Τις βάσεις για το δεσμευμένο διοξείδιο του άνθρακα που θα «ανακυκλώνεται» σε χημικές διεργασίες ή θα χρησιμοποιείται ως καύσιμο θαλάσσιων μεταφορών και αεριωθουμένων θέτει ένα έγγραφο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που διέρρευσε για τη «βιομηχανική διαχείριση του άνθρακα», ενώ υπολογίζεται το μη εκπεμπόμενο CO2 στο αγορά άνθρακα του μπλοκ.
Απαιτείται μια πανευρωπαϊκή προσέγγιση «για τη δημιουργία μιας ευρωπαϊκής ενιαίας αγοράς για τη βιομηχανική διαχείριση του άνθρακα» και την επίτευξη του στόχου της Ένωσης για επίτευξη καθαρών μηδενικών εκπομπών έως το 2050, σύμφωνα με το σχέδιο εγγράφου πολιτικής, που παρουσιάζει το Euractiv.
Το έγγραφο, το οποίο σκιαγραφεί τις μελλοντικές επιλογές πολιτικής και δεν περιέχει νομικές υποχρεώσεις για τις χώρες ή τις επιχειρήσεις της ΕΕ σε αυτό το στάδιο, καθιστά σαφές πώς θα μπορούσε να είναι η μελλοντική πολιτική της ΕΕ για το κλίμα μετά το 2030.
Για να επιτευχθεί η κλιματική ουδετερότητα, «η ΕΕ θα πρέπει να είναι έτοιμη να δεσμεύσει τουλάχιστον 50 εκατομμύρια τόνους CO2 ετησίως έως το 2030» και «έως 450 εκατομμύρια τόνους έως το 2050», αναφέρει το έγγραφο.
Αυτό θα είναι απαραίτητο για την αντιστάθμιση των «υπολειμματικών εκπομπών» σε τομείς όπως η γεωργία, οι μεταφορές και η βιομηχανία που είναι απίθανο να επιτύχουν πλήρη απαλλαγή από τον άνθρακα μέχρι τότε, τονίζεται. Επιπλέον, θα χρειαστούν επίσης αφαιρέσεις άνθρακα - απορρόφησης CO2 απευθείας από την ατμόσφαιρα - μετά το 2050 προκειμένου να «επιτευχθούν αρνητικές εκπομπές στη συνέχεια», προσθέτει.
Ο τελικός στόχος, σύμφωνα με το σχέδιο εγγράφου της Επιτροπής, είναι σαφής: να γίνει το CO2 «εμπορεύσιμο αγαθό», όπως το αέριο, το αργό πετρέλαιο, το βαμβάκι, το σιτάρι ή το κακάο. «Μέχρι το 2040, μια σειρά από περιφερειακές αλυσίδες αξίας άνθρακα θα πρέπει να γίνουν οικονομικά βιώσιμες για την επίτευξη των κλιματικών στόχων της ΕΕ, καθώς το CO2 θα γίνει εμπορεύσιμο αγαθό για αποθήκευση ή χρήση», αναφέρει το έγγραφο της Επιτροπής.
«Αυτές θα βασίζονται σε μια πανευρωπαϊκή υποδομή μεταφοράς και αποθήκευσης με αγωγούς ως το κυρίαρχο μέσο μεταφοράς στην ξηρά», επιτρέποντας τη διασυνοριακή μεταφορά του δεσμευμένου CO2 είτε για αποθήκευση είτε για χρήση.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρόκειται να καταθέσει στόχο 90% για το κλίμα για το 2040, σύμφωνα με προσχέδιο που διέρρευσε, ενώ ένας συνασπισμός 11 χωρών της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένης της Γαλλίας και της Γερμανίας, έχουν εκδώσει επιστολή ζητώντας φιλόδοξους στόχους.
Η πιο διαδεδομένη σήμερα μορφή αφαίρεσης άνθρακα περιλαμβάνει τη φύτευση δέντρων, τα οποία απορροφούν διοξείδιο του άνθρακα από την ατμόσφαιρα καθώς μεγαλώνουν. Υπάρχουν όμως και βιομηχανικές τεχνολογίες που αναπτύσσονται, όπως η Άμεση Σύλληψη και Αποθήκευση Αέρα (DACS) όπου οι γιγάντιοι ανεμιστήρες απορροφούν CO2 απευθείας από την ατμόσφαιρα και το αποθηκεύουν μόνιμα ή η Βιοενέργεια με Σύλληψη και Αποθήκευση Άνθρακα (BECCS).
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει ήδη αρχίσει να θέτει τις βάσεις για αυτές τις τεχνολογίες όταν υπέβαλε πρόταση πέρυσι για την πιστοποίηση των αφαιρέσεων άνθρακα που προέρχονται από αυτές. Η πρόταση βρίσκεται τώρα στα τελικά στάδια έγκρισης μεταξύ των νομοθετών της ΕΕ.
