Έρχονται οι διαγωνισμοί για «ώριμα» φωτοβολταϊκά με μπαταρίες «πίσω από τον μετρητή» (behind the meter) και με δικαίωμα συμμετοχής για όσους επενδυτές έχουν ήδη όρους σύνδεσης. Το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας έχει καταλήξει ότι αυτή είναι η βέλτιστη λύση για τα δύο μεγαλύτερα προβλήματα σήμερα της αγοράς: Τον κορεσμένο ηλεκτρικό χώρο αλλά και την ουρά των 16 GW που περιμένουν στην πόρτα.
Τέλος στις «κλειστές» ταρίφες, παντού θα γίνονται διαγωνισμοί, είναι το μήνυμα Σκυλακάκη προς την αγορά των ΑΠΕ ενόψει του νέου σχεδίου που έχει στα σκαριά το υπουργείο για την απελευθέρωση ηλεκτρικού χώρου. Αφορά διαδοχικούς διαγωνισμούς κοντά στα 2 GW, μέσω των οποίων τα φωτοβολταϊκά θα κατοχυρώνουν «ταρίφα» και θα μπορούν να συμμετάσχουν μόνο μονάδες με όρους σύνδεσης, οι οποίες θα προσθέτουν στο αίτημά τους και μπαταρίες. Στις προσφορές που θα καταθέτουν, όπως και στις ταρίφες των έργων που θα προκριθούν, εκτός από το κόστος του φωτοβολταϊκού, θα ενσωματώνεται και το κόστος της μπαταρίας.
Και αν γκρινιάξουν, θεωρώντας ότι δεν βγαίνουν και ζητήσουν να επιδοτηθούν για την μπαταρία επειδή μεγαλώνει το ρίσκο τους; «Δεν υφίσταται επένδυση ΑΠΕ χωρίς ρίσκο», απαντά με κάθε ευκαιρία ο υπουργός, στέλνοντας το μήνυμα στην αγορά ότι στόχος της προωθούμενης μεταρρύθμισης είναι η ταχύτητα εισόδου στο δίκτυο, ο ηλεκτρικός χώρος να είναι γνωστός εκ των προτέρων στον επενδυτή, αλλά και εκείνος να αναλάβει το ρίσκο που του αναλογεί.
Η απόφαση φαίνεται να έχει ληφθεί, ωστόσο εκκρεμούν προς διευθέτηση μια σειρά από κρίσιμες πτυχές. Για παράδειγμα υπάρχει η σκέψη να ανοίξει το παιχνίδι και σε άλλους επενδυτές, πέραν των όσων έχουν ήδη κλειδώσει όρους σύνδεσης. Στο θέμα του ηλεκτρικού χώρου αναφέρθηκε ξανά χθες ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, χωρίς όμως να δώσει λεπτομέρειες, παρά λέγοντας μόνο ότι θα ανακοινωθεί αρχές του έτους. «Στόχος της κυβέρνησης είναι η αύξηση του ενεργειακού χώρου στην Ελλάδα και σκοπός είναι η κατάθεση νομοθετικής ρύθμισης στην αρχή του 2024», είπε ο κ. Σκυλακάκης στο συνέδριο Fortune Greece CEO Initiative 2023.
Στον πυρήνα του σχεδίου βρίσκεται η ιδέα ότι ένα φωτοβολταϊκό με μπαταρία «πίσω από τον μετρητή» καταλαμβάνει μικρότερο ηλεκτρικό χώρο από την εγκατεστημένη ισχύ του. Αν, για παράδειγμα, ένα φωτοβολταϊκό ισχύος 50 MW συνοδεύεται από μία μπαταρία διάρκειας 1 ώρας, τότε αντί για 50 MW, δεσμεύει μόνο το 50% του ηλεκτρικού χώρου, δηλαδή 25 MW. Και επομένως όσο μεγαλώνει το έργο, τόσο μεγαλώνει και ο ηλεκτρικός χώρος που απελευθερώνεται. Κάπως έτσι θα λειτουργεί το νέο μοντέλο και για τα έργα 2 GW των νέων διαγωνισμών. Τα φωτοβολταϊκά αυτά θα «καταλάβουν» δυναμικότητα μόνο 1 GW, εξοικονομώντας ηλεκτρικό χώρο άλλου 1 GW, προκειμένου να συνδεθούν νέα έργα.
