Την αντίδραση των δημάρχων της Κρήτης και την έντονη κριτική συνάντησε το ενεργειακό πρόγραμμα "Απόλλων" που το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας παρουσίασε και στην Κρήτη, με στόχο τη μείωση ως και 50% του ενεργειακού κόστους. Όπως τονίστηκε, χθες, στην σχετική ενημερωτική συνάντηση στο Ηράκλειο, παρουσία της υφυπουργού Αλεξάνδρας Σδούκου, οι δήμοι ζήτησαν να μην αντιμετωπίζονται μόνο ως καταναλωτές, αλλά να τους δοθεί ενεργειακός χώρος είτε για ήδη κατασκευασμένα έργα ΑΠΕ είτε για μελλοντικά έργα. Είναι ένα θέμα που αποτελεί κομβικό για την Κρήτη εν όψει της Μεγάλης Διασύνδεσης αλλά και δυο μεγάλων αιολικών πάρκων που είναι στα σκαριά. Κι αυτό σε μια συγκυρία ενεργειακής ακρίβειας.
«Η Περιφέρεια Κρήτης σε συνεργασία με τους φορείς, τους Δήμους της Κρήτης και το αρμόδιο Υπουργείο, θέλει να έχει το καλύτερο αποτέλεσμα στο πρόγραμμα ενεργειακού συμψηφισμού «Απόλλων» με γνώμονα το όφελος των πολιτών της Κρήτης», τόνισε ο Περιφερειάρχης Κρήτης Σταύρος Αρναουτάκης στην εκδήλωση για την παρουσίαση του προγράμματος με βάση το cretalive.gr
Καλοκαιρινός: «Πρέπει να εξηγηθεί γιατί όλος ο ενεργειακός χώρος εκχωρείται σε ιδιώτες»
Το "χορό" των τοποθετήσεων των δημάρχων άνοιξε ο Δήμαρχος Ηρακλείου, Αλέξης Καλοκαιρινός, σημειώνοντας ότι "το σημαντικότερο πλαίσιο της ενεργειακής κοινότητας είναι η παραγωγή και δεν μιλάμε για κάτι τέτοιο" Ο ίδιος τόνισε ότι "η ενεργειακή κοινότητα πρέπει να κάνει αυτοπαραγωγή κάτι το οποίο αποκλείεται με βάση αυτά που ειπώθηκαν".
Επιπλέον έθεσε το θέμα της αποθάρρυνσης των δήμων και των κοινοτήτων να γίνουν αυτοπαραγωγοί, καθώς προβλέπεται μείωση της έκπτωσης του "Απόλλων" από το 50 στο 30% σε περίπτωση αυτοπαραγωγής. «Εδώ είμαστε μια κοινότητα καταναλωτών. Ένα ζήτημα κα. Υπουργέ το οποίο έχουμε, αναγνωρίζοντας ότι βεβαίως θέλουμε να μειώσουμε το ενεργειακό μας κόστος, είναι σε ποιο βαθμό το πρόγραμμα, όπως το έχετε σχεδιάσει, δεν θα αποκλείει, δεν θα αποθαρρύνει, ή ενδεχομένως και πώς θα μπορούσε να ενθαρρύνει τις πρωτοβουλίες των Δήμων που ήδη έχουν αναπτύξει κοινότητες και παράγουν ή πρόκειται να αναπτύξουν ως παραγωγοί.» - είπε ο ίδιος και αναπτύσσοντας το επιχείρημα του αναφέρθηκε στο άρθρο 104 του σχετικού νομοσχεδίου εξηγώντας ότι «Υπάρχει μια ρήτρα αποθάρρυνσης για αυτοκατανάλωση. Στο Νόμο υπάρχει άρθρο το οποίο προβλέπει μείωση της κάλυψης από το πρόγραμμα «ΑΠΟΛΛΩΝ» σε περίπτωση που υπάρχει αυτοπαραγωγή. Αυτό σημαίνει ότι ήδη οι αυτοπαραγωγοί βρίσκονται σε μειονεκτική θέση και σε κάθε περίπτωση δεν έχουν κανένα λόγο να γίνουν αυτοπαραγωγοί στη συνέχεια. Για ποιο λόγο το κάνουμε αυτό; Το να επικαλούμαστε διαρκώς ότι δεν μπορούμε να τα καταφέρουμε και ότι οι 332 Δήμοι της χώρας δεν μπορούν να προχωρήσουν γιατί είναι βαριές οι διαδικασίες; Μήπως θα έπρεπε να είναι λιγότερο βαριές οι διαδικασίες και να μπορούν να τα καταφέρουν;».
