Οι γεωπολιτικές ανακατατάξεις στην ευρύτερη γειτονιά της Ανατολικής Μεσογείου και της Νοτιανατολικής Ευρώπης δίνουν λαβή για την προώθηση φιλόδοξων σχεδίων, που με τα δεδομένα, προ του Ουκρανικού πολέμου ή της νέας φάσης της Μεσανατολικής κρίσης, θα ήταν δύσκολο και να εξεταστούν. Ο λόγος για τα μεγάλα έργα μεταφοράς ενέργειας και ενεργειακών πόρων από περιοχές με δυναμικό ΑΠΕ και βέβαια φυσικού αερίου. Πέρα, από τους αγωγούς και τις εξορύξεις που αφορούν άμεσα τη χώρα, οι διεθνείς διασυνδέσεις είναι εκείνες που θα κρίνουν τη μεταφορά της “πράσινης” ισχύος στις μεγάλες αγορές, όπως αυτές της Γερμανίας, που μετά τον “απογαλακτισμό” από τη Ρωσία, “διψούν” για ενέργεια, έχοντας προς ώρα στραφεί και πάλι στον μέχρι πρότινος “αποδιοπομπαίο” άνθρακα.
Στο φόντο αυτό, ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει ο Green Aegean Interconnector, η διεθνής διασύνδεση με την Γερμανία για τη μεταφορά “πράσινης ενέργειας από την Ελλάδα, ένα φιλόδοξο πλάνο, που προωθείται με δεδομένες και τις εξελίξεις στις σχέσεις ΕΕ - Ρωσίας. Μάλιστα, με βάση όσα είπε ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος του ΑΔΜΗΕ Μάνος Μανουσάκης, στο περιθώριο του συνεδρίου του «Κύκλου Ιδεών», ήδη, είναι σε εξέλιξη συζητήσεις με την Κομισιόν για την προετοιμασία του αιτήματος χρηματοδότησης του Green Aegean Interconnector. Μάλιστα το θέμα θα τεθεί και στην επίσκεψη του Πρωθυπουργού, το Νοέμβριο στη Γερμανία.
Παράλληλα, προωθείται και η ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας-Κύπρου-Ισραήλ, όπως ανέφερε ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος του ΑΔΜΗΕ, Μάνος Μανουσάκης, μιλώντας στο συνέδριο του Κύκλου Ιδεών.
Όπως εξήγησε, το Ισραήλ, ανεξαρτήτως κυβερνήσεων και παρά τα όσα συμβαίνουν εκεί, εξακολουθεί να ενδιαφέρεται καθώς αντιμετωπίζει ζήτημα ασφάλειας εφοδιασμού. Η ΕΕ θέλει πάση θυσία να προχωρήσει, ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων δήλωσε ότι η τράπεζα θα το χρηματοδοτήσει και ότι υπάρχουν επενδυτές που ενδιαφέρονται να συμμετάσχουν, μεταξύ αυτών και η Κυπριακή Δημοκρατία, ενώ η ανάληψη ρόλου φορέα υλοποίησης από τον ΑΔΜΗΕ συνεισφέρει την οικονομική ευρωστία και την τεχνική ικανότητα του Διαχειριστή. Εξέφρασε δε την αισιοδοξία του ότι θα καταφέρουμε να φτάσουμε τα ηλεκτρικά σύνορα της Ελλάδας στο Ισραήλ και θα βοηθήσουμε την Κύπρο να πάψει να είναι ενεργειακά απομονωμένο νησί.
Αναφερόμενος στις διεθνείς διασυνδέσεις που αναπτύσσει ο ΑΔΜΗΕ, στάθηκε ιδιαίτερα στην ανάγκη να έχουν εξαγωγικό χαρακτήρα, καθώς, όπως είπε, η χώρα μας διαθέτει ποιοτικό δυναμικό ΑΠΕ, που σε συνδυασμό με την αποθήκευση μπορεί να καλύψει τις ανάγκες της χώρας. «Για να μπορέσουμε να προσελκύσουμε περισσότερες επενδύσεις από όσες αντέχει η ζήτηση της χώρας και η χωρητικότητα του συστήματος, θα πρέπει να προσθέσουμε αποθήκευση», είπε.
