Την ολοκλήρωση της εφαρμογής των μεταρρυθμίσεων του πολυσυζητημένου target model, του «Μοντέλου-Στόχου» της ΕΕ στην χονδρεμπορική αγορά ενέργειας της Ελλάδας σηματοδοτεί η χθεσινή ενεργοποίηση της ενδοημερήσιας αγοράς συνεχούς διαπραγμάτευσης (XBID) στο Χρηματιστήριο Ενέργειας. Σύμφωνα με αρμόδια στελέχη του ΕΧΕ, η «πρεμιέρα» της νέας αγοράς εξελίχθηκε κατ’ ευχήν καθώς δεν καταγράφηκαν τεχνικά προβλήματα και η συναλλακτική δραστηριότητα κινήθηκε σε ικανοποιητικά επίπεδα, «λαμβάνοντας υπόψη τον διαφορετικό βαθμό ετοιμότητας των Συμμετεχόντων και τις διαφορετικές τους θέσεις…Περιμένουμε ακόμα πιο ενεργητική συμμετοχή από τα χαρτοφυλάκια ΑΠΕ και από τους Φορείς Σωρευτικής Εκπροσώπησης (ΦΟΣΕ) το αμέσως επόμενο διάστημα, καθώς πλέον έχουν στη διάθεσή τους ένα σημαντικό εργαλείο για τη διόρθωση των αποκλίσεών τους ».
Παράγοντες του κλάδου επισημαίνουν ότι πρόκειται για ένα σημαντικό ορόσημο για τη χονδρεμπορική αγορά ενέργειας και την εύρυθμη λειτουργία της, καθώς η λειτουργία του XBID διευρύνει την Ιntraday αγορά -όπου οι συμμετέχοντες βελτιώνουν τις θέσεις που πήραν στην Αγορά Επόμενης Ημέρας (DAM)-, λειτουργώντας παράλληλα με τις τρεις Συμπληρωματικές Περιφερειακές Ενδοημερήσιες Δημοπρασίες (CRIDAs). Μέσω του XBID, οι Έλληνες συμμετέχοντες θα αποκτήσουν τη δυνατότητα να πραγματοποιούν συναλλαγές (αγορά-πώληση) σε 24ωρη βάση, από τις τρεις δημοπρασίες την ημέρα, που ισχύει σήμερα με τα CRIDAs.
Οφέλη
Τι σημαίνει αυτό πρακτικά και τι οφέλη συνεπάγεται ; Όπως εξηγεί σε ανακοίνωσή της η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας, «Η ελληνική Ενδοημερήσια Αγορά θα αποκτήσει περαιτέρω ρευστότητα, επιτρέποντας στους παραγωγούς από ΑΠΕ να διορθώνουν στη βάση επικαιροποιημένων προβλέψεων τα Προγράμματα Αγοράς τους όσο το δυνατόν πλησιέστερα στον πραγματικό χρόνο, κάτι που θα οδηγήσει σε βέλτιστη χρήση της παραγωγής τους». Με άλλα λόγια, η νέα αγορά θα συνεισφέρει στη διόρθωση των αποκλίσεων διαθέσιμης ισχύος, που επιβαρύνουν σήμερα το κόστος εξισορρόπησης στην Αγορά Εξισορρόπησης. Πρόκειται για κόστος που επωμίζονται ηλεκτροπαραγωγοί και προμηθευτές (και ενσωματώνεται στην ευρύτερη βάση κόστους τους), το οποίο προσδοκάται να μειωθεί.
Εξίσου σημαντικό στοιχείο είναι ότι η έναρξη της Ενδοημερήσιας Αγοράς Συνεχούς διαπραγμάτευσης συνεπάγεται ότι αποκτούν πλήρεις ευθύνες εξισορρόπησης οι ΑΠΕ με Feed in Premium (Σύμβαση Ενίσχυσης Διαφορικής Προσαύξησης) που πλέον επωμίζονται το σύνολο των αποκλίσεων που προκαλούν. Μέχρι σήμερα οι ΑΠΕ δεν είχαν πλήρεις ευθύνες εξισορρόπησης και τα «πέναλτι» για τις αποκλίσεις που παρουσίαζαν ήταν μικρά. Στο εξής, όπως προβλέπει το ρυθμιστικό πλαίσιο, θα επιβάλλονται Χρεώσεις μη Συμμόρφωσης στις μονάδες ΑΠΕ με ευθύνες εξισορρόπησης όταν εμφανίζονται σημαντικές συστηματικές αποκλίσεις (μεταξύ των προβλέψεων και της πραγματικής παραγωγής τους. Επομένως υπάρχει ένα σοβαρό κίνητρο για τις μονάδες ΑΠΕ να προβαίνουν σε όσο το δυνατόν ακριβέστερες προβλέψεις. Κάτι το οποίο δημιουργεί πεδίο δόξης λαμπρόν για ανάδειξη του ρόλου των ΦοΣΕ και ιδίως εκείνων με τα μικρότερα κόστη εξισορρόπησης, χάρη στα μεγάλα χαρτοφυλάκια ΑΠΕ που εκπροσωπούν και τα προηγμένα προγνωστικά μοντέλα τους.
Η ενεργοποίηση της ΧBID συνιστά το πέμπτο μεγάλο βήμα για την ολοκλήρωση του Target Model στην Ελλάδα: Είχαν προηγηθεί η εκκίνηση της Αγοράς Επόμενης Ημέρας και της Ενδοημερήσιας Αγοράς σε μη συζευγμένη λειτουργία, την 1η Νοεμβρίου 2020, η σύζευξη των Αγορών Επομένης Ημέρας (market coupling) Ελλάδας και Ιταλίας στις 16 Δεκεμβρίου του ίδιου έτους, η σύζευξη των Αγορών Επόμενης Ημέρας Ελλάδας και Βουλγαρίας στις 12 Μαΐου 2021 και η έναρξη συζευγμένης λειτουργίας της Intraday αγοράς μέσω των CRIDA’s στις 22 Σεπτεμβρίου 2021.
