Μνήμες της φούσκας των φωτοβολταϊκών θυμίζει ο παροξυσμός που απλώνεται στην ελληνική αγορά ενέργειας για συστήματα αποθήκευσης και μπαταρίες κάθε τύπου.
Το γεγονός ότι μπορεί να αποτελέσουν την λύση για την εξεύρεση νέου ηλεκτρικού χώρου δεν δικαιολογεί τη μαξιμαλιστική προσέγγιση που δείχνει να διατρέχει το χώρο, η οποία συνοψίζεται στο σκεπτικό «όσο περισσότερες μπουν, τόσο το καλύτερο», αγνοώντας τις πραγματικές ανάγκες του συστήματος αλλά και τις ίδιες τις εξελίξεις στην τεχνολογία.
Τα δείγματα υπερθέρμανσης, αλλά και ενδεχόμενων λανθασμένων επιχειρηματικών αποφάσεων είναι πολλά.
Καταρχήν, στο μητρώο της ΡΑΑΕΥ έχουν μαζευτεί 7,73 GW με μπαταρίες behind the meter πολλά εκ των οποίων δεν πρόκειται να υλοποιηθούν, ωστόσο στο θεωρητικό σενάριο που έπαιρναν πράσινο φως θα μιλούσαμε για 150% περισσότερα έργα απ’ όσα χρειαζόμαστε. Στο ΕΣΕΚ προβλέπονται μπαταρίες 3,1 GW ως το 2030.
Έπειτα, στον προγραμματισμό του επόμενου τριμήνου υπάρχουν δύο διαγωνισμοί, ένας της ΡΑΑΕΥ για standalone μπαταρίες το Δεκέμβριο και ένας για μπαταρίες behind the meter, ισχύος 200- 300 MW που πρόκειται να προκηρυχθεί μέχρι τον Φεβρουάριο. Εντάσσεται στο σχέδιο απελευθέρωσης ηλεκτρικού χώρου που προβλέπει διαδοχικές δημοπρασίες μέσα στο νέο έτος, συνολικής ισχύος ίσως και 2 GW. Ο συνωστισμός από έτοιμους να συμμετάσχουν στους διαγωνισμούς επενδυτές, δεν περιγράφεται.
Τρίτον, τον πυρετό για μπαταρίες είναι βέβαιο ότι θα τροφοδοτήσει και η έγκριση από την Κομισιόν του ελληνικού REPowerEU, όπου μεταξύ άλλων προβλέπονται 85 εκατ ευρώ για την εγκατάσταση επιπλέον συστημάτων αποθήκευσης. Τα λεφτά αυτά έρχονται να προστεθούν στα 200 εκατ. τα οποία έχουν ήδη δεσμευτεί για τον ίδιο σκοπό μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης και αφορούν τους τρεις διαγωνισμούς της ΡΑΑΕΥ για σταθμούς αποθήκευσης, οι οποίοι πρέπει να έχουν τεθεί σε λειτουργία έως τις 31 Δεκεμβρίου 2025.
Πόσα από τα χρήματα αυτά θα πιάσουν τόπο; Πόσα από τα έργα αυτά θα βρουν πράγματι ηλεκτρικό χώρο; Τι ποσότητα από αυτή την ενέργεια θα απορροφηθεί από το σύστημα και δεν θα μπει στο μύλο των περικοπών, που παντού στην Ευρώπη πρόκειται να αυξηθούν τα επόμενα χρόνια, καθιστώντας άκυρα επενδυτικά σχέδια και σαρώνοντας Business Plan;
Και όμως το επενδυτικό ενδιαφέρον δεν καταγράφει συγκράτηση, το κρεσέντο μεγαλώνει και ίσως για αυτό ο Θ.Σκυλακάκης στέλνει όλο και πιο συχνά μηνύματα ότι χρειάζεται αυτοσυγκράτηση και ότι η κυβέρνηση θα ενισχύσει την αποθήκευση αλλά με μέτρο, καθώς βρισκόμαστε προ μεγάλων τεχνολογικών ανατροπών…
Τα μηνύματα δεν είναι τυχαία. Η πολιτική ηγεσία του ΥΠΕΝ βλέπει έναν αυξητικό πληθωρισμό βεβιασμένων επενδυτικών επιλογών, χωρίς τύχη σε μεγάλο βαθμό να υλοποιηθούν, που ενέχουν τον κίνδυνο να περιπλέξουν τα πράγματα και που στους παλαιότερους θυμίζουν τη «χρυσή εποχή» των φωτοβολταϊκών το 2010.
