Μέχρι το 2035 θα χρειαστούμε 50 δις ευρώ, η Ελλάδα. Δηλαδή στα 11 χρόνια που έχουν μείνει, μέχρι τέλος του 35 θα πρέπει να ξοδέψουμε 4,5 με 5 δισ. τον χρόνο, επισημαίνει ο ενεργειακός επιθεωρητής Μιχάλης Χριστουδουλίδης, σημειώνοντας ότι μόλις το 9,5% του κτιριακού αποθέματος της χώρας είναι αναβαθμισμένο ενεργειακά. Ο ίδιος περιγράφει τις νέες ευρωπαικές απαιτήσεις για την ενεργειακή αποδοτικότητα των κτιρίων, περιγράφει την γραφειοκρατεία των προγραμμάτων όπως το νέο εξοικονομώ, αλλά και τις πιθανότητες σύνδεσης της ενεργειακής βαθμολόγησης με τον λογαριασμό του ΕΝΦΙΑ.
Στέκεται ιδιαίτερα στο κόστος τονίζοντας ότι ένα διαμέρισμα ενεργοβόρο, παλιό που είναι χτισμένο στη δεκαετία ‘60 – ’70, 100 τ.μ. για να το ανεβάσεις 2 κλάσεις θέλεις περίπου 220-230€ το τετραγωνικό μέτρο, δηλαδή 23 -25 χιλιάδες για να πας από την Η στην Ε, το πολύ στη Δ.
Για το πώς ακατάλληλα κτίρια θα γίνουν ενεργειακά αποδοτικά
Καταρχήν πρέπει να πούμε δύο στατιστικά στοιχεία. Στον οικιακό τομέα, περίπου το 67% είναι στην τελευταία ενεργειακή κλάση στην Ζ,Η. Έχουμε δηλαδή ένα πολύ σημαντικό ενεργοβόρο κτηριακό απόθεμα στη χώρα, έχουν γίνει, εγώ θεωρώ, λίγα βήματα προς την σωστή κατεύθυνση της εξοικονόμησης της ενέργειας, αλλά και της αποδοτικότητας. Σκέψου ότι τα προγράμματα, εξοικονομώ κατ οίκον, ας πούμε, ξεκίνησαν για πρώτη φορά το 2011, δηλαδή όταν ήμασταν στον προθάλαμο της ενεργειακής κρίσης, στα πέτρινα, μαύρα χρόνια των μνημονίων. Χρήματα δεν υπήρχαν, όπως καταλαβαίνεις, αλλά εν πάση περιπτώσει αργά, σταθερά ξεκίνησε το 2011. Έχουμε αυτή τη στιγμή κλείσει 6 κύκλους μέχρι το 2024 και έχει αναβαθμιστεί περίπου το 9,5%. Δηλαδή στα 13 χρόνια περίπου έχει αναβαθμιστεί το 9,5% του ενεργοβόρου κτιριακού αποθέματος. Ο στόχος της μέχρι το 2030 είναι να αναβαθμιστεί άλλο ένα 8%, δηλαδή να φτάσουμε στο 18%. Μένει να δούμε τι
επιδοτήσεις θα υπάρξουν κυρίως, εγώ θεωρώ, ότι περισσότερο είναι η πολιτική βούληση στο να στοχεύσουμε στα ενεργοβόρα κτίρια προκειμένου να τα αναβαθμίσουμε. Γιατί άλλες χώρες, όπως το Βέλγιο, η Ολλανδία, το Λουξεμβούργο, η Δανία έχουν προχωρήσει πάνω από 19-20% τα τελευταία 10 χρόνια, έχουν ρίξει χρήματα και από εθνικούς πόρους, αλλά και από ευρωπαϊκά κονδύλια. Νομίζω ότι πρέπει λίγο να τα επιταχύνουμε. Δηλαδή το Υπουργείο Ενέργειας, ο εκάστοτε υπουργός ενέργειας πρέπει να δώσει μεγαλύτερη βαρύτητα στην ενεργειακή θωράκιση του κτιριακού αποθέματος της χώρας. Εγώ το θεωρώ σημαντικό στόχο και να πετύχουμε και τους ενεργειακούς στόχους που έχουμε υπογράψει και έχουμε δεσμευθεί και για το 2030 με τα γνωστά προγράμματα 55, δηλαδή μείωσης των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα κατά 55% και μετά μέχρι το 2040 και μέχρι το 2050 για να πετύχουμε μέσω της πράσινης μετάβασης την κλιματική ουδετερότητα. Αυτά όμως θέλουν συντονισμένες προσπάθειες, όχι μόνο από έναν Υπουργό Ενέργειας, αλλά από πολλούς εμπλεκόμενους φορείς και με άλλα υπουργεία και με το ΚΑΠΕ, το Κέντρο Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας, το οποίο θεσμικά έχει τον πρωταρχικό ρόλο.
