Πράσινο φως έδωσε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στη βάση των κανόνων της για τις κρατικές ενισχύσεις, στη χρηματοδότηση από τον Μηχανισμό Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, (ΜΑΑ) για τη στήριξη της κατασκευής εγκατάστασης αποθήκευσης άνθρακα στον Πρίνο, ύψους 150 εκατ. ευρώ.
Όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται το μέτρο συμβάλλει στην επίτευξη των κλιματικών στόχων της Ελλάδας και των στρατηγικών στόχων της ΕΕ στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας. Επίσης σημειώνεται ότι το μέτρο που κοινοποίησε η Ελλάδα, θα χρηματοδοτηθεί πλήρως από τον ΜΑΑ, μετά τη θετική αξιολόγηση του σχεδίου ανάκαμψης και ανθεκτικότητας της Ελλάδας από την Επιτροπή, και την έγκρισή του από το Συμβούλιο. Δικαιούχος του μέτρου είναι η EnEarth Ltd, ελληνική θυγατρική της Energean plc, εταιρείας έρευνας και παραγωγής που επικεντρώνεται στην ανάπτυξη πόρων στη Μεσόγειο και τη Βόρεια Θάλασσα.
Οι υποδομές που χρηματοδοτούνται
Η ενίσχυση θα χρηματοδοτήσει εν μέρει το κόστος κατασκευής των χερσαίων και υπεράκτιων υποδομών για τη δημιουργία της εγκατάστασης αποθήκευσης άνθρακα. Ο μηχανισμός θα αναπτυχθεί σε δύο φάσεις, αλλά μόνο η πρώτη θα χρηματοδοτηθεί στο πλαίσιο του τρέχοντος μέτρου. Κατά την πρώτη φάση, η EnEarth θα αναπτύξει έναν αγωγό μεγάλης κλίμακας για τη μεταφορά, από τον χερσαίο χώρο συλλογής στον υπεράκτιο χώρο αποθήκευσης, έως 1 εκατομμυρίου τόνων διοξειδίου του άνθρακα ετησίως που εκπέμπονται από βιομηχανικούς παράγοντες. Αυτή η φάση ανάπτυξης θα προηγηθεί της μελλοντικής επέκτασης της εγκατάστασης σε 2,5 εκατομμύρια τόνους διοξειδίου του άνθρακα ετησίως, η οποία προγραμματίζεται στο πλαίσιο της δεύτερης φάσης.
Η ενίσχυση θα λάβει τη μορφή άμεσης επιχορήγησης, η οποία θα εκταμιευθεί σε τρεις δόσεις έως το 2026. Η εγκατάσταση αναμένεται να ξεκινήσει τη φάση ανάπτυξης το 2027 και να τεθεί σε πλήρη λειτουργία το 2030. Η επιχορήγηση, η οποία ανέρχεται σε 150 εκατ. ευρώ, θα καλύψει περίπου το 90% του χρηματοδοτικού κενού. Εάν το έργο αποδειχθεί πολύ επιτυχές, αποφέροντας πρόσθετα καθαρά έσοδα, ο δικαιούχος θα επιστρέψει στην Ελλάδα μέρος της ληφθείσας ενίσχυσης (μηχανισμός αυτόματης επιστροφής — claw-back).
Αξιολόγηση της Επιτροπής
Η Επιτροπή αξιολόγησε το μέτρο βάσει των κανόνων της ΕΕ για τις κρατικές ενισχύσεις, ιδίως του άρθρου 107 παράγραφος 3 στοιχείο γ) της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το οποίο επιτρέπει στα κράτη-μέλη να στηρίξουν την ανάπτυξη ορισμένων οικονομικών δραστηριοτήτων υπό ορισμένες προϋποθέσεις, και των κατευθυντήριων γραμμών του 2022 για τις κρατικές ενισχύσεις στους τομείς του κλίματος, της προστασίας του περιβάλλοντος και της ενέργειας.
Συγκεκριμένα, Επιτροπή διαπίστωσε τα εξής: Το μέτρο διευκολύνει την ανάπτυξη οικονομικής δραστηριότητας και, συγκεκριμένα, της αποθήκευσης άνθρακα. Ταυτόχρονα, στηρίζει τους στόχους βασικών πρωτοβουλιών πολιτικής της ΕΕ, όπως η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία και η ενωσιακή στρατηγική βιομηχανικής διαχείρισης του άνθρακα. Το μέτρο είναι αναγκαίο και κατάλληλο για την επίτευξη τόσο των ενωσιακών κλιματικών στόχων όσο και των εθνικών κλιματικών στόχων της Ελλάδας.
Το μέτρο είναι αναλογικό, δεδομένου ότι η ενίσχυση περιορίζεται στο ελάχιστο αναγκαίο για την ενεργοποίηση της επένδυσης. Επιπλέον, υπάρχουν διασφαλίσεις, συμπεριλαμβανομένου του μηχανισμού αυτόματης επιστροφής, για να διασφαλιστεί ο περιορισμός των αδικαιολόγητων στρεβλώσεων του ανταγωνισμού. Η ενίσχυση έχει χαρακτήρα κινήτρου, καθώς ο δικαιούχος δεν θα πραγματοποιούσε τις επενδύσεις χωρίς τη δημόσια στήριξη.
Η ενίσχυση επιφέρει θετικά αποτελέσματα που αντισταθμίζουν κάθε πιθανή στρέβλωση του ανταγωνισμού και του εμπορίου στην ΕΕ. Σε αυτή τη βάση, η Επιτροπή ενέκρινε το ελληνικό μέτρο βάσει των κανόνων της ΕΕ για τις κρατικές ενισχύσεις.
