Την παράταση της ισχύος του Έκτακτου και Προσωρινού Πλαισίου Κρατικών Ενισχύσεων της ΕΕ (Temporary Crisis and Transition Framework- TCTF) για τη στήριξη κλάδων της οικονομίας έναντι των παρενεργειών του πολέμου στην Ουκρανία και της ενεργειακής μετάβασης πέραν την καταληκτικής του ημερομηνίας (30 Δεκεμβρίου 2023) ζητά η ενεργοβόρος βιομηχανία της Ευρώπης, τονίζοντας ότι παρά την υποχώρηση των τιμών ενέργειας από τα υψηλά του 2022, παραμένουν ακόμα σε επίπεδα που καθιστούν τις εταιρείες του κλάδου μη ανταγωνιστικές στον διεθνή στίβο.
Επιστολή της Eurometaux
Αυτό υποστηρίζει μετ’ επιτάσεως η Eurometaux που εκπροσωπεί τον κλάδο μη σιδηρούχων μετάλλων της ΕΕ σε επιστολή της προς τους αρμόδιους Επιτρόπους Ντιντιέ Ρέιντερς (Ανταγωνισμού), Πάολο Τζεντιλόνι (Οικονομικών Υποθέσεων), Κάντρι Σίμσον (Ενέργειας) και Τιερί Μπρετόν (Βιομηχανίας). Όπως σημειώνεται στην επιστολή, «Ο ηλεκτρισμός αντιπροσωπεύει το 40% του συνολικού κόστους παραγωγής του αλουμινίου. Αν και η μέση χονδρεμπορική τιμή ηλεκτρισμού έχει υποχωρήσει στα 100 ευρώ/MWh φέτος (από 227 ευρώ/MWh το 2022), παραμένει εξαιρετικά υψηλή σε σχέση με τον μέσο όρο του 2019 που ήταν τα 46 ευρώ/ΜWh.
H Εurometaux (πρόεδρος του ΔΣ της οποίας είναι ο επικεφαλής της MYTILINEOS Ευάγγελος Μυτιληναίος) τονίζει ακόμα ότι το 50% της παραγωγής αλουμινίου και ψευδαργύρου της ΕΕ περικόπηκε εξαιτίας της ενεργειακής κρίσης και δεν έχει επανέλθει, τη στιγμή που η παραγωγή αλουμινίου, χάλυβα, ψευδαργύρου κλπ. (και μάλιστα υψηλού ανθρακικού αποτυπώματος) αυξάνεται σε τρίτες χώρες εκτός ΕΕ. «Σε αντίθεση με το αφήγημα των Βρυξελλών, οι υψηλές τιμές ενέργειας δεν έχουν εξαφανιστεί και δεν θα εξαφανιστούν αίφνης ως δια μαγείας έως το τέλος του έτους, ούτε το 2024. Εκτιμάται ότι έως το 2030, η ηλεκτροπαραγωγή από φυσικό αέριο θα καλύπτει τις ανάγκες ευέλικτης ισχύος, καθορίζοντας τις τιμές ρεύματος για το 50% του χρόνου. Επιπροσθέτως, η ΕΕ έχει πλέον υψηλή εξάρτηση από το LNG, ένα διεθνές εμπόρευμα, με τιμή που εμφανίζει υψηλή μεταβλητότητα και είναι εκτεθειμένη στις διακυμάνσεις της παγκόσμιας οικονομίας».
Στο πλαίσιο αυτό η Eurometaux αφενός ζητά την παράταση του Έκτακτου Μηχανισμού για έναν ακόμα χρόνο (έως το τέλος του 2024), ¨προκειμένου να θωρακιστούν οι στρατηγικής σημασίας ενεργοβόρες βιομηχανίες της ΕΕ και να αποτραπεί η μόνιμη απώλεια θέσεων εργασίας και η μεταφορά δραστηριοτήτων εκτός Ευρώπης, με παρενέργειες για την μακροπρόθεσμη ασφάλεια εφοδιασμού σε πρώτες ύλες».