Βλέπουν κάποιοι ένα νέο Ελντοράντο, όπως προ 20ετίας με τα φωτοβολταϊκά; Πιθανώς. Έλα όμως που πλέον ο κίνδυνος είναι ακόμη μεγαλύτερος, καθώς εδώ μιλάμε για μια τεχνολογία που δεν έχει ακόμη αναπτυχθεί πολύ και οι μονάδες κοστίζουν. Ποιος θα σηκώσει το κόστος της αποθήκευσης αν αποδειχθεί ότι δεν επαρκούν τα χρήματα της λειτουργικής ενίσχυσης;
Τα όσα επεσήμανε, τόσο ο υπουργός, όσο και η υφυπουργός ΠΕΝ Αλ. Σδούκου, στο πρόσφατο συνέδριο του ΙΕΝΕ, με αφορμή και το παράδειγμα της Πτολεμαΐδας 5 που κόστισε πάνω από 1 δισ. ευρώ και πλέον έχει ξεπεραστεί από τις εξελίξεις, λένε πολλά. Και οι αναφορές δεν αφορούσαν μόνο το υδρογόνο αλλά φωτογράφιζαν και τις μπαταρίες.
«Δεν γνωρίζουμε ποια τεχνολογία θα επικρατήσει στο τέλος και πάνω απ’ όλα, αν θα επιλέξουμε τη σωστή ή την λάθος, καθώς μια τυχόν κακή επιλογή μπορεί να οδηγήσει σε τεράστιες οικονομικές ζημίες», είχε πει ο υπουργός, φέρνοντας ως παράδειγμα την «Πτολεμαΐδα 5» και μιλώντας για τις αβεβαιότητες που ακόμη υπάρχουν ως προς το ποιες τελικά λύσεις θα επικρατήσουν στην μάχη της επόμενης ημέρας.
Και είναι ένα ερώτημα κατά πόσο μια μικρή χώρα σαν την Ελλάδα, με συγκεκριμένες αντοχές, έχει την πολυτέλεια να επενδύει πρόωρα σε νέες τεχνολογίες. Κινδυνεύει να οδηγηθεί σε αύξηση του κόστους και των επιδοτήσεων εις βάρος της πραγματικής οικονομίας.
«Δεν θα πρέπει να σπεύδουμε να υιοθετήσουμε τεχνολογίες που δεν είναι ώριμες καθώς καταλήγουμε να πληρώνουμε παρά πολλά χρήματα, χωρίς αυτά να μεταφράζονται σε ανάπτυξη της εγχώριας βιομηχανίας ή σε κεφαλαιοποίηση εμπειρίας», ήταν το μήνυμα Σκυλακάκη από το ΙΕΝΕ.
Στην ίδια γραμμή και το σχόλιο Σδούκου, που ναι μεν αναφέρονταν στο υδρογόνο, παρέπεμπε ωστόσο και σε αυτό που συμβαίνει με τις μπαταρίες. «Οποιος είναι έξω από το χορό πολλά τραγούδια λέει, αφού για την περαιτέρω ανάπτυξη του καυσίμου απαιτούνται κονδύλια της τάξης των 700 εκατ. ευρώ ετησίως σε επιδοτήσεις επενδύσεων», είπε η υφυπουργός.
Οι ψύχραιμοι διακρίνουν ότι κάτι αρχίζει να αλλάζει στην προσέγγιση του ΥΠΕΝ για την πράσινη μετάβαση. Και κρίνοντας από τη στάση των κορυφαίων εκπροσώπων θα έλεγε κανείς ότι στέλνουν σαφή μηνύματα προς την επενδυτική κοινότητα και το οικοσύστημα των ΑΠΕ για αυτοσυγκράτηση, τα οποία ίσως προσεχώς να γίνουν ακόμη πιο σαφή και έντονα, καθώς μέχρι τώρα δεν φαίνεται να βρίσκουν ευήκοα ώτα. Η αγορά δεν θέλει να ακούσει τα μηνύματα, βλέπει μπροστά μονάχα «ευκαιρίες» και υψηλές αποδόσεις. Ο πυρετός αιτήσεων, σχεδίων, επενδυτικών αποφάσεων μεγαλώνει αντί να δείχνει τάσης συγκράτησης.