Κατά την ηχηρή του παρέμβαση, ο Αλέξης Καλοκαιρινός έθεσε καίρια ερωτήματα που χρήζουν διευκρίνισης, σχολιάζοντας ότι με το πρόγραμμα «ΑΠΟΛΛΩΝ» οι Δήμοι ουσιαστικά εγκλωβίζονται και αδυνατούν να παραγάγουν οι ίδιοι ηλεκτρική ενέργεια, καθώς η διαχείριση και η διάθεση της παραχωρείται αποκλειστικά σε ιδιώτες παρόχους: «Το πρόγραμμα «ΑΠΟΛΛΩΝ» είναι ένα πρόγραμμα πράσινης ενέργειας από ηλιακές πηγές το οποίο προορίζεται από Δήμους οι οποίοι θα οργανωθούν σε κοινότητες ανά Περιφέρεια. Αυτή τη στιγμή όσα γνωρίζουμε μας κάνουν αρκετά σκεπτικούς απέναντι στο πρόγραμμα», σημείωσε ο Δήμαρχος Ηρακλείου και τόνισε ότι «Το κυριότερο, το οποίο νομίζω ότι πρέπει επιτέλους να διευκρινιστεί επιτέλους ως προς τη βάση στην οποία τίθεται είναι το εξής: Οι Δήμοι με το πρόγραμμα ορίζονται ως καταναλωτές ενέργειας. Αλλά οι ενεργειακές κοινότητες έχουν ως συστατικό στοιχείο το στοιχείο του αυτοπαραγωγού. Ωστόσο, οι Δήμοι στερούνται αυτό το χαρακτηριστικό το οποίο εκχωρείται κατά αποκλειστικότητα σε ιδιώτες. Οι ιδιώτες κατασκευάζουν, οι ιδιώτες διαχειρίζονται και διαθέτουν την ενέργεια έχοντας μάλιστα δεσμευμένο υπέρ αυτών και το σύνολο του ενεργειακού χώρου. Αυτό είναι ένα ζήτημα το οποίο πρέπει να εξηγηθεί. Πρέπει να εξηγηθεί για ποιο λόγο όλος ο ενεργειακός χώρος εκχωρείται σε ιδιώτες και στη συνέχεια ένα μέρος του μπορεί να περάσει στους Δήμους οι οποίοι όμως δεν μπορούν να αυτενεργήσουν, δεν μπορούν να παραγάγουν οι ίδιοι. Και στο μέτρο που το επιχειρούν βρίσκουν το φραγμό του απόλυτου περιορισμού στον ενεργειακό χώρο. Έχουμε λοιπόν μια σειρά δομικών ζητημάτων που πρέπει να τεθούν και ελπίζω ότι σήμερα θα κάνουμε ένα βήμα προς την διευκρίνηση τους».
Υπενθυμίζεται ότι ανάλογη, αιχμηρή παρέμβαση, είχε κάνει ο Δήμαρχος Ηρακλείου Αλέξης Καλοκαιρινός και τον Ιανουάριο του 2025, σε εκδήλωση για την «Δίκαιη ενεργειακή μετάβαση και κατανομή του ηλεκτρικού χώρου στην Κρήτη» στο Επιμελητήριο Ηρακλείου, επισημαίνοντας ότι εκχωρείται ενεργειακός χώρος σε ολιγοπώλια, περιορίζοντας την Αυτοδιοίκηση σε ρόλο καταναλωτή. Είχε επίσης αναρωτηθεί αν πρέπει να γίνει ανεκτή αυτή η κατάσταση από την Αυτοδιοίκηση, όπως διαμορφώνεται μέσα σε ένα ζοφερό σκηνικό.
Σημανδηράκης: Οι δήμοι καλούνται να γίνουν καταναλωτές στα ιδιωτικά έργα ΑΠΕ
Ιδιαίτερα έντονη ήταν η αντίδραση του δημάρχου Χανίων Παναγιώτη Σημανδηράκη, που ανέφερε πως οι δήμαρχοι καλούνται να γίνουν καταναλωτές των ιδιωτικών έργων και ουσιαστικά να εξυπηρετήσουν την υλοποίηση των ιδιωτικών ήδη αδειοδοτημένων έργων.