Υπενθυμίζεται ότι τηλεδιάσκεψη με πρωτοβουλία του Υπουργείου Ενέργειας του Ισραήλ και αντικείμενο τα βήματα ωρίμανσης της ηλεκτρικής διασύνδεσης Κύπρου - Ισραήλ (έργο EKE 3.10.1), που αποτελεί τη δεύτερη φάση του project της ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας (Κρήτης) - Κύπρου – Ισραήλ, πραγματοποιήθηκε στις 24/10 με τη συμμετοχή των Διαχειριστών Συστημάτων Μεταφοράς της Ελλάδας (ΑΔΜΗΕ), της Κύπρου (ΔΣΜΚ) και του Ισραήλ (NOGA).
Κατά την τηλεδιάσκεψη συζητήθηκαν θέματα γύρω από τη μελέτη κόστους-οφέλους του έργου (CBA), που ωριμάζουν η Κύπρος και το Ισραήλ, η οποία αποτελεί προαπαιτούμενο για τη συμφωνία διασυνοριακής κατανομής κόστους του project (Cross Border Cost Allocation-CBCA), που θα κληθούν στη συνέχεια να συνάψουν οι Ρυθμιστικές Αρχές των δυο χωρών.
Συμφωνήθηκε, επίσης, η συγκρότηση τεχνικών ομάδων εργασίας -με συμμετοχή στελεχών όλων των συμμετεχόντων- για τη συγκέντρωση των απαραίτητων στοιχείων, προκειμένου να δρομολογηθούν τα δυο ορόσημα που προαναφέρθηκαν, στη βάση των δεδομένων που θα λάβουν από τους Διαχειριστές. Η επόμενη τηλεδιάσκεψη προγραμματίστηκε για την Παρασκευή, 7 Νοεμβρίου.
Υπενθυμίζεται ότι ΑΔΜΗΕ και ΔΣΜΚ έχουν υπογράψει Μνημόνιο Συνεργασίας (MoU) για την παροχή τεχνικών υπηρεσιών από τον Διαχειριστή Συστήματος Μεταφοράς της Ελλάδας προς αυτόν της Κύπρου. Αντικείμενο του MoU είναι η παροχή τεχνικών υπηρεσιών από τον ΑΔΜΗΕ προς τον ΔΣΜΚ, με δεδομένο ότι η διασύνδεση Ελλάδας-Κύπρου-Ισραήλ απαιτεί στενή συνεργασία μεταξύ των δυο Διαχειριστών προκειμένου να μελετηθούν επακριβώς τα σενάρια λειτουργίας της, λαμβάνοντας υπόψη τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά κάθε συστήματος.
Οι επενδύσεις
«Είναι η ώρα των διεθνών διασυνδέσεων και της αποθήκευσης», είχε επισημάνει, με νόημα.., πριν λίγες μέρες, ο Αντιπρόεδρος και Γενικός Διευθυντής Τεχνολογίας, Ανάπτυξης Συστήματος και Στρατηγικής του ΑΔΜΗΕ κ. Ιωάννης Μάργαρης κατά την τοποθέτησή του στο 27ο ετήσιο συνέδριο του Economist.
Όπως είπε, την τελευταία τετραετία η Ελλάδα κατάφερε να δημιουργήσει μια πρωτοφανή δυναμική στις ΑΠΕ, με την εγκατεστημένη ισχύ αυτή τη στιγμή να αγγίζει τα 12 GW και επιπλέον 15 GW μονάδων με εξασφαλισμένη πρόσβαση στο δίκτυο. Με δεδομένο ότι η πράσινη ηλεκτροπαραγωγή στη χώρα θα ξεπερνά τις εγχώριες ανάγκες, είναι απαραίτητο είτε να εξάγουμε είτε να αποθηκεύουμε την περίσσεια ενέργειας.
