Τρεις μονάδες, συνολική επένδυση 167 εκατ. ευρώ με συνεργασία δημοσίου και ιδιωτικού τομέα (ΣΔΙΤ), διαχείριση εκατοντάδων χιλιάδων τόνων απορριμμάτων ετησίως που πρώτα κατέληγαν στο περιβάλλον, περίπου 2.500 χιλιάδες θέσεις εργασίας κατά τη διάρκεια κατασκευής των μονάδων και 600 θέσεις μόνιμες θέσεις εργασίας κατά την 25ετή λειτουργία αυτών. Το κυριότερο; Αποφυγή δεκάδων εκατομμυρίων προστίμων από την Ευρωπαϊκή Ένωση για τη μη συμμόρφωση της χώρας μας στους περιβαλλοντικούς κανόνες, κυρίως σε όσους έχουν να κάνουν με τη διαχείριση σκουπιδιών.
Άλλωστε, οι 21 από τις 65 περιπτώσεις προστίμων που η Ελλάδα κατέβαλε τα τελευταία χρόνια για τις παράνομες χωματερές αφορούσαν στην περιφέρεια Πελοποννήσου. Πλέον, η συγκεκριμένη περιφέρεια δείχνει το δρόμο προς τη νέα, βιώσιμη και αποδεκτά περιβαλλοντική ανάπτυξη, μέσω της δημιουργίας τριών μονάδων τις οποίες κατασκεύασε η Τέρνα, για λογαριασμό του (τέως πλέον) μητρικού ομίλου ΓΕΚ Τέρνα.
Μετά και τα εγκαίνια της τρίτης κατά σειρά Μονάδας Επεξεργασίας Απορριμμάτων (ΜΕΑ) στην Καλλιρρόη Μεσσηνίας χθες, που σηματοδότησε την πλήρη εφαρμογή του ενιαίου, βιώσιμου συστήματος διαχείρισης αστικών στερεών αποβλήτων, πλέον ο όμιλος ΓΕΚ Τέρνα «τρέχει» τις τρεις πιο σύγχρονες μονάδες διαχείρισης αποβλήτων της Ελλάδας στην Πελοπόννησο και μεταξύ των πλέον σύγχρονων της Ευρώπης. Η Πελοπόννησος, από ουραγός στη διαχείριση απορριμμάτων, γίνεται πλέον εθνικός πρωταθλητής.
Θυμίζουμε πως ο όμιλος ΓΕΚ Τέρνα κατά την πώληση της Τέρνα Ενεργειακή στην αραβικών συμφερόντων Masdar, κράτησε υπό τη δικαιοδοσία της μητρικής τον τομέα διαχείρισης απορριμμάτων.
Έτσι λοιπόν, από τις δεκάδες χωματερές και το μπαράζ προστίμων από την Ευρωπαϊκή Ένωση για την κακή διαχείριση των αστικών αποβλήτων και την εναπόθεση στη φύση, πλέον η Πελοπόννησος έχει δημιουργήσει ένα δίκτυο υπερσύγχρονων μονάδων, που μπορούν να ανακουφίσουν όλη την περιοχή και να την οδηγήσουν στην επόμενη ημέρα της βιώσιμης ανάπτυξης και της σωστής διαχείρισης.
Η Περιφέρεια Πελοποννήσου εισέρχεται στην εποχή της κυκλικής οικονομίας ανακτώντας και αξιοποιώντας άνω του 80% των βιοαποδομήσιμων υλικών, ανακτώντας ποιοτικά ανακυκλώσιμα υλικά, εκτρέποντας από την ταφή εκατοντάδες χιλιάδες τόνους υγρών αποβλήτων. Με τα νέα δεδομένα, εκτιμάται πως η Πελοπόννησος θα είναι μία από τις πρώτες Περιφέρειες που θα πετύχουν τον στόχο του Εθνικού Σχεδίου Διαχείρισης Αποβλήτων για μείωση του ποσοστού ταφής κάτω από το 10% έως το 2030.
