Τον «χαμένο κρίκο» της ενεργειακής μετάβασης, δηλαδή τα δίκτυα μεταφοράς και διανομής ηλεκτρισμού επιχειρεί να «βρει» η Ευρωπαϊκή Επιτροπή μέσα από το Σχέδιο Δράσης που παρουσίασε χθες και το οποίο μέσα από 14 απτά μέτρα επιχειρεί να δώσει ώθηση στις επενδύσεις στα δίκτυα (που πρέπει να αυξηθούν σημαντικά τα επόμενα χρόνια, αφού απαιτούνται πόροι της τάξεως των 600 δις. ευρώ έως το 2030 ) και να στείλει «σήμα» για επιτάχυνση και απλοποίηση των αδειοδοτικών διαδικασιών, με δεδομένο ότι οι χρόνοι αδειοδότησης των έργων των δικτύων είναι πολύ μεγαλύτεροι από τους αντίστοιχους για τα έργα ΑΠΕ που συνδέονται σε αυτά.
Όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται στο Σχέδιο Δράσης, η κατανάλωση ηλεκτρισμού στην ΕΕ αναμένεται να αυξηθεί κατά 60% έως το τέλος της δεκαετίας και τα δίκτυα θα απαιτηθεί να ενσωματώσουν πολύ μεγάλη, στοχαστική ισχύ από έργα ΑΠΕ. «Η εγκατεστημένη ισχύς από ηλιακούς και αιολικούς σταθμούς θα πρέπει να αυξηθεί από 400 GW στα 1000 GW έως το 2030, συμπεριλαμβανομένης και της εγκατάστασης υπεράκτιων αιολικών 317 GW που θα πρέπει να διασυνδεθούν με τα ηπειρωτικά συστήματα….Επομένως, τα δίκτυα θα πρέπει να αναβαθμιστούν και να επεκταθούν πολύ γρήγορα, με το 10ετές πλάνο ανάπτυξης του ENTSO-E να δείχνει ότι τα επόμενα επτά χρόνια οι διασυνοριακές διασυνδέσεις θα πρέπει να ενισχυθούν, με επιπλέον 23 GW μεταφορικής ικανότητας να πρέπει να ενσωματωθούν έως το 2025 και άλλα 64 GW έως το 2030».
Τονίζεται δε ότι οι νέες διασυνοριακές διασυνδέσεις που θα γίνουν έως το 2040 στην Ευρώπη και απαιτούν επενδύσεις 6 δις. το χρόνο μπορούν να οδηγήσουν σε μείωση του κόστους της ενέργειας 9 δις. ετησίως, κάτι που επιβεβαιώνει την ευνοϊκή σχέση κόστους-οφέλους των εν λόγω επενδύσεων.
Οι προτάσεις της Κομισιόν περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων:
- Την επιτάχυνση της υλοποίησης έργων κοινού ενδιαφέροντος (PCI/PMI) και ανάπτυξη νέων έργων με πολιτική καθοδήγηση, ενισχυμένη παρακολούθηση και περισσότερες προτάσεις·
- Την ενθάρρυνση της ταχύτερης αδειοδότησης για την ανάπτυξη δικτύων διά της παροχής τεχνικής υποστήριξης στις αρχές και κατευθύνσεων για περισσότερη συμμετοχή των ενδιαφερόμενων μερών και των κοινοτήτων·
- Τη βελτίωση του μακροπρόθεσμου σχεδιασμού των δικτύων για την υποδοχή περισσότερων ΑΠΕ και την ικανοποίηση μεγαλύτερης ζήτησης εξηλεκτρισμού ·
- Τη θέσπιση κανονιστικών κινήτρων για τις εμπροσθοβαρείς επενδύσεις και τον διασυνοριακό επιμερισμό του κόστους για υπεράκτια έργα·
- Την παροχή κινήτρων για καλύτερη χρήση των δικτύων με ενισχυμένη διαφάνεια και βελτιωμένα τιμολόγια δικτύου για ευφυέστερα δίκτυα,
- Την βελτίωση της πρόσβασης σε χρηματοδότηση για έργα δικτύων
- Την ενίσχυση των εφοδιαστικών αλυσίδων για τα δίκτυα, με στόχο τη σύνδεση παραγωγής και ζήτησης.
Το σχέδιο Δράσης της Κομισιόν συνέπεσε με την δημοσιοποίηση της λίστας των Εργων Κοινού Ενδιαφέροντος (PCI) της ΕΕ που περιλαμβάνει την ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας (Κρήτης)-Κύπρου-Ισραήλ, την ευθύνη της οποίας ανέλαβε πρόσφατα ο ΑΔΜΗΕ και την ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας-Αιγύπτου (GREGY) με φορέα υλοποίησης την Elica του Ομίλου Κοπελούζου. Επομένως δημιουργεί καλύτερες προϋποθέσεις όχι μόνο για την υλοποίηση των εν λόγω έργων, αλλά και των άλλων διασυνοριακών διασυνδέσεων που προγραμματίζονται από το ΑΔΜΗΕ, όπως τη δεύτερη διασύνδεση Ελλάδας-Ιταλίας και -ακόμα περισσότερο- τον μεγάλο ηλεκτρικό «διάδρομο» Ελλάδα-Νότια Γερμανία Green Aegean Interconnector, (GAI), ο οποίος πρόσφατα κατατέθηκε στο νέο 10ετές Σχέδιο Ανάπτυξης του ENTSO-E, με απώτερο στόχο την συμπερίληψή του στην επόμενη λίστα των έργων PCI της ΕΕ.
Αξίζει να σημειωθεί ότι η πρωτοβουλία των Βρυξελλών έχει έντονο ελληνικό «χρώμα», καθώς έρχεται σε συνέχεια του non paper που είχε παρουσιάσει ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης στη Σύνοδο Κορυφής του Μαρτίου. Στο έγγραφο αυτό υπογραμμιζόταν η ανάγκη για ενίσχυση του ηλεκτρικού δικτύου της Ευρώπης, καθώς οι επενδύσεις στα Δίκτυα Μεταφοράς είναι χαμηλότερες από αυτές που απαιτούνται για τη μετάβαση σε ένα ενεργειακό σύστημα μηδενικού ανθρακικού αποτυπώματος. Επισημαινόταν επίσης η αναγκαιότητα ενίσχυσης των ασθενών ηλεκτρικών διασυνδέσεων στα Δυτικά Βαλκάνια (που αποτελούν τον συνδετικό κρίκο μεταξύ των ηλεκτρικών συστημάτων Βόρειας και Νότιας Ευρώπης αλλά έχουν περιορισμένη μεταφορική ικανότητα) και προτεινόταν η δημιουργία «Ταμείου Ευρωπαϊκών Δικτύων» (European Grid Facility) για τη χρηματοδότηση των απαραίτητων επενδύσεων, με συγκέντρωση πόρων που βρίσκονται αυτή τη στιγμή διάσπαρτα σε άλλα χρηματοδοτικά εργαλεία της ΕΕ, όπως πχ το Connecting Europe Facility.
