Στα ευρωπαϊκά καλά παραδείγματα για την επιτάχυνση της διείσδυσης των ΑΠΕ στο ενεργειακό μείγμα συμπεριλαμβάνεται η πρακτική της Ελλάδας για πρόβλεψη συγκεκριμένης «σφιχτής» προθεσμίας για την έκδοση Απόφαση Εγκρισης Περιβαλλοντικών Ορων (ΑΕΠΟ) μετά την υποβολή της Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων από τον φορέα υλοποίησης του εκάστοτε έργου, η χρήση των λιγνιτορυχείων και των υποδομών τους για την ανάπτυξη έργων ΑΠΕ καθώς και η χρήση του «εργαλείου» των Ενεργειακών Κοινοτήτων για τη στήριξη των ευάλωτων καταναλωτών και την καταπολέμηση της ενεργειακής φτώχειας που αναμένεται να αξιοποιηθεί έτι περαιτέρω μέσω του προγράμματος «Απόλλων» που προωθεί το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δημοσίευσε πρόσφατα συγκεκριμένες καλές πρακτικές ευρωπαϊκών χωρών για την ταχύτερη και ευκολότερη αδειοδότηση των έργων ΑΠΕ ώστε αυτές να αξιοποιηθούν στην τελική εκδοχή των αναθεωρημένων Εθνικών Σχεδίων για την Ενέργεια και το Κλίμα που θα πρέπει να υποβληθούν στις Βρυξέλλες έως τις 30 Ιουνίου. Από την επισκόπηση αυτή προκύπτει ότι τα θέματα που δυσχεραίνουν το «πρασίνισμα» των ηλεκτρικών συστημάτων (πολυδιάσπαση της αδειοδοτικής διαδικασίας, καθυστερήσεις λόγω δικαστικών προσφυγών, περιορισμένη διαθεσιμότητα ηλεκτρικού χώρου, έλλειψη κοινωνικής αποδοχής για τα έργα) είναι κοινά και η εμπειρία κάθε χώρας μπορεί να αξιοποιηθεί από τις υπόλοιπες χώρες.
Για παράδειγμα, η Σουηδία προχώρησε σε εκ βαθέων αξιολόγηση της αλυσίδας των αδειοδοτήσεων για τα έργα ανάπτυξης ηλεκτρικών δικτύων με στόχο να μειώσει τους χρόνους και να εντοπίσει συγκεκριμένες διαδικασίες που θα μπορούσαν να προχωρήσουν παράλληλα και όχι σειριακά. Ως αποτέλεσμα, δοκίμασε 90 συγκεκριμένες προτάσεις σε πέντε έργα υπό εξέλιξη, με αποτέλεσμα να πετύχει απτή βελτίωση.
Στην Ολλανδία, η νέα Περιβαλλοντική Πράξη που θεσπίστηκε πρόσφατα θεσπίζει οικονομικά πέναλτι για τις δημόσιες αρχές που δεν αποφασίζουν εντός των προθεσμιών που έχουν τεθεί για την αδειοδότηση έργων ΑΠΕ (8 εβδομάδες για τα «απλά» έργα και 6 μήνες για τα πιο πολύπλοκα). Σε Ελλάδα, Γαλλία, Ιταλία, Μάλτα, Βουλγαρία και Ρουμανία η προθεσμία που έχει τεθεί στους αρμόδιους φορείς να εκδώσουν ΑΕΠΟ -έχοντας στα χέρια τους τη Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων- δεν υπερβαίνει τους δυο μήνες (αν και αυτό πολλές φορές δεν τηρείται στην πράξη, όπως έχει δείξει η ελληνική εμπειρία…). Η Ισπανία έχει εισαγάγει την έννοια της «θετικής διοικητικής σιωπής» για αδειοδοτήσεις που αφορούν εγκαταστάσεις πράσινης αυτοπαραγωγής (π.χ. φωτοβολταϊκά στις στέγες). Εάν απαιτείται έγκριση που δεν έχει δοθεί σε διάστημα 30 ημερών, τεκμαίρεται ότι η εισήγηση της αδειοδοτούσας αρχής είναι θετική.
