Η Βουλγαρία και η Ελλάδα βρίσκονται κοντά στη σύναψη νέας συμφωνίας που θα επιτρέψει στην Ελλάδα να συνεχίσει να χρησιμοποιεί μέρος της εκροής του ποταμού Άρδα, όπως πληροφορήθηκε το Euractiv Βουλγαρίας.
Η συμφωνία αποζημίωσης του 1964 με την Ελλάδα, βάσει της οποίας η Βουλγαρία ήταν υποχρεωμένη να απελευθερώσει 186 εκατομμύρια κυβικά μέτρα νερού από τον ποταμό Άρδα για την άρδευση γεωργικών εκτάσεων στη βόρεια Ελλάδα, έληξε στις 9 Ιουλίου 2024.
Η Βουλγαρία είναι έτοιμη να συμφωνήσει σε μια νέα συμφωνία με παρόμοιους όρους, αλλά η τελική απόφαση εναπόκειται στην επόμενη εκλεγμένη κυβέρνηση που αναμένεται να σχηματιστεί μετά τις βουλγαρικές εκλογές της 27ης Οκτωβρίου.
«Τώρα δόθηκε η ευκαιρία στην Εθνική Εταιρεία Ηλεκτρισμού να συνάψει απευθείας συμφωνία με ελληνικό φορέα εκμετάλλευσης για το νερό του ποταμού Άρδα, το οποίο επεξεργάζεται από τα φράγματα της εταιρείας. Όταν υπάρξει μια σταθερή τακτική κυβέρνηση, θα μπορέσει να συνάψει μια νέα συνολική συμφωνία», ανέφερε το υπουργείο Περιβάλλοντος και Υδάτων στην απάντησή του στο Euractiv Βουλγαρίας.
Με το νερό από τον ποταμό Άρδα που παρέχεται βάσει της συμφωνίας του 1964, η Ελλάδα αρδεύει άμεσα πάνω από 817.000 εκτάρια στο βόρειο Έβρο και έμμεσα 400.000 εκτάρια. Τα νερά του Άρδα έχουν μεγάλη σημασία για το υδάτινο οικοσύστημα αυτού του τμήματος της χώρας καθώς χώρις τους υδάτινους πόρους του ποταμού η γεωργία είναι αδύνατο να ευδοκιμήσει εκεί.
Η Αθήνα επιμένει ότι η νέα συμφωνία θα πρέπει να παρέχει την ίδια ποσότητα νερού με την προηγούμενη.
Ο ειδησεογραφικός ιστότοπος E-Evros επικαλείται τον Ορέστη Βουρνέλη, διευθυντή της τοπικής δομής του Γενικού Οργανισμού για τη Βελτίωση της Υγείας στην Ελλάδα, λέγοντας ότι μικρότερες ποσότητες θα διαταράξουν την τρέχουσα ισορροπία του νερού.
Το καλοκαίρι του 2024, η Ελλάδα ζήτησε και έλαβε 80 εκατομμύρια κυβικά μέτρα νερού για να αντισταθμίσει τα μειωμένα αποθέματα νερού στα ελληνικά τμήματα των ποταμών Άρδα και Νέστου. Το νερό διατέθηκε στο πλαίσιο προσωρινής συμφωνίας που υπεγράφη στις 11 Ιουλίου μεταξύ της Εθνικής Εταιρείας Ηλεκτρισμού της Βουλγαρίας και της διοίκησης της περιφέρειας της Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης.
Ανεπίσημα, η βουλγαρική κυβέρνηση παραδέχεται ότι η Ελλάδα λαμβάνει περισσότερο νερό από τους ποταμούς Άρδα και Νέστο από ό,τι είχε συμφωνηθεί προηγουμένως.
«Η έλλειψη πραγματικών στοιχείων σχετικά με τις ποσότητες νερού που εισρέουν στο ελληνικό έδαφος αποτελεί μείζον πρόβλημα για οποιαδήποτε συμφωνία. Η Ελλάδα λαμβάνει ήδη σχεδόν όλο το νερό της από τη νότια Βουλγαρία», δήλωσε ο πρώην αναπληρωτής υπουργός Περιβάλλοντος και Υδάτων Toma Belev στο Euractiv.
Το κύριο πρόβλημα, είπε, είναι η ακριβής ποσότητα νερού που πρέπει να καθοριστεί στο νέο σχέδιο συνθήκης. Λόγω της κλιματικής αλλαγής, είπε, δεν θα πρέπει να καθοριστεί στη νέα συνθήκη, διότι είναι αδύνατο να προβλεφθεί πόση ποσότητα θα χρειαστεί σε δέκα χρόνια.