Άλλωστε, σύμφωνα με τα στοιχεία που είχε νωρίτερα παραθέσει η υφυπουργός, "από το 2019 στην Ελλάδα είχαμε ΑΠΕ κοντά στις 6 χιλιάδες μεγαβατώρες. Σήμερα από τις 6 έχουμε πάει στις 13 χιλ. μεγαβατώρες - έχουμε υπερδιπλασιάσει τους σταθμούς ΑΠΕ". Η ίδια τόνισε ότι στόχος είναι ως το 2030 η παραγωγή να ανέλθει στις 25 χιλ. μεγαβατώρες, προκειμένου "να πετύχουμε ως χώρα το να έχουμε 75% διείσδυση ΑΠΕ". Πρόσθεσε ότι ήδη είναι αδειοδοτημένα έργα 12 χιλ. μεγαβατώρων και ακόμη υπάρχει μεγάλος αριθμός αιτήσεων.
Μάλιστα εξήγησε το πως η εξέλιξη αυτή ... πρόλαβε καταστάσεις. "Στα χρόνια της ενεργειακής κρίσης θα είχαμε πρόβλημα αν δεν είχαμε αυτές τις εγκατεστημένες μονάδες. Θα είχαμε εκτόξευση του κόστους" - σημείωσε.
"Να κοιτάξουμε ρεαλιστικά στον καθρέφτη. Πληρώνετε 16 λεπτά την κιλοβατώρα ρεύματος και έχετε ένα κόστος, με βάση την τιμολόγηση απο τον προμηθευτή. Ή συνεχιζετε και την πληρώνετε όσο σας τη χρεωνει ο προμηθευτής ή θα συνεργαστούμε τώρα, να προκηρύξουμε το έργο, να κάνουμε το έργο και να δουλεύει για τις καταναλώσεις σας" - σημείωσε εμφατικά η κ.Σδούκου.
O Δήμαρχος Χανίων σημειώνοντας πως δεν εκφράζει διαμαρτυρία αλλά αγωνία, τόνισε πως "ως Τοπική Αυτοδιοίκηση διεκδικούμε ρόλο και λόγο σε ένα ζήτημα που κλειδώνει σήμερα και περιγράφει το προφίλ κατανάλωσης για τα επόμενα 20 χρόνια! Είναι οξύμωρο το ότι είμαστε εδώ για να μάθουμε τους όρους με τους οποίους κληθήκαμε να συμμετάσχουμε πριν από καιρό. Κάναμε αίτηση να συμμετάσχουμε στην Ενεργειακή Κοινότητα της Περιφέρειας Κρήτης και ήρθαμε εδω σαν ... μαθητούδια να μάθουμε τους όρους για αυτό που αιτηθήκαμε".
"Αισθάνομαι" - τόνισε, "ότι η συζήτηση γίνεται για το πως θα υλοποιηθούν τα υπόλοιπα αδειοδοτημένα έργα. Η Τοπική Αυτοδιοίκηση ήταν απούσα κι εμείς καλούμαστε να εξυπηρετήσουμε τα 13 γίγαβατ και να είμαστε οι καταναλωτές τους" - τόνισε ο Δήμαρχος Χανίων, θέτοντας επί τάπητος εκ νέου το αίτημα της Αυτοδιοίκησης για επιπλέον καθαρό ενεργειακό χώρο. "Δηλώνουμε ευχαριστημένοι επειδή γλιτώνουμε το 50% εξυπηρετώντας επενδυτικά σχέδια όσων πέτυχαν να έχουν αδειοδοτημένο χώρο" - σχολίασε σκωπτικά προσθέτοντας ότι το επίπεδο σχέσεων δήμων - κράτους είναι προβληματικό, ενώ εξέφρασε τον προβληματισμό του και τις δεύτερες σκέψεις των αυτοδιοικητικών καθώς όπως είπε "οι αποφάσεις που θα λάβετε σήμερα, δεσμεύουν τα επόμενα 25 χρόνια κι έχουμε ευθύνη".
