Παρά το γεγονός ότι διέρρευσε ο οδικός χάρτης της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων (ΕΤΕπ) και δεν περιέχει τίποτα νέο ή συγκεκριμένο σχετικά με τη χρηματοδότηση της πυρηνικής ενέργειας, ο κλάδος συνεχίζει να ζητάει εκ νέου χρηματοδότηση από την τράπεζα για τη στήριξη της προγραμματισμένης επέκτασής του.
«Η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων είναι ανοιχτή στη χρηματοδότηση της πυρηνικής ενέργειας», δήλωσε ο Yves Desbazeilles, γενικός διευθυντής της NuclearEurope, της ένωσης για την υπεράσπιση της πυρηνικής ενέργειας στις Βρυξέλλες, απαντώντας σε σχόλια στο CarbonPulse την περασμένη εβδομάδα.
Το έγγραφο της ΕΤΕπ, το οποίο περιγράφει τις προγραμματισμένες εργασίες της για την περίοδο 2023-2027, αναφέρει ότι η ΕΤΕπ θα υποστηρίξει την «Ε&Α για μικρούς αρθρωτούς αντιδραστήρες (SMR)». Ο Desbazeilles υποστήριξε ότι το νέο έγγραφο είναι μια ανοιχτή πόρτα για «πολλές άλλες» επιλογές στήριξης από την ΕΤΕπ, όπως για την κατασκευή αντιδραστήρων, αλλά δεν φαίνεται να υπάρχει τέτοια αναφορά στο τελικό κείμενο.
Ωστόσο, αρκετοί παρατηρητές του κλάδου δήλωσαν στο Euractiv ότι οι αναφορές του εγγράφου δεν είναι πιο σημαντικές από εκείνες του ισχύοντος χάρτη (2021-2025), ο οποίος ήδη αναφέρει τη στήριξη της Ε&Α για την πυρηνική σχάση και σύντηξη, αλλά τίποτα για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας.
Τεχνολογικά ουδέτερη προσέγγιση
Η χρηματοδότηση της πυρηνικής ενέργειας είναι ένα φλέγον θέμα στις Βρυξέλλες, κυρίως από τη στιγμή που η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ursula von der Leyen, μίλησε θετικά για αυτήν στη Σύνοδο Κορυφής για την Πυρηνική Ενέργεια (NES) στις Βρυξέλλες τον Μάρτιο του 2024. Τους τελευταίους μήνες, ο κλάδος και αρκετές εθνικές κυβερνήσεις έχουν ασκήσει συντονισμένη πίεση για την υποστήριξη της ΕΤΕπ στην πυρηνική ενέργεια.
Η ΕΤΕπ παραμένει επιφυλακτική ως προς την προοπτική χρηματοδότησης της πυρηνικής ενέργειας.
Η τράπεζα είναι ο επενδυτικός βραχίονας της ΕΕ και μέχρι το 2025 σχεδιάζει να διοχετεύσει 1.000 δισ. ευρώ σε περιβαλλοντικά και ενεργειακά έργα.
Στο πλαίσιο αυτό, η τράπεζα υιοθετεί μια τεχνολογικά ουδέτερη προσέγγιση και, ως εκ τούτου, δεν απορρίπτει τη στήριξη της πυρηνικής ενέργειας, όπως δείχνει ένα δάνειο ύψους 145 εκατ. ευρώ που χορηγήθηκε τον Δεκέμβριο του 2023 για εργασίες ασφαλείας στη Ρουμανία.
Ωστόσο, ανεξάρτητα από την πολιτική, οι επενδύσεις στην πυρηνική ενέργεια είναι σήμερα λιγότερο ελκυστικές από οικονομική άποψη από ό,τι στο παρελθόν.
Τα τελευταία 24 χρόνια, μόνο 1 δισεκατομμύριο ευρώ από τα κεφάλαια της ΕΤΕπ έχουν διατεθεί για την πυρηνική ενέργεια και μόνο για παράλληλες δραστηριότητες (Ε&Α, ασφάλεια κ.λπ.). Οι τελευταίες επενδύσεις της ΕΤΕπ στην ηλεκτροπαραγωγή έγιναν το 1987, για τους δύο πρώτους πυρηνικούς αντιδραστήρες της Γαλλίας στη Φλαμανβίλ.