Η μονάδα που εγκαινιάστηκε χθες
Η μονάδα που εγκαινιάστηκε χθες στη Μεσσηνία, διαχειρίζεται 60.000 τόνους αστικών στερεών απορριμμάτων ετησίως, περιορίζοντας σημαντικά τον όγκο που καταλήγει προς υγειονομική ταφή, σύμφωνα με την ευρωπαϊκή και εθνική στρατηγική για την κυκλική οικονομία.
Όπως προαναφέρθηκε, είναι η τρίτη (και τελευταία) Μονάδα Επεξεργασίας Απορριμμάτων (ΜΕΑ) που ανήκουν στο συνολικό έργο αξίας 167 εκατ. ευρώ, με τα 65 εκατ. ευρώ επιδότηση ΕΣΠΑ, με τη μεγαλύτερη να είναι αυτή που εγκαινιάστηκε το Νοέμβριο του 2023 στο Παλαιοχούνη Αρκαδίας, ενώ η άλλη είναι στη Σκάλα Λακωνίας.
Η μονάδα της Μεσσηνίας, παράγει «πράσινη» ενέργεια, η οποία διοχετεύεται στο δίκτυο ηλεκτρισμού της χώρας. Υπολογίζεται ότι παράγονται 6.000 MWh ενέργειας ετησίως, ποσότητα ικανή να καλύψει τις ανάγκες 1.500 νοικοκυριών. Η χρήση τεχνολογίας αιχμής διασφαλίζει την ελαχιστοποίηση όχι μόνο του περιβαλλοντικού αποτυπώματος της μονάδας, αλλά και του κόστους διαχείρισης για τους πολίτες.
Όπως τόνισε ο υπουργός Ενέργειας Στ. Παπασταύρου κατά τη χθεσινή εκδήλωση εγκαινίων στη Μεσσηνία, «σήμερα στη χώρα λειτουργούν 13 μονάδες - οι τρεις στην Πελοπόννησο -, ενώ κατασκευάζονται ακόμα 24», ενώ τόνισε πως το έργο εξυπηρετεί το σύνολο του πληθυσμού και των επισκεπτών της Περιφέρειας Πελοποννήσου και αποτελεί Σύμπραξη Δημοσίου και Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ).
Ο Γενικός Γραμματέας Συντονισμού Διαχείρισης Αποβλήτων Μανώλης Γραφάκος, δήλωσε πως η Ελλάδα γυρίζει σελίδα στη διαχείριση των αποβλήτων, καθώς από τις 21 παράνομες χωματερές, φτάσαμε σε μια ολοκληρωμένη περιφερειακή διαχείριση που αποτελεί πρότυπο και οδηγό για όλη τη χώρα. Όταν αναλάβαμε το 2019, λειτουργούσαν μόλις τρεις μονάδες και πέντε βρίσκονταν υπό κατασκευή· σήμερα λειτουργούν 13 μονάδες, ενώ 24 είναι σε φάση κατασκευής. Αυτό το έργο δεν είναι απλώς υποδομή· είναι σύμβολο μιας νέας εποχής με σύγχρονες, βιώσιμες λύσεις για το περιβάλλον και τις τοπικές κοινωνίες».
Ένα σύγχρονο μοντέλο διαχείρισης απορριμμάτων
Το έργο της Ολοκληρωμένης Διαχείρισης Απορριμμάτων καθιστά την Πελοπόννησο μία από τις πλέον προηγμένες περιφέρειες της Ευρώπης στον τομέα της διαχείρισης στερεών αποβλήτων. Με δυναμικότητα επεξεργασίας 200.000 τόνων ετησίως, αναπτύσσεται σε τρεις Υποενότητες – Διαχειριστικές Ενότητες της Περιφέρειας Πελοποννήσου (Αρκαδία, Μεσσηνία και Λακωνία) και περιλαμβάνει τρεις Μονάδες Ολοκληρωμένου Συστήματος Διαχείρισης Απορριμμάτων (ΟΣΔΑ) και ειδικότερα:
- Τρεις Μονάδες Επεξεργασίας Απορριμμάτων
- Τρεις Χώρους Υγειονομικής Ταφής Υπολειμμάτων
- Δύο Σταθμούς Μεταφόρτωσης
- Έργα βελτίωσης των οδών πρόσβασης στις ΜΕΑ και στα ΣΜΑ
Η χωροθέτηση των Μονάδων Επεξεργασίας Απορριμμάτων, των Χώρων Υγειονομικής Ταφής Υπολειμμάτων και των Σταθμών Μεταφόρτωσης έχει γίνει με τρόπο ώστε η παραλαβή των απορριμμάτων να πραγματοποιείται σε απόσταση μικρότερη των 50 χλμ. από τις πρωτεύουσες των νομών της Περιφέρειας, συμβάλλοντας έτσι στην ελαχιστοποίηση των αναγκαίων μεταφορών από τους Δήμους.