Μαρινάκης: Να δοθεί νομοθετική ευελιξία στους Δήμους
Ο πρόεδρος της ΠΕΔ Κρήτης και δήμαρχος Ρεθύμνου Γιώργης Μαρινάκης μετέφερε τη διάχυτη αγωνία των δήμων για το ενεργειακό κόστος και σημείωσε πως, ως νομικός ο ίδιος, αντιλαμβάνεται το πρόγραμμα "Απολλων" ως σύμβαση προσχώρησης στην προσπάθεια του Υπουργείου να διαχειριστεί τα αδειοδοτημένα έργα που δεν έχουν υλοποιηθεί. "Δεν δόθηκε καμία δυνατότητα στην Αυτοδιοίκηση να αποδείξει την ικανότητα να υλοποιήσει τα έργα" - τόνισε ο κ.Μαρινάκης, προσθέτοντας ότι υπάρχει ήδη μια Ενεργειακή Κοινότητα (Μινώα Ενεργειακή) που είναι αποκλεισμένη και αναγκάζεται να επενδύει σε άλλα γεωγραφικά διαμερίσματα της Ελλάδας. Ο κ.Μαρινάκης πρότεινε να προβλεφθεί νομοθετική ευελιξία για τους συμμετέχοντες στο πρόγραμμα Δήμους ή να τους δίνεται η δυνατότητα να κάνουν παράλληλες κινήσεις. Πρότεινε επίσης και εμπροσθοβαρή ωφέλεια των δήμων από το πρόγραμμα "Απόλλων" ζητώντας να δοθεί στους ΟΤΑ ενέργεια από την υπάρχουσα, μέχρι οι επενδυτές να υλοποιήσουν το σχεδιασμό τους. "Δε δαιμονοποιούμε το κέρδος, ούτε το "επιχειρείν". Δε θέλουμε όμως να διαπιστώσουμε ότι εξυπηρετούμε μόνο συμφέροντα, κι αυτό όταν θα έχουμε ήδη καταρρεύσει" - σημείωσε ο κ.Μαρινάκης.
Ο δήμαρχος Μαλεβιζίου Μενέλαος Μποκέας ζήτησε δίκαιη μεταχείριση για τον Δήμο του που ήδη έχει επωμιστεί το βάρος της ηλεκτρικής διασύνδεσης. "Εδώ και περίπου 50 χρόνια η περιοχή μου σηκώνει το ενεργειακό βάρος του νησιού" - είπε ο ίδιος εκφράζοντας την ελπίδα του ότι τώρα, με την ενεργειακή μετάβαση της χώρας και ιδιαίτερα τη μετάβαση της Κρήτης σε μια νέα εποχή, ο Δήμος θα μπορούσε να δει με μεγαλύτερη αισιοδοξία το μέλλον και να διασφαλίσει προς όφελος της τοπικής κοινωνίας κάποια νέα έργα και νέα δεδομένα. "Δε γίνεται στον Δήμο το δικό μας να μας ζητάτε να γνωμοδοτούμε θετικά για έργα ΑΠΕ, ενώ ο Δήμος Μαλεβιζίου σηκώνει το βάρος της ενεργειακής διασύνδεσης" - ανέφερε χαρακτηριστικά.
"Μάθαμε, σήμερα, πράγματα που έχουν θετικό πρόσημο" - πρόσθεσε ο Δήμαρχος, υπογραμμίζοντας όμως κι εκείνος την ανάγκη απόδοσης ενεργειακού χώρου.
Για τα κατασκευασμένα έργα ΑΠΕ του Δήμου του που δεν παίρνουν το "πράσινο φως" να συνδεθούν μίλησε ο Δήμαρχος Αρχανών Αστερουσίων Μ. Κοκοσάλης, εξηγώντας ότι οι Δήμαρχοι είναι υπόλογοι. Η κ.Σδούκου ανταποκρίθηκε άμεσα πάντως, ζητώντας πλήρη λίστα των ήδη κατασκευασμένων έργων, τα οποία όπως είπε θα απαιτήσει να μπουν στην πρίζα. "Αν χρειαστεί και με το ζόρι, ο ΔΕΔΔΗΕ θα τα συνδέσει" - είπε χαρακτηριστικά.
Για το ενεργειακό θέμα "το ότι το κράτος που διανέμει δικαιώματα, δεν τα διανέμει με δικαιοσύνη, είναι η πηγή του κακού" - τόνισε στην τοποθέτησή του ο Δήμαρχος Μινώα Πεδιάδος, Βασίλης Κεγκέρογλου. Ο ίδιος απηύθυνε κάλεσμα να δοθεί ενεργειακός χώρος από τον ήδη υπάρχοντα στους δήμους, τους συλλογικούς φορείς και τις ενεργειακές κοινότητες ευρείας βάσεις - τις πραγματικές ενεργειακές κοινότητες δηλαδή, όπως σχολίασε. Όπως τόνισε ο ίδιος "θα μετέχουμε (σ.σ. στο πρόγραμμα) γιατί είμαστε εξαρτημένοι, αλλά αυτό δεν είναι Αυτοδιοίκηση. Και 2 λεπτά να κερδίσουμε θα τα πάρουμε κι ας κερδίζουν άλλοι πολλά".
