Τα φωτοβολταϊκά πάρκα και τα αιολικά πάρκα, μόνο επικουρικά μπορούν να εισφέρουν στην κάλυψη των ενεργειακών αναγκών και όχι να αντικαταστήσουν τις μονάδες σταθερού φορτίου, όπως τις θερμικές μονάδες που καίνε ορυκτά καύσιμα ή τους πυρηνικούς σταθμούς ή ακόμα κι αν θέλετε και τις μονάδες που καίνε ανανεώσιμες μεν πηγές ενέργειας, αλλά σταθερής ενεργειακής πυκνότητας, όπως η βιομάζα ή η γεωθερμία που δεν έχουν εξάρτηση από την μεταβλητότητα των καιρικών συνθηκών.
Το πρόβλημα με τις συγκεκριμένες ΑΠΕ είναι ότι δεν μπορεί να επιτευχθεί ο ταυτοχρονισμός της ζήτησης με την παραγωγή, λόγω της στοχαστικότητας του είδους αυτών των πηγών ενέργειας. Αυτό σημαίνει πως μία τέτοια μονάδα ΑΠΕ ενδεχομένως να παράγει περισσότερη ενέργεια σε ώρες που υπάρχει λιγότερη ζήτηση, ουσιαστικά δημιουργώντας πλεονάζοντα φορτία. Λόγω της ανισορροπίας μεταξύ προσφοράς και ζήτησης, οι τιμές ενέργειας από τις ΑΠΕ βαίνουν μειούμενες, πολλές φορές αγγίζοντας το μηδέν, ή περνώντας ακόμα και σε αρνητικές τιμές όπου αυτό επιτρέπεται. Έτσι, οι παραγωγοί ΑΠΕ αναγκάζονται να χρεωθούν επιπλέον κόστος προκειμένου να καταναλωθεί η πλεονάζουσα ενέργεια.
Το φαινόμενο της πλεονάζουσας πράσινης ενέργειας που δεν μπορεί να καταναλωθεί από το δίκτυο δημιουργεί από μηδενικές έως και αρνητικές τιμές της χονδρεμπορικής αγοράς, το χειρότερο δεν είναι ότι οι παραγωγοί, όταν μηδενίζεται η τιμή του ρεύματος δεν αποζημιώνονται ή όταν είναι αρνητική καλούνται ακόμα και να πληρώσουν από την τσέπη τους διαχειριστές για την διατήρηση του δικτύου, αλλά, ότι δημιουργείται αστάθεια του δικτύου, η οποία μπορεί να οδηγήσει σε black out.
Για να αποφευχθεί η ανωτέρω αστάθεια του δικτύου (υπερτάσεις, βυθίσεις κλπ) υπάρχουν δύο τρόποι, ο πρώτος είναι η διακοπή έγχυσης πράσινης ενέργειας στο δίκτυο για κάποιες ώρες, αυτό που λέμε αποσύνδεση και ο άλλος να συλλέγεται η περίσσεια της ενέργειας σε αποθήκες.
Στην Ελλάδα υπάρχουν δύο βασικές προσεγγίσεις στην αποθήκευση. Η μία είναι η αντλησιοταμίευση, δηλαδή η χρήση ταμιευτήρων νερού ώστε η πλεονάζουσα ενέργεια των ΑΠΕ να μετατραπεί σε δυνητικό υδροηλεκτρικό φορτίο. Η άλλη είναι οι μπαταρίες, δηλαδή η χημική αποθήκευση ενέργειας. Το ζήτημα της αποθήκευσης έχει τεθεί πολύ έντονα στην Ελλάδα, αλλά και στην υπόλοιπη Ευρώπη, τους τελευταίους μήνες, με την κυβέρνηση να ετοιμάζει μία σειρά νομοθετικών πρωτοβουλιών για την ταχύτερη ανάπτυξη συστημάτων αποθήκευσης στις υφιστάμενες ΑΠΕ.
Ένας άλλος επίσης τρόπος είναι να δοθούν κίνητρα στους καταναλωτές να μετακινήσουν τις ενεργειακές τους καταναλώσεις από τις ώρες χαμηλής παραγωγής πράσινης ενέργειας πχ τις βραδινές σε ώρες που η παραγωγή είναι στο ζενίθ. Για παράδειγμα τις μεσημεριανές ώρες, είθισται να υπάρχει υπερπαραγωγή πράσινης ενέργειας λόγω της έντασης της ηλιοφάνειας, οπότε η αυξημένη ζήτηση-κατανάλωση αυτές τις ώρες ισορροπεί το δίκτυο, αλλά και επιτυγχάνονται χαμηλότερες τιμές. Ιδανική συνεισφορά στο ισοζύγιο ενέργειας είναι ο ταυτοχρονισμός παραγωγής και ζήτησης.