Το έργο αξιοποιεί τεχνολογία αιχμής, επιτυγχάνοντας ελάχιστο περιβαλλοντικό και μηδενικό ενεργειακό αποτύπωμα. Καλύπτει το μεγαλύτερο μέρος του Περιφερειακού Σχεδίου Διαχείρισης Απορριμμάτων (ΠΕΣΔΑ) Πελοποννήσου, λειτουργεί παράλληλα και συμπληρωματικά με τα Τοπικά Σχέδια Ανακύκλωσης στην πηγή των Δήμων και εφαρμόζει βέλτιστες πρακτικές κυκλικής οικονομίας.
Κατά την κατασκευαστική περίοδο του έργου δημιουργήθηκαν 800 θέσεις εργασίας, ενώ στη φάση της 26ετούς λειτουργίας των μονάδων απασχολούνται 200 άτομα. Σε αυτόν τον αριθμό δεν συνυπολογίζεται η έμμεση απασχόληση που προκύπτει από τη λειτουργία του έργου στην περιοχή (μεταφορές, εμπορία ανακυκλώσιμων, ενδιαίτηση προσωπικού κ.λπ.).
Παραμένει ουραγός η Ελλάδα στη διαχείριση απορριμμάτων
Πλέον στη χώρα μας λειτουργούν 14 μονάδες επεξεργασίας αποβλήτων, ενώ κατασκευάζονται άλλες 23. Το 2025 θεωρείται κομβικό έτος για το «τρέξιμο» αυτών των διαδικασιών από τη χώρα μας, προκειμένου να πετύχει στόχους και να καλύψει το χαμένο έδαφος, δεδομένου ότι παραμένει ουραγός στην Ευρώπη.
Οι διαγωνισμοί που βρίσκονται σε εξέλιξη για έργα διαχείρισης απορριμμάτων προσεγγίζουν σε αξία το 1,5 δισ. ευρώ, με τις προοπτικές για τις εταιρείες που δραστηριοποιούνται στον κλάδο να είναι μεγάλες. Και αυτό διότι η Ελλάδα παραμένει ουραγός στην ανακύκλωση, καθώς ακόμα, σε συντριπτικό ποσοστό (75 - 80%) χρησιμοποιεί ως λύση την εδαφική τοποθέτηση των απορριμμάτων σε Χώρους Υγειονομικής Ταφής (ΧΥΤΑ), ενώ σε μεγάλο βαθμό χρησιμοποιούνται και οι χώροι ανεξέλεγκτης διάθεσης αποβλήτων (ΧΑΔΑ). Δηλαδή μόλις το 20% των αστικών αποβλήτων ανακυκλώνεται, έναντι στόχου 55% έως το τέλος του 2025.
Το πρόβλημα δεν είναι μόνο η δημόσια υγεία και οι σοβαρές επιπτώσεις στο περιβάλλον. Είναι και οικονομικό. Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο έχει κατά καιρούς επιδικάσει στη χώρα μας πρόστιμα εκατομμυρίων ευρώ, για το γεγονός ότι εξακολουθεί παρανόμως να διατηρεί λειτουργία χωματερών, την ώρα που έχει εισπράξει σημαντικά ευρωπαϊκά κονδύλια προκειμένου να τις κλείσει και να τις αντικαταστήσει με άλλες μεθόδους διαχείρισης αποβλήτων.