Έτερο στοιχείο που επίσης βρίσκεται στον πυρήνα του σχεδίου Σκυλακάκη είναι οι αυστηροί χρόνοι ηλέκτρισης. Τα έργα θα έχουν πολύ σφιχτό χρόνο ηλέκτρισης, δηλαδή ολοκλήρωσης και σύνδεσης στο δίκτυο, πχ έως τις 31/12/2024 για το πρώτο διαγωνισμό. Και ακριβώς επειδή οι χρόνοι θα είναι ανελαστικοί, άρα θα συμμετέχουν στους διαγωνισμούς μόνο όσοι μπορούν πραγματικά να τα τελειώσουν, θα ξέρει και ο ΑΔΜΗΕ πότε έχει ηλεκτρικό χώρο και θα ενημερώνει τους επενδυτές ότι «θα πάρετε όρους σύνδεσης την τάδε ημερομηνία».
Θα υπάρξει ανταπόκριση; Το υπουργείο εκτιμά ότι θα είναι πάρα πολύ μεγάλη και ότι έτσι θα επιλυθεί η αναντιστοιχία που υπάρχει μεταξύ της έλλειψης ηλεκτρικού χώρου και της μεγάλης ουράς έργων που θέλουν να μπουν στο σύστημα.
Έκρηξη ενδιαφέροντος για μονάδες ΑΠΕ
Την εκτίμηση ότι θα υπάρξει μεγάλη προσέλευση ενισχύει η έκρηξη του επενδυτικού ενδιαφέροντος για μονάδες ΑΠΕ με μπαταρίες στον κύκλο Οκτωβρίου της ΡΑΕ. Τα αιτήματα αφορούσαν νέα έργα 2,4 GW, όταν στο μητρώο της δίνουν ήδη το παρών άλλα 75 έργα 4,3 GW. Αθροίζεται δηλαδή ένας όγκος 7,7 GW, όταν την ίδια στιγμή το Εθνικό Σχέδιο για το 2030 προβλέπει μονάδες αποθήκευσης για 3,1 GW. Σε επίπεδο αιτημάτων, έχουμε επιπλέον 4,6 GW έργων με μπαταρία απ' όσα θα χρειαστεί η χώρα.
Όταν υπάρχει τέτοιο ενδιαφέρον και την ίδια στιγμή οι επενδυτές είναι διατεθειμένοι να πληρώσουν ακόμη και 200 ευρώ το στρέμμα σε κάποιες περιοχές για να βάλουν φωτοβολταϊκά - δηλαδή τέσσερις φορές πάνω από την τρέχουσα τιμή αγοράς των 50 ευρώ - αυτό σημαίνει ότι υπάρχουν μεγάλα περιθώρια κέρδους. Και ότι άνετα «χωράει» στον προϋπολογισμό τους μια μπαταρία.
Για να αντιληφθεί κανείς πόσο μεγάλο είναι το πρόβλημα του χώρου αρκεί να ρίξει μια ματιά στο Πρόγραμμα Ανάπτυξης του ΑΔΜΗΕ. Το χαρτοφυλάκιο ΑΠΕ που βρίσκεται ήδη σε λειτουργία ή έχει κατακυρώσει ηλεκτρικό «χώρο», αθροίζει συνολική ισχύ 25,7 GW. Μάλιστα, το νούμερο αυτό αυξάνεται στα 27,7 GW, αν προστεθούν και τα 2 GW που προορίζονται για υπεράκτια αιολικά μέχρι το 2030. Την ίδια στιγμή, σύμφωνα με το Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ) που κατατέθηκε προ ημερών στις Βρυξέλλες, μέχρι το 2030 προβλέπεται να έχουν αναπτυχθεί έργα συνολικής ισχύος 23,5 GW όλων των «πράσινων» τεχνολογιών (μαζί με τα offshore).
Όσο για την υπουργική απόφαση, αυτή δεν αλλάζει, όπως έχει πει ο Θ.Σκυλακάκης. Το ΥΠΕΝ δεν πρόκειται να μεταβάλλει την ιεράρχηση βάσει των οποίων οι κατηγορίες των έργων ΑΠΕ πρόκειται να πάρουν όρους σύνδεσης από τον ΑΔΜΗΕ Ούτε πρόκειται να δοθεί κάποια ενίσχυση για έργα ΑΠΕ με μπαταρίες επειδή αυξάνεται το κόστος των επενδυτών.
