Το νερό σε έναν από τους ποταμούς της Βόρειας Μακεδονίας, τον Κρίβα Ρέκα, είναι σοβαρά μολυσμένο και αποτελεί κίνδυνο για τη ζωή και την υγεία των ανθρώπων, σύμφωνα με τα αποτελέσματα δειγμάτων που ελήφθησαν νωρίτερα αυτόν τον μήνα, μετά την οικολογική καταστροφή στο ορυχείο Τοράνικα, και τα οποία αναλύθηκαν σε διαπιστευμένο εργαστήριο στα Σκόπια.
Ο δήμαρχος της Κρίβα Παλάνκα, Σάσκο Μίτοφσκι, δήλωσε σε συνέντευξη Τύπου ότι, εκτός από τις αυξημένες συγκεντρώσεις επιβλαβών ουσιών, υπάρχει αυξημένη παρουσία βαρέων μετάλλων στο νερό.
"Σύμφωνα με αυτή τη μελέτη, η συγκέντρωση μολύβδου έχει αυξηθεί κατά 10 φορές. Επιπλέον, η συγκέντρωση κυανιδίων, φωσφόρου και αζώτου στον Κρίβα Ρέκα έχει αυξηθεί κατά εκατοντάδες φορές. Ίσως το πιο τρομακτικό είναι ότι, ως αποτέλεσμα αυτής της ρύπανσης, κινδυνεύει και το έδαφος κατά μήκος των ποταμών, καθώς και οι γεωργικές καλλιέργειες που αρδεύονται με αυτό το νερό. Τα ζώα που πίνουν επίσης από αυτούς τους δύο ποταμούς βρίσκονται σε κίνδυνο, γεγονός που θέτει έμμεσα σε κίνδυνο και την υγεία των ανθρώπων που καταναλώνουν γεωργικά ή κτηνοτροφικά προϊόντα", ανέφερε ο Μίτοφσκι.
Ποινική ευθύνη για την καταστροφή
Ο δήμαρχος ανακοίνωσε ότι ο δήμος της Κρίβα Παλάνκα θα επιδιώξει την απόδοση ποινικών ευθυνών και κάλεσε τον εισαγγελέα να λάβει άμεσα μέτρα για την τιμωρία της εταιρείας που διαχειρίζεται το ορυχείο, με ποινές που κυμαίνονται από τέσσερα έως δέκα χρόνια φυλάκισης.
Ο δήμαρχος κατηγόρησε την Κρατική Επιθεώρηση Περιβάλλοντος (SEI) ότι δεν ενήργησε σύμφωνα με τις νομικές της υποχρεώσεις, δεν αντέδρασε έγκαιρα και έκανε σοβαρή παράβλεψη στη διαδικασία επιθεώρησης, καθώς δεν πήρε δείγμα για έλεγχο της ποιότητας του νερού στον Κρίβα Ρέκα μετά το ατύχημα, αναφέροντας αντ’ αυτού ότι κατά την πρώτη επιθεώρηση διέρρευσε τεχνολογικό νερό.
"Καλούμε όλες τις αρμόδιες αρχές να καταλογίσουν ευθύνες στους υπεύθυνους της Κρατικής Επιθεώρησης Περιβάλλοντος, καθώς και στον βουλευτή Εμίλ Σπάσοφσκι, ο οποίος, με τις εικασίες και τις αβάσιμες απόψεις του στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και στα ΜΜΕ, διέδωσε επικίνδυνες πληροφορίες ισχυριζόμενος ότι δεν πρόκειται για ρύπανση, χωρίς να διαθέτει τα κατάλληλα τεστ ή να γνωρίζει τα γεγονότα, θέτοντας έτσι σε κίνδυνο τους πολίτες που χρησιμοποιούν αυτό το νερό, διακινδυνεύοντας δηλητηρίαση ή άλλες επιπλοκές στην υγεία", δήλωσε ο Μίτοφσκι.
Προειδοποίηση από περιβαλλοντολόγους: Τα ορυχεία με κυανίδιο είναι μια οικολογική βόμβα
Η εταιρεία "BULMAK 2016" από την πόλη Προμπίστιπ, θυγατρική του ορυχείου Τοράνικα στην Κρίβα Παλάνκα, τιμωρήθηκε με πρόστιμο 200.000 ευρώ από το Υπουργείο Περιβάλλοντος για παράβαση τρίτης κατηγορίας μετά από έκτακτη επιθεώρηση στις 24 Μαρτίου 2025.
Ο δήμαρχος ανέφερε ότι πραγματοποιούνται επίσης έλεγχοι ποιότητας για το πόσιμο νερό στην Κρίβα Παλάνκα, αλλά ελπίζει ότι το σύστημα ύδρευσης της πόλης δεν έχει τεθεί σε κίνδυνο.
Σύμφωνα με περιβαλλοντολόγους από την πόλη Στρούμιτσα στο νότιο τμήμα της χώρας, η οικολογική καταστροφή στον Κρίβα Ρέκα ήταν αναμενόμενη. Υποστηρίζουν ότι αυτό είναι το αποτέλεσμα όσων προειδοποιούν εδώ και οκτώ χρόνια—ότι τα ορυχεία που χρησιμοποιούν κυανίδιο αποτελούν μια πιθανή οικολογική βόμβα για κάθε περιοχή.
Κατά την άποψή τους, η Βόρεια Μακεδονία είναι πολύ μικρή χώρα για να διαθέτει τόσο βαριά και ρυπογόνα βιομηχανία αυτού του τύπου.
Οι περιβαλλοντικές οργανώσεις προτείνουν άμεσα μέτρα, τα οποία θα περιλαμβάνουν αυστηρά πρόστιμα και αυστηρούς νομικούς κανονισμούς για την πρόληψη της ρύπανσης από βιομηχανικές μονάδες που απειλούν το οικοσύστημα και το περιβάλλον.
Τα τελευταία οκτώ χρόνια, το νοτιοανατολικό τμήμα της χώρας αγωνίζεται κατά του ανοίγματος νέων ορυχείων στην περιοχή. Οι οργανώσεις των πολιτών έχουν επίσης προωθήσει τοπικά δημοψηφίσματα και έχουν πετύχει νομοθετικές αλλαγές που απαγορεύουν τη χρήση κυανιδίου στην επεξεργασία μεταλλευμάτων σε νέα ορυχεία.