Η κατασκευή εργοστασίων είναι ο τομέας όπου απαιτείται περισσότερο χρηματοδότηση – η εγκατεστημένη πυρηνική ισχύς πρόκειται να τριπλασιαστεί από σήμερα έως το 2050 στην Ευρώπη, συμπεριλαμβανομένων μεγάλων και μικρών αντιδραστήρων.
Αποδοτικότητα
Η κατασκευή αντιδραστήρων αντιμετωπίζει ένα σοβαρό πρόβλημα όσον αφορά τις προοπτικές στήριξης από την ΕΤΕπ: την κερδοφορία.
Παρόλο που διαθέτει δημόσιο χρήμα, οι δανειοδοτικές πράξεις της ΕΤΕπ αποσκοπούν στην παραγωγή κέρδους για την τράπεζα και η υψηλή πιστοληπτική ικανότητα «ΑΑΑ» της επιτρέπει να δανείζεται στις διεθνείς αγορές με χαμηλά επιτόκια.
Για να διατηρήσει αυτή την αξιολόγηση, η τράπεζα δεν μπορεί να δανείζει όταν υπάρχει σημαντικός κίνδυνος μη απόδοσης του δανείου. Όταν η τράπεζα δίνει πιο επικίνδυνα δάνεια, προστατεύεται με το να ζητά εγγυήσεις και μόνο αν οι δανειολήπτες είναι οικονομικά εύρωστοι.
Ενώ η προϋπόθεση της φερεγγυότητας πληροίται ευκολότερα όταν η αιτούσα πυρηνική εταιρεία, όπως η EDF στη Γαλλία, είναι κρατική, όμως η διάταξη αυτή είναι δυσκολότερο να ικανοποιηθεί από νεοσύστατες και άλλες ιδιωτικές εταιρείες.
Οι μεγαλύτεροι αντιδραστήρες που κατασκευάστηκαν πιο πρόσφατα αντιμετώπισαν συστηματικές υπερβάσεις κόστους και καθυστερήσεις. Αυτό έχει δοκιμάσει σοβαρά την εμπιστοσύνη των χρηματοδοτών, οι οποίοι ανησυχούν ότι δεν θα πάρουν πίσω τις επενδύσεις τους ή ότι θα είναι πολύ αργά.
Η ανησυχία αυτή εκφράζεται παρά τα επιχειρήματα των εμπειρογνωμόνων ότι το κόστος των μελλοντικών μεγάλων αντιδραστήρων θα μειωθεί κατά 20 έως 30, καθώς η Ευρώπη θα επωφεληθεί και πάλι από τη σειριακή παραγωγή αντιδραστήρων.
Το επιχειρηματικό μοντέλο για τους μεγάλους αντιδραστήρες είναι γνωστό, αλλά για τους SMR, «που έχουν νέες εφαρμογές, τα μοντέλα δεν έχουν ακόμη εφευρεθεί», εξήγησε στο Euractiv η Valérie Faudon, γενική αντιπρόσωπος της Γαλλικής Εταιρείας Πυρηνικής Ενέργειας (SFEN).
Τελικά, ο κίνδυνος χρηματοδότησης της πυρηνικής ενέργειας παραμένει υψηλός, όπως το έθεσε ο Thomas Ostros, αντιπρόεδρος της ΕΤΕπ, στα μέσα Μαρτίου κατά τη διάρκεια της Συνόδου Κορυφής για την Πυρηνική Ενέργεια.
Η συναίνεση
Τα δάνεια της ΕΤΕπ πρέπει επίσης να εγκριθούν από τις εθνικές κυβερνήσεις. Η Γερμανία, η Ιταλία, η Ισπανία και η Γαλλία έχουν σημαντική φωνή λόγω του σημαντικού κεφαλαίου που έχουν εγγράψει στην τράπεζα.
Ως εκ τούτου, η Γαλλία δεν μπορεί να βασίζεται μόνο στην υποστήριξη των δέκα κρατών μελών της πυρηνικής συμμαχίας, αν και απολαμβάνει την υποστήριξη της προέδρου του ιδρύματος, της Ισπανίδας Nadia Calvinο. Η Ιταλία έχει υποστηρίξει έμμεσα τους SMR, αλλά δεν έχει υποστηρίξει ανοιχτά μια νέα χρηματοδότηση από την ΕΤΕπ.
Η ΕΤΕπ αρνήθηκε να σχολιάσει τον οδικό χάρτη 2023-2027 που διέρρευσε.
Πηγή: euractiv.gr
