«Κόκκινη κάρτα» έβγαλε η Κομισιόν στο σχήμα στήριξης Green Pool που είχε προτείνει η ελληνική κυβέρνηση στις Βρυξέλλες, με στόχο να βοηθήσει τις ενεργοβόρες βιομηχανίες να καλύπτουν σημαντικό μέρος των αναγκών τους με ρεύμα από ΑΠΕ σε ανταγωνιστικές τιμές. Το σχήμα δεν πέρασε τον αυστηρό έλεγχο της Γενικής Διεύθυνσης Ανταγωνισμού της ΕΕ (DG COMP), όπως έκανε γνωστό με έκδηλη απογοήτευση ο επικεφαλής της MYTILINEOS, Ευάγγελος Μυτιληναίος, κατά τη συνέντευξη που έδωσε στο CNBC με την ιδιότητά του ως πρόεδρος του ΔΣ της Eurometaux. “Δυστυχώς, την Παρασκευή ακούσαμε τα άσχημα νέα, ότι το Green Pool, που είναι ένας συνδυασμός απαλλαγής από τις εκπομπές άνθρακα και υποστήριξης για τις ενεργοβόρες βιομηχανίες, απορρίφθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, μετά από ένα χρόνο διαπραγματεύσεων», είπε χαρακτηριστικά ο κ. Μυτιληναίος.
Σύμφωνα με πηγές με καλή γνώση του θέματος, οι αξιωματούχοι των Βρυξελλών επικαλέστηκαν τρεις λόγους για να μην εγκρίνουν το Green Pool, για το οποίο υπήρχαν ελπίδες ότι θα «έμπαινε στην πρίζα» στις αρχές του επόμενου έτους και θα αποτελούσε βασικό εργαλείο για την επέκταση της σύναψης μακροπρόθεσμων συμβάσεων προμήθειας ρεύματος (ΡΡΑ) μεταξύ ενεργοβόρων βιομηχανιών και παραγωγών ΑΠΕ.
Ο πρώτος λόγος που επικαλέστηκε η Κομισιόν ήταν ότι το μέτρο δεν είχε οριζόντια εφαρμογή, αλλά αφορούσε σε περιορισμένο αριθμό βιομηχανιών και κλάδων, αν και είχε καταστεί σαφές εξαρχής ότι το Green Pool είχε προταθεί ως σχήμα που με πεδίο εφαρμογής τις ενεργοβόρες βιομηχανίες που από τη φύση τους έχουν συγκεκριμένες ιδιαιτερότητες και προκλήσεις όσον αφορά στη μείωση αφενός του ενεργειακού τους κόστους, αφετέρου των ρύπων που εκπέμπουν.
Η δεύτερη ένσταση ήταν ότι δεν τεκμηριώθηκε επαρκώς ότι το σχήμα θα βοηθήσει στην απανθρακοποίηση της βιομηχανίας αν και αντιτάχθηκε από ελληνικής πλευράς -με συγκεκριμένα επιχειρήματα- ότι το Green Pool θα βοηθήσει στην δημιουργία νέας εγκατεστημένης ισχύος από ΑΠΕ της τάξης των 4 GW.
Και η τρίτη παρατήρηση ήταν ότι θα μπορούσε να οδηγήσει σε επιδότηση όχι πράσινης ηλεκτροπαραγωγής, αλλά «βρώμικης» ηλεκτροπαραγωγής από ορυκτά καύσιμα, μέσα από τη διαδικασία του «ματσαρίσματος» της καμπύλης παραγωγής των σταθμών ΑΠΕ -ιδίως των φωτοβολταΪκών με το προφίλ κατανάλωσης των ενεργοβόρων βιομηχανιών. Οι ίδιες πηγές εκτιμούσαν ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έκρινε με υπέρμετρη αυστηρότητα το Green Pool, θέλοντας να στείλει σήμα «ίσων όρων ανταγωνισμού» για το κόστος της ενέργειας μεταξύ όλων των βιομηχανικών κλάδων.