Για να επιταχύνει την ανάπτυξή τους, η Επιτροπή αναζητά τώρα τρόπους ενσωμάτωσης τεχνολογιών αφαίρεσης άνθρακα στο σύστημα εμπορίας εκπομπών της ΕΕ (ETS), το οποίο υποχρεώνει περισσότερες από 10.000 βιομηχανικές εγκαταστάσεις στην Ευρώπη να παραδίδουν άδεια για κάθε τόνο CO2 που εκπέμπουν.
Το αναθεωρημένο ETS «καθιερώνει ήδη τη δυνατότητα να μην παραδοθούν δικαιώματα» για τις εκπομπές CO2 που «θεωρούνται ότι έχουν δεσμευτεί και χρησιμοποιηθεί μόνιμα», επισημαίνει η Επιτροπή στο προσχέδιο της για τη διαχείριση του άνθρακα που αναμένεται στις 6 Φεβρουαρίου.
Επιπλέον, τα καύσιμα χαμηλών εκπομπών άνθρακα όπως το πράσινο υδρογόνο που πληρούν τα πρότυπα της ΕΕ σύμφωνα με την ενημερωμένη οδηγία της Ένωσης για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας «δεν θα πρέπει να υπόκεινται σε δικαιώματα παράδοσης» βάσει του αναθεωρημένου ΣΕΔΕ προκειμένου «να αποφευχθεί η διπλή καταμέτρηση του ενσωματωμένου άνθρακα», προσθέτει το έγγραφο.
Για παράδειγμα, τα «ανανεώσιμα συνθετικά καύσιμα» αναμένεται να έχουν ιδιαίτερη σημασία «ιδίως στους τομείς της αεροπορίας και της ναυτιλίας» για τους οποίους έχουν τεθεί δεσμευτικοί στόχοι σύμφωνα με τους κανονισμούς αεροπορίας ReFuelEU και τους κανονισμούς FuelEU Maritime που εγκρίθηκαν πέρυσι.
Τέλος, το έγγραφο αναφέρει ότι «η Επιτροπή θα εξετάσει τα οφέλη από τον καθορισμό συγκεκριμένων στόχων για την απομάκρυνση του άνθρακα» και θα εξετάσει «μέχρι το 2026» πώς αυτό θα πρέπει «να λαμβάνεται υπόψη και να καλύπτεται από την εμπορία εκπομπών».
Αυτό θα μπορούσε να γίνει είτε με την πλήρη ενσωμάτωση των αφαιρέσεων στο πλαίσιο του EU ETS είτε με τη δημιουργία ενός «ξεχωριστού μηχανισμού συμμόρφωσης για τέτοιες αφαιρέσεις που συνδέονται άμεσα ή έμμεσα με το EU ETS», αναφέρει το έγγραφο.
Οι αντιδράσεις
Οι περιβαλλοντικές ομάδες, αν και δεν αντιτίθενται κατ' αρχήν στη δέσμευση και χρήση άνθρακα, έχουν πολλές επιφυλάξεις σχετικά με το πώς θα μπορούσαν να παρακινηθούν τέτοιες τεχνολογίες στο μέλλον, προειδοποιώντας για αρκετές παγίδες.
Η Carbon Market Watch, μια πράσινη ΜΚΟ, λέει ότι τα κρίσιμα σημεία σχετικά με τις τεχνικές χρήσης άνθρακα θα είναι η διατήρηση υψηλών επιπέδων περιβαλλοντικής ακεραιότητας όταν πρόκειται για τη «μονιμότητα» του CO2 που αποθηκεύεται στα τελικά προϊόντα.
«Μόνο ο άνθρακας που δεσμεύεται και χρησιμοποιείται με τέτοιο τρόπο ώστε να είναι μόνιμα χημικά δεσμευμένος και να μην απελευθερώνεται κατά τη χρήση του προϊόντος ή το τέλος της ζωής του θα πρέπει να αφαιρείται από τις υποχρεώσεις παράδοσης», δήλωσε ο Wijnand Stoefs, επικεφαλής πολιτικής για την αφαίρεση άνθρακα στην CMW.
Όσον αφορά το πράσινο υδρογόνο και τα καύσιμα χαμηλών εκπομπών άνθρακα, ο Stoefs είπε ότι τα πρότυπα που περιλαμβάνονται στην οδηγία της ΕΕ για τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας απλά δεν είναι αρκετά ισχυρά για να διασφαλίσουν υψηλή περιβαλλοντική ακεραιότητα. «Οποιοσδήποτε άνθρακας που απελευθερώνεται κατά την παραγωγή υδρογόνου θα πρέπει να υπολογίζεται κάπου και κατά προτίμηση να τιμολογείται».
