Καθησυχαστικοί εμφανίζονται οι αναλυτές την επόμενη ημέρα της δημοσιοποίησης της προκαταρκτικής γνώμης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής περί πιθανής παραβίασης των όρων του ανταγωνισμού από τη ΔΕΗ την περίοδο 2013-2019, εκτιμώντας ότι πρόκειται για μια εκκρεμότητα προς διευθέτηση που ανάγεται στο παρελθόν (όταν τόσο το τοπίο της χονδρεμπορικής αγοράς ηλεκτρισμού και η θέση της ΔΕΗ σε αυτήν ήταν πολύ διαφορετικά…).
Η δε τελική έκβαση της εκκρεμότητας αυτής -αν υπάρξει καταδικαστική απόφαση, κάτι που είναι σφόδρα αβέβαιο καθώς η Επιχείρηση έχει ισχυρά αντεπιχειρήματα στην «φαρέτρα» της- θα φανεί μετά από αρκετά χρόνια- και οι όποιες τυχόν αρνητικές παρενέργειες θα είναι αμελητέες. Ενδεικτική είναι η εκτίμηση της Optima Bank που χαρακτηρίζει υπερβολική την πτώση της μετοχής της ΔΕΗ χθες μετά την ανακοίνωση από τις Βρυξέλλες, τονίζοντας ότι η έρευνα (που «μετρά» ήδη επτά χρόνια, αφού όλα ξεκίνησαν από την επιτόπια έρευνα στελεχών της DG COMP στα γραφεία της ΔΕΗ το 2017 επί διοίκησης Παναγιωτάκη) αφορά στο παρελθόν και δεν έχει καμία επίπτωση στο επιχειρηματικό μοντέλο της εταιρείας. Στο πλαίσιο αυτό, η Optima σημειώνει ότι η μετοχή εμφανίζεται σημαντικά υποτιμημένη (καθώς με βάση τον λόγο επιχειρηματικής αξίας προς EBITDA διαπραγματεύεται με discount 29-39%) και γι’ αυτό επαναλαμβάνει τη σύσταση αγοράς με τιμή στόχο 17,40 ευρώ που υπονοεί περιθώρια ανόδου 45% σε σχέση με τα τρέχοντα επίπεδα διαπραγμάτευσης.
Προβληματισμός για το σκεπτικό της Κομισιόν
Την ίδια στιγμή, νομικοί κύκλοι με εμπειρία σε θέματα ανταγωνισμού εκφράζουν προβληματισμό για το σκεπτικό του πορίσματος της DG COMP, στη βάση του οποίου επειδή η ΔΕΗ φέρεται να πωλούσε σε τιμές κάτω του κόστους ηλεκτρική ενέργεια παραγόμενη από τις θερμικές μονάδες της στη χονδρεμπορική αγορά -αξιοποιώντας την μονοπωλιακή της θέση στην λιγνιτική και υδροηλεκτρική παραγωγή- αυτό είχε ως αποτέλεσμα την….αύξηση των τιμών στην λιανική αγορά. «Άρα το να πουλάς φθηνότερα οδηγεί σε υψηλότερες τιμές ;;» διερωτώνται οι ίδιο κύκλοι. Σύμφωνα με το σκεπτικό της Κομισιόν, μετά την απελευθέρωση της αγοράς ηλεκτρισμού το 2013, η ΔΕΗ ξεκίνησε να χρεώνει τιμές χονδρικής κάτω από το μεταβλητό κόστος των μονάδων λιγνίτη και θερμικού αερίου και επειδή οι ανταγωνιστές της στη χονδρική αγορά δεν μπορούσαν να προσφέρουν τιμές αντίστοιχες με τη ΔΕΗ δεν κατόρθωσαν να αναπτυχθούν στην αγορά λιανικής, με αποτέλεσμα – σύμφωνα πάντα με την Επιτροπή- να μειωθεί ο ανταγωνισμός στη λιανική, κάτι που υποτιθέμενα μεταφράστηκε σε υψηλότερες τιμές για τους τελικούς καταναλωτές και λειτούργησε αποτρεπτικά για επενδύσεις σε πράσινη ενέργεια. Πηγές με γνώση της κατάστασης υπογραμμίζουν ότι αυτή η «γραμμή σκέψης» δεν αναγνωρίζει τους διάφορους μηχανισμούς της αγοράς που βρίσκονταν σε λειτουργία την επίμαχη περίοδο 2013-2019. Αξιοσημείωτη είναι εξάλλου και η χρονική στιγμή της δημοσίευσης της ανακοίνωσης της Κομισιόν, στον απόηχο της παρουσίασης του επικαιροποιημένου στρατηγικού σχεδίου που επισφραγίζει με τον πιο εμφατικό τρόπο τον πράσινο μετασχηματισμό της ΔΕΗ και τον απογαλακτισμό της από το «λιγνιτικό» παρελθόν της.