Φυσικά η παρα πάνω αντιμετώπιση της περίσσειας πράσινης ενέργειας με την ταυτόχρονη απομείωση της χονδρικής τιμής δεν συνεπάγεται αυτόματα ότι και ο καταναλωτής θα επωφεληθεί από τον τσάμπα ήλιο ή ακόμα και από τον τσάμπα άνεμο, όταν έχει κλειδωμένη μια τιμή για ένα μήνα (πράσινο τιμολόγιο) ή και ένα έτος (μπλε τιμολόγιο).
Η αξιοποίηση της υπερπαραγωγής πράσινης ενέργειας και της μέγιστης αξιοποίησης της, επιτυγχάνεται μόνο με τα δυναμικά τιμολόγια που η χρέωση της κιλοβατώρας γίνεται ώρα ώρα μέσα στο 24ωρο, με την βοήθεια των έξυπνων μετρητών που έχουν την τεχνολογική δυνατότητα να τιμολογούν τις καταναλισκόμενες κιλοβατώρες real time.
Αυτοί που σίγουρα επηρεάζονται από τις αρνητικές τιμές ενέργειας είναι οι παραγωγοί ΑΠΕ. Με την ενέργειά τους να πωλείται με ζημία ή τις μονάδες τους να τίθενται εκτός δικτύου, οι παραγωγοί έχουν πέσει “θύματα” της ίδιας τους της επιτυχίας. Η κατάσταση αυτή σημαίνει πως αρκετοί επενδυτές εξετάζουν το ενδεχόμενο να εγκαταλείψουν την αγορά, ενώ πολλοί ενδιαφερόμενοι αποφασίζουν να μην επενδύσουν γνωρίζοντας πως δεν θα αποσβέσουν το αρχικό κεφάλαιό τους. Αυτός είναι και ένας λόγος που οι άνθρωποι της αγοράς στην Ελλάδα και άλλα ώριμα δίκτυα πιέζουν τις πολιτικές ηγεσίες για λήψη άμεσων μέτρων. Τα μέτρα αυτά μπορεί να ξεκινούν από τη χρηματοδότηση μαζικών έργων αποθήκευσης, μέχρι και την ολική απαγόρευση της κατασκευής νέων μονάδων ΑΠΕ.
Συνοψίζοντας θα πρέπει να επισημάνουμε ότι κύριο μέλημα που πρέπει να έχουν τα επιτελεία των υπουργείων, οι ανεξάρτητες ρυθμιστικές αρχές και οι διαχειριστές των δικτύων, είναι ο εθνικός επανακαθορισμός της ενεργειακής πολιτικής, με στόχο την αποτροπή ανεπιθύμητων καταστάσεων τόσο από πλευράς ενεργειακής ασφάλειας, αλλά και από πλευράς επάρκειας και βιωσιμότητας των παραγωγών ενέργειας από ΑΠΕ.
Οι περισσότερες χώρες της Βόρειας Ευρώπης έχουν εξηλεκτριστεί σε τέτοιο βαθμό που σχεδόν τα πάντα κινούνται ή θερμαίνονται με ρεύμα, κάτι που στην Ελλάδα είναι ακόμα σε πρώιμο στάδιο, αν και τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει βήματα, αλλά απέχουμε ακόμα πολύ ώστε να αντιστρέψουμε αυτή την αναλογία. Ενδεικτικά στις σκανδιναβικές χώρες αναφέρουμε ότι η θέρμανση των σπιτιών δεν γίνεται με πετρέλαιο ή αέριο, αλλά π.χ με αντλίες θερμότητας που καίνε ρεύμα από υδροηλεκτρικά, ή βιομάζα ή πυρηνικά ή άλλες ΑΠΕ. Οι μεταφορές, τα μέσα μαζικής μεταφοράς ή ακόμα και τα ΙΧ κινούνται με ρεύμα (ηλεκτροκίνηση) και όχι με συμβατικά καύσιμα. Για να συμβούν όλα αυτά έχει προηγηθεί σημαντικός εκσυγχρονισμός των δικτύων μεταφοράς ενέργειας, των υποδομών (μπαταρίες , αντλησιοταμίευση, ταχυφορτιστές κλπ) και το κυριότερο οι χώρες του Βορά εμπορεύονται την ηλεκτρική ενέργεια μεταξύ τους με άλλους όρους εμπορίας.