Αν και η Γενική Διεύθυνση Ανταγωνισμού της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (DG COMP) φαίνεται να προσανατολίζεται στην μη παράταση του μηχανισμού, η επιστολή της Eurometaux δείχνει πως εντείνονται οι πιέσεις για να επανεξετάσει τη θέση της. Ειδικά για την Ελλάδα, το θέμα του TCTF είναι κρίσιμης σημασίας για την ενεργοβόρο βιομηχανία καθώς σύμφωνα με πληροφορίες σύντομα αναμένεται η απόφαση των Βρυξελλών για την έγκριση του σχήματος στήριξης που κοινοποιήθηκε στα τέλη Μάϊου από την προηγούμενη πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας. Εάν δεν υπάρξει παράταση και η Κομισιόν δώσει το «πράσινο φως», θα ισχύσει -αναδρομικά- από την 1η Απριλίου έως το τέλος του έτους.
Υπενθυμίζεται ότι το μέτρο αφορά σε επιδότηση ύψους 50 ευρώ/MWh κατά μέγιστο στην κατανάλωση ηλεκτρικού ρεύματος των επιλέξιμων βιομηχανιών, από την 1η Απριλίου έως το τέλος του έτους. Η επιδότηση -που ενδέχεται να κυμανθεί σε χαμηλότερα επίπεδα, ανάλογα με τους διαθέσιμους πόρους και την πορεία των χονδρεμπορικών τιμών- θα προέλθει από το Ταμείο Ενεργειακής Μετάβασης και θα δοθεί μέσω του ΔΑΠΕΕΠ. Σύμφωνα με τις κατευθυντήριες γραμμές του TCTF, η ενίσχυση που θα δοθεί σε κάθε βιομηχανία δεν μπορεί να υπερβαίνει το 80% των επιλέξιμων δαπανών για την κατανάλωση ηλεκτρισμού ρεύματος. Η «περίμετρος» του ελληνικού σχήματος καταλαμβάνει τις ενεργοβόρες επιχειρήσεις με δραστηριότητες που θεωρούνται ιδιαίτερα εκτεθειμένες σε απώλεια ανταγωνιστικότητας λόγω ενεργειακής κρίσης (ενδεικτικά, χαλυβουργίες, βιομηχανίες αλουμινίου, χαρτοποιίες, υαλουργίες κλπ.). Προϋπόθεση για την χορήγηση της επιδότησης είναι η αύξηση του κόστους του ρεύματος να έχει οδηγήσει σε μείωση των EBITDA κατά 40% ή σε αρνητικό λειτουργικό περιθώριο για τις δραστηριότητες αυτές, σε σύγκριση με το 2021 που είναι το έτος αναφοράς.
Ουραγός η Ελλάδα στην αξιοποίηση του TCTF
Σημειώνεται τέλος ότι, όπως προκύπτει από επίσημα στοιχεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (που αναφέρονται στο έτος 2022), η Ελλάδα αν και συμπεριλαμβάνεται μεταξύ των χωρών που υπέστησαν μεγαλύτερο πλήγμα από την ενεργειακή κρίση, κατατάσσεται μεταξύ των ουραγών στην Ευρωπαϊκή Ένωση αναφορικά με την αξιοποίηση του TCTF, μαζί με την Εσθονία, την Τσεχία, την Σλοβακία, την Βουλγαρία, την Ουγγαρία και την Φινλανδία. «Με την εξαίρεση της Φινλανδίας, πρόκειται για χώρες με σχετικά χαμηλό κατά κεφαλήν ΑΕΠ», αναφέρεται στη σχετική μελέτη που συνδέει τη χρήση του Έκτακτου και Προσωρινού Πλαισίου με τα δημοσιονομικά περιθώρια κάθε χώρας. Μάλλον δεν είναι σύμπτωση που η Γερμανία αναδείχθηκε πρωταθλήτρια στη χρήση του TCTF έχοντας δαπανήσει 71,2 δις. ευρώ πέρυσι (σε σύνολο 93,2 δις. ευρώ για το σύνολο των «27»), ενώ η Ελλάδα της δαπάνησε μόλις 50 εκατ. ευρώ ή 0,02% του ΑΕΠ (μέσος όρος 27: 0,3% του ΑΕΠ).