Τι είναι το Green Pool
Βασικό στοιχείο της ελληνικής πρότασης ήταν να υπάρχει ενίσχυση του λεγόμενου shaping and balancing cost, δηλαδή του κόστους που προκύπτει αφενός για την ευθυγράμμιση της στοχαστικής παραγωγής των ΑΠΕ (τα αιολικά πάρκα παράγουν ενέργεια όταν φυσάει και οι φωτοβολταϊκοί σταθμοί όταν έχει ηλιοφάνεια), με το προφίλ κατανάλωσης ενέργειας των βιομηχανιών, πολλές εκ των οποίων λειτουργούν σε 24ωρη βάση (shaping cost) αφετέρου για την «εξισορρόπηση» αυτής της παραγωγής όταν η παραγόμενη πράσινη ενέργεια αποκλίνει από αυτήν που δηλώνει ο παραγωγός ΑΠΕ στο Σύστημα (balancing cost).
Στόχος του Green Pool ήταν να διασφαλίζει πως οι βιομηχανίες θα προμηθεύονται ρεύμα σε σταθερή βάση, δηλαδή στα χρονικά διαστήματα που βρίσκονται σε λειτουργία και έχουν κατανάλωση. Αυτό είναι απαραίτητο, καθώς η «πράσινη» ηλεκτροπαραγωγή είναι στοχαστική, αφού για παράδειγμα τα αιολικά πάρκα δεν παράγουν ρεύμα σε συνθήκες άπνοιας και τα φωτοβολταϊκά δεν παράγουν ρεύμα τη νύχτα. Εκτός από την τιμή στην οποία θα συμφωνηθεί ένα «πράσινο» PPA, στα έξοδα μίας βιομηχανίας για τις «πράσινες» κιλοβατώρες που χρησιμοποιεί προστίθεται και το κόστος προσαρμογής της παραγωγής από ΑΠΕ στο προφίλ κατανάλωσής της (φορτίο βάσης). Επομένως, το Green Pool «καλούνταν» να διασφαλίσει πως αυτό το κόστος προσαρμογής θα παραμείνει σε προσιτά επίπεδα τα επόμενα χρόνια, ανεξάρτητα από τις διακυμάνσεις της χονδρεμπορικής αγοράς.
Η απόρριψη του Green Pool από τις Βρυξέλλες συνιστά προφανώς αρνητική εξέλιξη για την ενεργοβόρο βιομηχανία σε Ελλάδα (και όχι μόνο, στο μέτρο που εάν εγκρινόταν η εφαρμογή του θα μπορούσε να επεκταθεί και σε άλλες χώρες), τη στιγμή που όλοι οι βιομηχανικοί σύνδεσμοι έχουν θέσει το ενεργειακό κόστος και το κόστος της πράσινης μετάβασης ως κρίσιμες προκλήσεις για την ανταγωνιστικότητά τους, “Μπορεί τα χειρότερα της κρίσης να πέρασαν, όμως οι τιμές του ηλεκτρισμού παραμένουν 2 ή 3 φορές υψηλότερες σε σχέση με το 2019 και καθιστούν τις ενεργοβόρες βιομηχανίες της ΕΕ και δη σε κλάδους όπως τη χαλυβουργία και την παραγωγή αλουμινίου μη ανταγωνιστικές σε παγκόσμιο επίπεδο» είναι το μήνυμα που στέλνει η ευρωπαϊκή ενεργοβόρος βιομηχανία. Στο πλαίσιο αυτό, αποκτά ακόμα μεγαλύτερη σημασία για τις ελληνικές βιομηχανίες -που επωφελήθηκαν πολύ λιγότερο από αυτές άλλων χωρών της ΕΕ από το Έκτακτο και Προσωρινό Πλαίσιο Κρατικών Ενισχύσεων (TCTF) έναντι των παρενεργειών του πολέμου την Ουκρανία και της ενεργειακής μετάβασης- η έγκριση και γι’ αυτές ειδικού σχήματος στήριξης στο «κάδρο» του TCTF, ενώ πολύ σημαντικό θέμα προς επίλυση είναι ο καθορισμός και η είσπραξη των ποσών για την αντιστάθμιση του κόστους εκπομπών ρύπων για την περίοδο 2021-2023.