Στηρίζει η ΕΤΕπ
Να σημειωθεί ότι το έργο, που αποτελεί “ανάχωμα” στην κλιματική κρίση στηρίζει και η ΕΤΕπ, καθώς θέτει σε προτεραιότητα οκτώ κρίσιμους τομείς που συμβαδίζουν με τα ευρωπαϊκά προτάγματα. Μεταξύ άλλων σε αυτούς τους στόχους είναι η κλιματική δράση και η οικονομία μηδενικών ρύπων, η ψηφιοποίηση και η τεχνολογική καινοτομία, η άμυνα και η ασφάλεια αλλά και η σύγχρονη κοιννωική συνοχή είναι μέρος των προτεραιοτήτων της ΕΤΕπ, όπως ανέφερε ο αντιπρόεδρος της ΕΤΕπ, Γιάννης Τσακίρης σε συνάντηση την περασμένη εβδομάδα με εκπροσώπους των ελληνικών μέσων ενημέρωσης.
Ειδικότερα, όπως επεσήμανε ο κ. Τσακίρης στο “ραντάρ” για χρηματοδότηση είναι έργα δέσμευσης υποδομών διοξειδίου του άνθρακα.
Η σημασία του
Η σημασία, δε, του έργου, για το οποίο υπάρχει μεγάλο ενδιαφέρον στην αγορά, είναι πρόδηλη με βάση και αναφορές για την κλιματική εικόνα του πλανήτη από τον ΟΗΕ. Καθώς η συγκέντρωση αερίων του θερμοκηπίου στην ατμόσφαιρα έφτασε σε επίπεδο ρεκόρ το 2023, γεγονός που αναπόφευκτα θα προκαλέσει άνοδο της θερμοκρασίας τα επόμενα χρόνια, προειδοποίησε σήμερα ο ΟΗΕ.
Τα επίπεδα των τριών βασικών αερίων που προκαλούν το φαινόμενο του θερμοκηπίου και συμβάλλουν στην υπερθέρμανση του πλανήτη – του διοξειδίου του άνθρακα (CO2), του μεθανίου (CH4) και του πρωτοξειδίου του αζώτου (N2O)—αυξήθηκαν το περασμένο έτος, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Μετεωρολογικό Οργανισμό (WMO).
H υπηρεσία αυτή του ΟΗΕ παρατήρησε κυρίως ότι το διοξείδιο του άνθρακα συγκεντρώνεται πιο γρήγορα από ποτέ στην ατμόσφαιρα, με ρυθμούς που έχουν αυξηθεί κατά περισσότερο από 10% μέσα σε δύο δεκαετίες.
«Ακόμη μία χρονιά, ακόμη ένα ρεκόρ. Θα έπρεπε να σημάνει συναγερμός μεταξύ αυτών που λαμβάνουν αποφάσεις. Είναι ξεκάθαρο ότι υπολειπόμαστε των στόχων της Συμφωνίας του Παρισιού», δήλωσε η Σελέστ Σάουλο γενική γραμματέας του WMO.
Με βάση τη Συμφωνία του Παρισιού οι κυβερνήσεις θα έπρεπε να λάβουν μέτρα ώστε να περιοριστεί η άνοδος της θερμοκρασίας της Γης σε λιγότερους από 2° Κελσίου σε σχέση με την προβιομηχανική εποχή.
Η ετήσια έκθεση του WMO για τα αέρια του θερμοκηπίου δόθηκε στη δημοσιότητα λίγες ημέρες πριν την COP29, τη σύνοδο κορυφής του ΟΗΕ για το κλίμα που θα διεξαχθεί από τις 11 ως τις 22 Νοεμβρίου στο Μπακού του Αζερμπαϊτζάν.
Για όσο καιρό συνεχίζονται οι εκπομπές, τα αέρια του θερμοκηπίου θα εξακολουθήσουν να συγκεντρώνονται στην ατμόσφαιρα, αυξάνοντας τη θερμοκρασία της Γης, τόνισε ο WMO. Ήδη οι παγκόσμιες θερμοκρασίες στην επιφάνεια της Γης και της θάλασσας ήταν το 2023 «οι υψηλότερες που έχουν καταγραφεί από το 1850».
Με δεδομένη μάλιστα τη διάρκεια ζωής του διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα, τα τρέχοντα επίπεδα θερμοκρασίας θα διατηρηθούν για δεκαετίες ακόμη κι αν μειωθούν γρήγορα οι εκπομπές των αερίων του θερμοκηπίου και μηδενιστούν.
«Το CO2 συγκεντρώνεται στην ατμόσφαιρα πιο γρήγορα σε σχέση με οποιαδήποτε άλλη περίοδο της ανθρώπινης ύπαρξης», προειδοποίησε ο WMO.
Η Γη γνώρισε τόσο υψηλές συγκεντρώσεις CO2 πριν 3 με 5 εκατομμύρια χρόνια, όταν η θερμοκρασία ήταν κατά 2 με 3 βαθμούς Κελσίου υψηλότερη και το επίπεδο της θάλασσας 10 με 20 μέτρα πάνω από το σημερινό, υπενθύμισε.
Λίγο λιγότερο από τις μισές εκπομπές CO2 παραμένουν στην ατμόσφαιρα, ενώ τις υπόλοιπες τις απορροφούν τα οικοσυστήματα.