Ενδιαφέρον στοιχείο είναι ότι ορισμένες χώρες έχουν προχωρήσει σε πρωτοβουλίες με στόχο να περιορίσουν τις καθυστερήσεις που προκαλούνται στα έργα ΑΠΕ από δικαστικές προσφυγές. Η Γαλλία μείωσε τον αριθμό των προσφυγών για τις ΑΕΠΟ σε δυο (από τρεις προηγουμένως), ενώ η Ολλανδία εισήγαγε ρύθμιση που προβλέπει ότι οι άδειες για αιολικά πάρκα ισχύος άνω των 100 MW και για φωτοβολταϊκά άνω των 50 MW μπορούν να προσβληθούν μόνο στο Συμβούλιο της Επικρατείας. Άλλες χώρες-μέλη έχουν συστήσει ειδικά περιβαλλοντικά δικαστήρια με στόχο την επιτάχυνση των δικαστικών διαδικασιών.
Η Ελλάδα μαζί την Ουγγαρία και την Ισπανία συμπεριλαμβάνονται μεταξύ των χωρών που λαμβάνουν καλούς βαθμούς από τις Βρυξέλλες για την αξιοποίηση λιγνιτικών περιοχών για την ανάπτυξη ΑΠΕ, ενώ ειδική μνεία γίνεται στην προσπάθεια της Γερμανίας να αξιοποιήσει τις λίμνες που σχηματίζονται σε ορυχεία -στο πλαίσιο της αποκατάστασης των εδαφών- για εγκατάσταση πλωτών φωτοβολταϊκών, μια ιδέα που εξετάζεται και στην Ελλάδα.
Ειδική μνεία γίνεται στην πρωτοβουλία της Ιταλίας να συστήσει ειδική πολυμελή Task Force (40 ατόμων) υπό την εποπτεία του Υπουργείου Οικολογικής Μετάβασης με αποστολή την εφαρμογή του ιταλικού ΕΣΕΚ και του ενεργειακού σκέλους του εθνικού Σχεδίου Ανθεκτικότητας και Ανάπτυξης, με στόχο να αποφευχθούν τα προβλήματα που προκύπτουν από την πολυδιάσπαση αρμοδιοτήτων μεταξύ διαφορετικών εθνικών αρχών σε εθνικό και περιφερειακό επίπεδο, φαινόμενο που παρατηρείται και στην Ελλάδα, ενώ πολλές χώρες έχουν αναλάβει πρωτοβουλίες κατάρτισης των δημοσίων λειτουργών σε θέματα που άπτονται των έργων ΑΠΕ και της αδειοδότησής τους.
Στο πλαίσιο των προσπαθειών αύξησης της κοινωνικής αποδοχής των έργων ΑΠΕ εντάσσονται οι χρήσεις γης που συνδυάζουν την πράσινη ηλεκτροπαραγωγή με άλλες δραστηριότητες. Τέτοιο παράδειγμα συνιστούν τα αγριβολταϊκά έργα που συνδυάζουν αγροτική παραγωγή με παραγωγή ηλεκτρισμού από φωτοβολταϊκά, με αρκετές χώρες να κινούνται προς την κατεύθυνση αυτή (Γαλλία, Ιταλία, Γερμανία, Τσεχία, Πολωνία). Το Βέλγιο έχει προδιαγράψει περιοχές στο Θαλάσσιο Χωτοταξικό του Σχέδιο για ταυτόχρονη ανάπτυξη παραγωγικών δραστηριοτήτων (αλιεία, ιχθυοκαλλιέργεια) με υπεράκτια αιολική ενέργεια.
Τέλος, ως σημαντικό στοιχείο για την ανάπτυξη νέων έργων ΑΠΕ θεωρείται η διαφάνεια αναφορικά με τον διαθέσιμο ηλεκτρικό χώρο: Στην Ισπανία, οι Διαχειριστές των Μεταφοράς και Διανομής Ηλεκτρισμού υποχρεούνται να δημοσιεύουν online τον διαθέσιμο ηλεκτρικό χώρο στα δίκτυά τους. Στο Βέλγιο, οι καλύτερες περιοχές για την ανάπτυξη έργων ΑΠΕ εμφανίζονται μέσω χάρτη που απεικονίζει τον διαθέσιμο χώρο στο Δίκτυο Ηλεκτρισμού, κάτι που προσφέρει αυξημένη ορατότητα στους developers. Και στην Τσεχία ο Διαχειριστής του Δικτύου Διανομής υποχρεώθηκε να δημοσιεύει στην ιστοσελίδα του μια φορά το μήνα συγκεκριμένα στοιχεία για τον αριθμό των αιτήσεων για όρους σύνδεσης που εγκρίθηκαν και απορρίφθηκαν, για προφανείς λόγους.