Ήφαιστος
Σε κάθε περίπτωση, η έκβαση του «Ήφαιστου» (όπως είναι η κωδική ονομασία της έρευνας της Κομισιόν για τις τιμές στη ΔΕΗ) δεν αναμένεται πριν το τέλος της δεκαετίας, υπενθυμίζοντας το προηγούμενο του «antitrust case». Ο λόγος για την υπόθεση που ξεκίνησε από την καταδικαστική απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου του 2008 για τη μονοπωλιακήν πρόσβαση της Επιχείρησης στο λιγνίτη, πέρασε από «σαράντα κύματα» και έκλεισε το Νοέμβριο του 2023 -15 χρόνια αργότερα- με την ολοκλήρωση της υλοποίησης των δεσμεύσεων που είχε αναλάβει η ελληνική κυβέρνηση προς την Κομισιό για την περίοδο 2021-2023, με τις πωλήσεις ποσοτήτων «πακέτων» ηλεκτροπαραγωγής της ΔΕΗ στην προθεσμιακή αγορά.
Η ΔΕΗ όπως τόνισε και στην ανακοίνωσή της προς το Χρηματιστήριο συνεργάζεται με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή από την έναρξη της έρευνας (Μάρτιος 2021) και θα συνεχίσει να το κάνει, προχωρώντας σε όλα τα απαραίτητα και ενδεδειγμένα βήματα για να διασφαλίσει τα δικαιώματά της.
Βέβαιο είναι ότι στο χρόνο που μεσολάβησε κατά την «επίμαχη» εξαετία 2013-2019 που εξετάζει η Επιτροπή, το τοπίο της χονδρεμπορικής αγοράς έχει μεταβληθεί άρδην, αφενός λόγω της αλλαγής του μοντέλου τιμολόγησης -με τη μετάβαση στο Target Model από το μοντέλο του Mandatory Pool που ίσχυε μέχρι τότε-, αφετέρου επειδή η συμμετοχή των λιγνιτικών μονάδων στο μείγμα της ηλεκτροπαραγωγής έχει περιοριστεί δραματικά (από 54% το 2014 σε μόλις 10% στο τέλος του 2023 σύμφωνα με στοιχεία που δημοσιοποίησε πρόσφατα ο ΑΔΜΗΕ), με προοπτική πλήρους απόσυρσής τους έως το 2026, στη βάση του επικαιροποιημένου προγράμματος απολιγνιτοποίησης της ΔΕΗ. Την ίδια στιγμή, έχει περιοριστεί σημαντικά και το μερίδιο της Επιχείρησης στην αγορά λιανικής, κάτι που παραπέμπει σε ένταση του ανταγωνισμού. Είναι ενδεικτικό ότι σύμφωνα με τα στοιχεία του Χρηματιστηρίου Ενέργειας, τον Ιανουάριο το μερίδιο της ΔΕΗ στη λιανική διαμορφώθηκε στο 53,14% (από 56,1% τον Δεκέμβριο του 2023).
