία -μικρή, μεσαία, μεγάλη- σταθερά τα τελευταία χρόνια είναι αυξημένη κατά τουλάχιστον κατά 25% από την υπόλοιπη ΕΕ, κυρίως από την Κεντρική και Βόρεια Ευρώπη, αλλά και πολλές χώρες του Νότου.
Μετά την ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, η ανταγωνιστικότητα της ελληνικής βιομηχανίας πλήττεται καίρια, ειδικά στην Βόρεια Ελλάδα όπου «συνωστίζονται» πολλές βιομηχανίες μικρότερου μεγέθους που δεν έχουν τις ίδιες ευελιξίες και δυνατότητες με τους μεγάλους παίκτες για σύναψη διμερών συμφωνιών (PPAs) με τους παρόχους ρεύματος για εξασφάλιση πρόσβασης σε φθηνότερη ενέργεια.
Η σχεδόν απόλυτη εξάρτησή τους από τις αλμυρές τιμές που διαμορφώνονται στο χρηματιστήριο ενέργειας εκτοξεύει τα λειτουργικά τους έξοδα με τα ενεργειακά κόστη (αν και δεν προσεγγίζουν τις τρελές τιμές που άγγιξαν την περίοδο της ενεργειακής κρίσης) να πιέζουν αφόρητα τα οικονομικά τους μεγέθη.
Η εκτόξευση του ενεργειακού κόστους αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα εμπόδια για το 49% των επιχειρήσεων της Βόρειας Ελλάδας, σύμφωνα με τα ευρήματα έρευνας για λογαριασμό του ΕΒΕΘ (Βιομηχανικό Επιμελητήριο Θεσσαλονίκης).
Τα σήματα κινδύνου από τη βιομηχανία και το ιταλικό μοντέλο
Η πρόεδρος του ΣΒΕ, Λουκία Σαράντη στο πρόσφατο Thessaloniki Summit, έκρουσε καμπανάκια κινδύνου για την ανταγωνιστικότητα της ελληνικής και ευρωπαϊκής βιομηχανίας που υπονομεύεται από το υψηλό ενεργειακό κόστος, ζητώντας τη λήψη μέτρων.
Στην ίδια γραμμή κινήθηκε και ο Αντώνης Κοντολέων, πρόεδρος της Ένωσης Βιομηχανικών Καταναλωτών Ενέργειας. «Υπάρχουν πρακτικές και λύσεις που έχουν εφαρμοστεί σε άλλες χώρες και θα μπορούσε να υιοθετήσει και η Ελλάδα για τη μείωση του ενεργειακού κόστους των βιομηχανιών, αντί να περιμένει τις Βρυξέλλες. H χώρα μας θα μπορούσε να λάβει μέτρα που παίρνουν και άλλες χώρες της Ευρώπης όπως η Βουλγαρία, η Ρουμανία, η Ιταλία, το Βέλγιο, η Γαλλία και η Γερμανία για να διασφαλίσει ανταγωνιστικό ενεργειακό κόστος», επεσήμανε στην ίδια εκδήλωση, δείχνοντας… τον ιταλικό δρόμο.
Το μοντέλο «Energy Release 2.0» της Ιταλίας προβλέπει πως οι βιομηχανίες συνάπτουν συμβάσεις επί διαφοράς (CfDs) διάρκειας τριών ετών με την κρατική εταιρεία GSE για ενέργεια σταθερού φορτίου με σταθερή τιμή 65 ευρώ/MWh για το 25% περίπου της κατανάλωσής τους. Από την πλευρά τους οι βιομηχανίες, επιστρέφουν ισόποση ποσότητα ενέργειας σε ίδια τιμή από ΑΠΕ σε ορίζοντα 20ετίας.
Ο κ. Κοντολέων ανέφερε πως οι ΑΠΕ, παρά τη ραγδαία ανάπτυξή τους, δεν μπορούν να ρίξουν τις τιμές ενέργειας ζητώντας αποσύνδεση της αποζημίωσής τους από το Χρηματιστήριο Ενέργειας και πληρωμή των παραγωγών μέσω CFD και σταθερών διμερών συμβολαίων PPAs.