«Για την Ελλάδα, η συμφωνία αυτή είναι σημαντική όχι τόσο λόγω των ποσοτήτων», αλλά λόγω της ρύθμισής τους, πρόσθεσε ο Belev.
Η Βουλγαρία είναι η μόνη χώρα στην ΕΕ που δεν διαθέτει σχέδια διαχείρισης λεκανών απορροής ποταμών για την περίοδο έως το 2027.
Μετά τη σύναψη της Συνθήκης του Άρδα, η Βουλγαρία και η Ελλάδα θα πρέπει να ξεκινήσουν διαπραγματεύσεις για τη χρήση των υδάτων του Νέστου, καθώς η Συνθήκη λήγει το 2031.
Όταν υπογράφηκε η πρώτη Συνθήκη, η Ελλάδα συμφώνησε να ανοίξει τρία νέα συνοριακά περάσματα με τη Βουλγαρία σε αντάλλαγμα για τη χρήση των υδάτων. Η διάβαση Ρούντοζεμ-Ξάνθη δεν έχει ακόμη ανοίξει.
Στη βουλγαρική πλευρά, έχουν κατασκευαστεί τρία φράγματα στον ποταμό Άρδα, το μοναδικό σύστημα μεγάλων φραγμάτων σε έναν ενιαίο ποταμό στη Βουλγαρία. Ο συνολικός όγκος των φραγμάτων υπερβαίνει τα 1,2 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα, καθιστώντας το τον μεγαλύτερο καταρράκτη φραγμάτων στη χώρα.
Η προηγούμενη συμφωνία μεταξύ Βουλγαρίας και Ελλάδας για τον ποταμό Άρδα βασίστηκε στις πολεμικές αποζημιώσεις βάσει της Συνθήκης των Παρισίων του 1947 μεταξύ των χωρών του αντιχιτλερικού συνασπισμού και των συμμάχων του Τρίτου Ράιχ – Βουλγαρία, Ιταλία, Ρουμανία, Ουγγαρία και Φινλανδία.
Βάσει της Συνθήκης των Παρισίων, η Βουλγαρία ήταν υποχρεωμένη να καταβάλει 45 εκατομμύρια δολάρια ως αποζημιώσεις στην Ελλάδα, ενώ μέρος του χρέους διευθετήθηκε με τη Συνθήκη για τα ύδατα του Άρδα.
Η Τουρκία ζητά επίσης πρόσθετες προμήθειες από τα βουλγαρικά φράγματα λόγω παρατεταμένης ξηρασίας στην περιοχή της Αδριανούπολης. Οι ποταμοί Μαρίτσα και Τούντζα, στην Αλεξανδρούπολη έχουν πληγεί σοβαρά, με τη στάθμη των υδάτων να πέφτει σε κρίσιμα επίπεδα.
Η Τουρκία χρησιμοποιεί νερό από τους ποταμούς Μαρίτσα και Τούντζα, οι οποίοι απορρέουν από τη Βουλγαρία, και θέλει να κατασκευάσει ένα φράγμα στον Τούντζα στην περιοχή της Αδριανούπολης, πολύ κοντά στα βουλγαρικά σύνορα.
Οι διαπραγματεύσεις μεταξύ των δύο χωρών συνεχίζονται τους τελευταίους μήνες, με την Τουρκία να προσφέρει στη Βουλγαρία φυσικό αέριο και ηλεκτρική ενέργεια σε αντάλλαγμα για το νερό. Ακόμη και η επαναδιαπραγμάτευση μιας νέας σύμβασης με την εταιρία BOTASH για τη μεταφορά φυσικού αερίου αγγίζει το επίμαχο ζήτημα του νερού.
Τον Αύγουστο, οι υπουργοί Ενέργειας της Βουλγαρίας και της Τουρκίας, Vladimir Malinov και Alparslan Bayraktar, συναντήθηκαν στην Κωνσταντινούπολη για να συζητήσουν τις βασικές συμφωνίες φυσικού αερίου μεταξύ των δύο χωρών. Στο πλαίσιο αυτό, η Τουρκία άφησε να εννοηθεί ότι θα μπορούσε να κάνει παραχωρήσεις στη Βουλγαρία, εάν οι αρχές της Σόφιας συμφωνούσαν να διαθέσουν περισσότερο νερό στην Τουρκία.
Πηγή: euractiv.gr