Αναφερόμενος στις διεθνείς διασυνδέσεις, είπε χαρακτηριστικά ότι ακόμη και άπειρο δίκτυο να είχαμε, δεδομένου ότι η ηλεκτροπαραγωγή από ΑΠΕ θα ξεπερνάει την εγχώρια ζήτηση, τα τελευταία χρόνια στρατηγική προτεραιότητα είναι οι νέοι διάδρομοι μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας, προς τον Βορρά και τον Νότο.
Σε αυτή τη βάση, παρουσίασε τα μεγάλα έργα διηπειρωτικών διασυνδέσεων που ωριμάζουν αυτή την περίοδο με την Αίγυπτο, τη Μέση Ανατολή και τη Σαουδική Αραβία, τονίζοντας, ότι λόγω της γεωγραφικής της θέσης, η Ελλάδα είναι μοναδικό σημείο εισόδου πράσινης ενέργειας από αυτές τις περιοχές προς την Ευρώπη.
Υπογράμμισε δε ότι η χώρα έχει πραγματικές προοπτικές να εξελιχθεί σε έναν ισχυρό εξαγωγέα πράσινης ενέργειας καθώς διαθέτει πλούσιο χερσαίο και υπεράκτιο ανανεώσιμο δυναμικό καθώς και το πολιτικό και ρυθμιστικό πλαίσιο για να το πετύχει.
Σε αυτόν τον στρατηγικό στόχο, όπως είπε, θα συμβάλουν νέες διασυνδέσεις με εξαγωγικό προσανατολισμό όπως η διασύνδεση με την Ιταλία και ο νέος ηλεκτρικός διάδρομος Ελλάδας-Γερμανίας, Green Aegean Interconnector, που κατέθεσε πρόσφατα ο ΑΔΜΗΕ στο Δεκαετές Πρόγραμμα Ανάπτυξης του ENTSO-E.
Ο κ. Μάργαρης αναφέρθηκε επίσης στις προκλήσεις που αντιμετωπίζει η Ελλάδα αναφορικά με τη διείσδυση των ΑΠΕ, που, όπως είπε, είναι ίδιες με αυτές του υπόλοιπου κόσμου. Ξεχώρισε την ταχύτητα ανάπτυξης των ΑΠΕ που είναι κατά κανόνα πολύ μεγαλύτερη σε σχέση με τους ρυθμούς αδειοδότησης νέων δικτύων καθώς και τη δυνατότητα ένταξης αποθηκευτικών μονάδων. Τόνισε ωστόσο ότι αν πιστεύουμε ότι η κλιματική κρίση είναι κατεπείγουσα, θα πρέπει να επιταχύνουμε σημαντικά και σε αυτές τις κατευθύνσεις.
Ο Αντιπρόεδρος του ΑΔΜΗΕ πρόσθεσε ότι ο Διαχειριστής, μέσα από το επενδυτικό του πρόγραμμα ύψους 5 δισ. ευρώ έως το 2030, επικεντρώνεται στο να εξασφαλίσει ότι ως χώρα θα έχουμε το κατάλληλο ηλεκτρικό δίκτυο για να συνδεθούν και να λειτουργήσουν αποδοτικά οι ΑΠΕ τα επόμενα χρόνια.
Συμπλήρωσε τέλος ότι ο ΑΔΜΗΕ έχει αποδείξει ότι μπορεί να πραγματοποιήσει αυτές τις επενδύσεις εγκαίρως, υπογραμμίζοντας ότι το 2017 οι επενδύσεις σε δίκτυα ήταν κάτω από 100 εκατ. ευρώ ενώ πλέον ξεπερνούν τα 400 εκατ. ευρώ ετησίως.