Τριπλάσια τιμή για ρεύμα από τους ανταγωνιστές
Στο πλαίσιο αυτό, μία ελληνική βιομηχανία σε πολλές περιπτώσεις καλείται να πληρώσει ρεύμα στην «τρελή» τιμή των 170 ευρώ η μεγαβατώρα, κόστος έως και τρεις φορές υψηλότερο από τους ανταγωνιστές της στις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες.
Πάντως με τα μέχρι σήμερα δεδομένα, ειδικό σχήμα στήριξης για τη βιομηχανία δεν προβλέπεται ελλείψει διαθέσιμου δημοσιονομικού χώρου με το ΥΠΕΝ να στέλνει… αρνητικά σινιάλα στις επανειλημμένες εκκλήσεις των βιομηχάνων για ανάληψη δράσης.
Απαρχαιωμένα δίκτυα
Εστιάζοντας στη Βόρεια Ελλάδα, σε πολλές περιπτώσεις οι ελλιπείς υποδομές επιδεινώνουν μία ήδη δυσχερή κατάσταση. Σαν να μην έφτανε το ενεργειακό κόστος που «τρομάζει» από μόνο του, έρχεται και η γραφειοκρατία να βάλει το δικό της λιθαράκι.
Τεράστιο ζήτημα που ταλαιπωρεί το επιχειρείν στην περιφέρεια είναι τα απαρχαιωμένα δίκτυα ενέργειας που βρίσκονται σε λειτουργία. Σε πολλές επιχειρήσεις που θέλουν να καλύψουν τις ανάγκες τους, μειώνοντας και το κόστος παραγωγής, με ανάπτυξη ΑΠΕ μένουν με… την όρεξη επειδή δεν υπάρχει χωρητικότητα στο υφιστάμενο δίκτυο το οποίο δεν τις «σηκώνει» λόγω του «μποτιλιαρίσματος» ΑΠΕ που ξεπερνούν τα όρια αντοχής του.
Οι καθυστερήσεις και η γραφειοκρατία με τις οποίες έρχονται αντιμέτωπες οι επιχειρήσεις με ευθύνη πολλές φορές και του διαχειριστή του δικτύου (ΔΕΔΔΗΕ) όταν για παράδειγμα κάνουν αίτηση για σύνδεση φωτοβολταϊκών με το δίκτυο αποθαρρύνει πολλούς από την στροφή στις ΑΠΕ για κάλυψη των ενεργειακών τους αναγκών.
Πέρα από αυτό, οι συχνές αυξομειώσεις της τάσης λόγω καιρικών συνθηκών, για παράδειγμα όταν βρέχει δυνατά ή επικρατούν συνθήκες καύσωνα είναι στην ημερήσια διάταξη του επιχειρείν στην περιφέρεια. Πρόσφατα, επιχειρήσεις στην ΒΙΠΕ Σίνδου (η μεγαλύτερη βιομηχανική περιοχή της χώρας) δεν είχαν για μεγάλο διάστημα πρόσβαση στο διαδίκτυο.
H ειρήνη στην Ουκρανία θα γεμίσει με φθηνό ρωσικό αέριο την Ευρώπη;
Μέσα σε ένα ρευστό περιβάλλον, ενδεχομένως καταγράφονται και μερικά αισιόδοξα σημάδια. Ο πρόεδρος και CEO της METLEN, Ευάγγελος Μυτιληναίος, στην τηλεδιάσκεψη για τα οικονομικά αποτελέσματα του 2024, εκτίμησε ότι μπορεί να υπάρξει κατάρρευση της τιμής του φυσικού αερίου σε επίπεδα κάτω των 20 ευρώ/μεγαβατώρα από 50 ευρώ, σε περίπτωση που επιτευχθεί ειρήνη μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας και «γεμίσει» εκ νέου η Ευρώπη με ρωσικό αέριο.
Βέβαια με δεδομένη την αβεβαιότητα στο γεωπολιτικό και γεωστρατηγικό πεδίο κανείς δεν μπορεί να είναι σίγουρος καθώς ακόμα κι αν λήξει ο πόλεμος καραδοκούν νέες εστίες ανάφλεξης που μπορούν εκ νέου να ανατρέψουν τα δεδομένα.