Ο Δήμαρχος Χερσονήσου Ζαχαρίας Δοξαστάκης κάλεσε το Υπουργείο να εξαντλήσει τα περιθώρια, σημειώνοντας πως προς το παρόν η Ενεργειακή Δημοκρατία είναι "κενό γράμμα". Ζήτησε κι εκείνος από την πλευρά τους την δέσμευση ενεργειακού χώρου για Δήμους και Ενεργειακές Κοινότητες καθώς και την εναρμόνιση της Ενεργειακής και της Κοινωνικής Πολιτικής, υπογραμμίζοντας ότι οι πολίτες πρέπει να νιώσουν ότι κάποιος τους νοιάζεται!
Αναφορικά με τις δεσμεύσεις στις οποίες οι Δήμοι προβαίνουν με τη συμμετοχή τους στο "Απόλλων", ο κ.Δοξαστάκης ανέφερε ότι είναι πολύ μεγάλες δεσμεύσεις απέναντι στους δημότες και οι όροι πρέπει να είναι ξεκάθαροι.
Ο Δήμαρχος Φαιστού Γρηγόρης Νικολιδάκης τόνισε ότι ο πλούτος της φύσης ανήκει σε όλους και υπογράμμισε τον κοινωνικό χαρακτήρα που θα μπορούσε να λάβει η αξιοποίηση των ΑΠΕ, ενώ από την πλευρά του ο Αντιπεριφερειάρχης Αγροτικής Οικονομίας της Περιφέρειας Κρήτης, Σταύρος Τζεδάκης κατέθεσε την πρόταση η ελάφρυνση από το ενεργειακό κόστος μέσω του "Απόλλων" να αφορά και τους αγρότες, καθώς όπως είπε το ενεργειακό "καπέλο" δεν είναι βιώσιμο ούτε για τους αγρότες ούτε για τους καταναλωτές.
Κάλεσμα Σδούκου για συμμετοχή: "Ένα στοίχημα που θέλω να κερδίσουμε"
«Είναι η λύση για να αντιμετωπίσουμε το ενεργειακό κόστος», είπε η υφυπουργός Αλεξάνδρα Σδούκου χαρακτηριστικά απευθυνόμενη στους αυτοδιοικητικούς που έδωσαν το "παρών" στην εκδήλωση, κατακλύζοντας την αίθουσα. Η κ.Σδούκου χαρακτήρισε το πρόγραμμα «Απόλλων» που υλοποιείται από το υπουργείο «απόλυτα κοινωνικό και βαθιά αυτοδιοικητικό» λέγοντας πως μέσα από τα έργα που υλοποιούνται σε όλη την Ελλάδα θα ωφεληθούν πολλές κατηγορίες πολιτών.
Κατά την εισαγωγική της τοποθέτηση η υφυπουργός εξέφρασε την έκπληξή για την μεγάλη προσέλευση, κάτι που όπως είπε "δείχνει την αγωνία και το ενδιαφέρον για το ενεργειακό κόστος που ξέρω ότι σας πονάει πολύ".
"Δεν ήρθα να θεωρητικολογήσω αλλά να σας παρουσιάσω το πως σκοπεύουμε να υλοποιήσουμε αυτό το έργο στην Κρήτη", πρόσθεσε η κ.Σδούκου τονίζοντας ότι το έργο δεν είναι μόνο στις προτεραιότητες του υπουργείου αλλά είναι "ένα στοίχημα που θέλω να το κερδίσουμε".
Παρουσίασε, μάλιστα, στοιχεία σύμφωνα με τα οποία οι ΟΤΑ της Κρήτης το 2022 πλήρωσαν για το ρεύμα 60 εκατ. ευρώ (τιμή μεγαβατώρας 225 ευρώ) το 2023 με τιμή 175 ευρω ανα μεγαβατώρα και το 2014 50 εκ. ευρώ με τιμή 155 ευρώ ανά μεγαβατώρα.
Η κ.Σδούκου κάλεσε τους δημάρχους να συνεργαστούν και να παραδώσουν άμεσα τα στοιχεία καταναλώσεων, ώστε να προκηρυχθεί σύντομα η μελέτη για την Περιφέρεια Κρήτης. Ζητώντας τη συνεργασίας, κάλεσε για αμεσότητα στην παράσχεση των στοιχείων κατανάλωσης προκειμένου να ολοκληρωθεί η προετοιμασία εντός διμήνου και μέσα στο 2025 να προκηρυχθεί το έργο της Κρήτης.
