Του Απόστολου Σκουμπούρη
Τη μεγαλύτερη πρόκληση των τελευταίων πολλών ετών καλούνται να αντιμετωπίζουν και να διαχειριστούν οι βιομηχανίες, μικρές και μεγάλες εταιρείες παραγωγής και μεταποίησης, καθώς η εκτόξευση του ενεργειακού κόστους, τινάζει στον αέρα κάθε πρότερη… νόρμα προϋπολογισμού, αλλάζοντας εντελώς το status quo.
Σε μια συγκυρία που η φρενίτιδα για «πράσινη» στροφή και απαλλαγή από ρυπογόνες μορφές ενέργειας είχε οδηγήσει σε μια σχεδόν παράκρουση παγκοσμίως, φαίνεται πως η μετάβαση στη νέα εποχή φέρνει τους πρώτους ισχυρούς κλυδωνισμούς και την πρώτη μεγάλη «πράσινη» κρίση.
Η πρώτη μεγάλη ενεργειακή κρίση στην νέα εποχή της «καθαρής» μετάβασης και της σχεδόν θρησκευτικού τύπου «λατρείας» του δόγματος ESG (Περιβάλλον, Κοινωνία, Εταιρική Διακυβέρνηση), έρχεται να δείξει ότι καμιά επιλογή δεν είναι στρωμένη με ροδοπέταλα.
Οι κλυδωνισμοί στην αγορά ενέργειας δεν είναι κάτι πρωτοφανές, ελλείψεις και τριγμοί έχουν καταγραφεί ξανά ιστορικά, όμως η τωρινή συγκυρία διαφέρει, καθώς η κρίση λαμβάνει χώρα πάνω στη μετάβαση στις καθαρές μορφές και στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας – υπό την πίεση της κλιματικής αλλαγής – χωρίς όμως να υπάρχουν οι υποδομές και αντίστοιχη ικανότητα αποθήκευσης της ενέργειας αυτής.
Παράλληλα, φαίνεται πως η ενεργειακή κρίση γίνεται ένας ακόμη «μοχλός» στα γεωπολιτικά παιχνίδια, με τις ισορροπίες να είναι ιδιαίτερα λεπτές, χωρίς μάλιστα οι αναλυτές να μπορούν να προεξοφλήσουν αποτέλεσμα, μιας και μιλάμε για καινούρια… όπλα, σε ένα περιβάλλον κινούμενης άμμου.
Κίνδυνος βιωσιμότητας επιχειρήσεων
Αν δεν υπάρξει σύντομα – ή σε κάποιους μήνες – σοβαρή αποκλιμάκωση, είναι σαφές ότι η βαριά βιομηχανία θα βρεθεί απέναντι σε δυσθεώρητο ενεργειακό κόστος το οποίο μπορεί να προκαλέσει ακόμα και προσωρινές παύσεις στην παραγωγή έως ότου οι τιμές επιστρέψουν σε κάποια πιο λογικά επίπεδα.
Υπάρχουν μάλιστα και εκτιμήσεις κορυφαίων παραγόντων της βιομηχανικής αγοράς που φοβούνται ότι η κρίση με τις τιμές ενέργειας μπορεί να κρατήσει και δύο και τρία χρόνια, γεγονός που θέτει τη βιομηχανία σε ένα τεστ αντοχής, μακράς διαρκείας.
Πρόκειται ασφαλώς για σενάρια, όμως σε κάθε περίπτωση, η εκτόξευση των τιμών της ενέργειας, απειλεί να «πνίξει» τη βιομηχανία, ειδικά τις επιχειρήσεις εκείνες που δεν είναι θωρακισμένες και δούλευαν στο όριο.
Στο φόντο αυτό οι ίδιοι παράγοντες υπογραμμίζουν την ανάγκη διαμόρφωσης μια συγκροτημένης βιομηχανικής πολιτικής σε πανευρωπαϊκό επίπεδο. Υπογραμμίζουν την ανάγκη να υπάρξει άμεση δράση στο μέτωπο των ενεργειακών τιμών πριν είναι αργά για πολλές βιομηχανίες.
Σημειώνουν επίσης, ότι η βιομηχανία είναι εκείνη που εξάγει και δίνει θέσεις δουλειάς. Επίσης, κρούουν το κώδωνα του κινδύνου για ενδεχόμενη διαμόρφωση μιας ολιγοπωλιακής εικόνας στην εγχώρια αγοράς ενέργειας, που θα εκτοξεύσει τις τιμές υποσκάπτοντας την ανταγωνιστικότητα της οικονομίας συνολικά.
Πρόβλημα ανταγωνιστικότητας
Μάλιστα σημειώνεται ότι ήδη τώρα το ενεργειακό κόστος στη βιομηχανία της Γερμανίας είναι κατά 30% περίπου μικρότερο σε σχέση με την Ελλάδα, κάτι που αν παγιωθεί θα δημιουργήσει σοβαρά προβλήματα σε ανταγωνιστικές βιομηχανίες της χώρας. Παράλληλα, παραπέμπουν σε όσα προωθούν κυβερνήσεις άλλων χωρών, όπως η Βουλγαρία όπου τις μέρες αυτές είναι στα σκαριά πακέτο ενίσχυσης του ενεργειακού κόστους της βιομηχανίας ύψους 300 εκατ. ευρώ.
Τα πράγματα αυτή τη στιγμή μοιάζουν εκτός ελέγχου, η συνοχή της ΕΕ διακυβεύεται και κάθε ημέρα που περνά η άσκηση αναχαίτισης των αυξήσεων δυσχεραίνει περισσότερο.
Συνάμα, τα «καρφιά» για αμφιλεγόμενες πρακτικές του βασικού προμηθευτή αερίου της ΕΕ, δηλαδή της Ρωσίας είναι συνεχή, ενώ χαρακτηριστικό είναι το κοινό… μπλοκ πέντε υπουργών Οικονομικών (Ελλάδας, Γαλλίας, Ισπανία, Τσεχίας, Ρουμανίας) που σε ύφος κατεπείγοντος ζητούν μεταξύ άλλων δημιουργία αποθεμάτων φυσικού αερίου σε επίπεδο Ε.Ε., απεξάρτηση από Ρωσία, παρέμβαση στις τιμές CO2 και μεταρρυθμίσεις στην αγορά ηλεκτρισμού.