Οι επιπτώσεις
Πρόσφατα ψηφίστηκε από το Ευρωκοινοβούλιο η συγκεκριμένη οδηγία που δεσμεύει τα κράτη – μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης από το 2030 και μετά, πρέπει να αναβαθμίσουν τα ακίνητά τους κατά 2 κατηγορίες. Δηλαδή αν είσαι στην Η να πας, ας πούμε στην Ε και αυτά όσα είναι κάτω από Δ από την Κλάση Δ και κάτω. Εάν δεν γίνει αυτό, θα υπάρχουν επιπτώσεις στην ακίνητη περιουσία των πολιτών. Δεν θα μπορούν να τα μεταβιβάσουν, δεν θα μπορούν να τα νοικιάσουν, δεν θα μπορούν να τα αξιοποιήσουν. Το θέμα είναι ότι ένα διαμέρισμα ενεργοβόρο, παλιό που είναι χτισμένο στη δεκαετία ‘60 – ’70, 100 τ.μ. για να το ανεβάσεις 2 κλάσεις θέλεις περίπου 220-230€ το τετραγωνικό μέτρο, δηλαδή 23 -25 χιλιάδες για να πας από την Η στην Ε, το πολύ στη Δ.
Τι πρέπει να αλλάξουμε Αλλάζουμε τα κουφώματα, παραδείγματος χάρη ή εναλλακτικά μπορούμε να κάνουμε και θερμοπρόσοψη, αν είναι παλιό το διαμέρισμα και είναι αμόνωτο πριν το ‘80. Μπορούμε να αναβαθμίσουμε το υφιστάμενο σύστημα θέρμανσης, δηλαδή αυτό είναι το νούμερο ένα, δεν το συζητάω. Πρέπει να αποσυνδεθούμε από το κεντρικό σύστημα θέρμανσης που καίει πετρέλαιο, καυστήρας πετρελαίου και να πάμε στις λεγόμενες αντλίες θερμότητας. Να αυτονομηθεί, δηλαδή το διαμέρισμα και κάποια στιγμή να αποκτήσει και την αυτονομία στην θέρμανση, αλλά με υψηλής αποδοτικότητας σύστημα, όπως είναι οι αντλίες θερμότητας. Άρα, αντλία,
θερμότητας, κουφώματα και θερμοπρόσοψη, οι νούμερο 1 επεμβάσεις που πρέπει να γίνουν. Βεβαίως, μπορούμε να κάνουμε και άλλα πράγματα, να πετάξουμε τους ηλεκτρικούς θερμοσίφωνες και να βάλουμε κάποιον ηλιακό, αν υπάρχει διαθεσιμότητα στο δώμα. Αν δεν υπάρχει διαθεσιμότητα στο δώμα για ηλιακό μπορούμε η ίδια η αντλία θερμότητας που χρησιμοποιείται για τη θέρμανση των χώρων να παράγει ζεστό νερό χρήσης και να το αποθηκεύει σε ένα μπόιλερ, σε ένα θερμοδοχείο και οπότε ουσιαστικά με ένα σμπάρο, δύο τρυγόνια, δηλαδή και έχουμε θέρμανση των χώρων και θέρμανση ζεστού νερού για χρήση με την αντλία θερμότητας, 2 σε ένα δηλαδή. Αυτά νομίζω ότι πρέπει να γίνουν. Τα υπόλοιπα, τα οποία ας πούμε, αν έχεις πιο παλιά κλιματιστικά, καλό είναι από τώρα να ξεκινήσεις και μην περιμένεις κάποιο πρόγραμμα «εξοικονομώ» να μπεις, διότι όπως έχουμε πει πολλές φορές το κόστος είναι 60% παραπάνω σε σχέση με τα τελευταίας τεχνολογίας κλιματιστικά τύπου inverter υψηλής ενεργειακής κλάσης Α++ , ενώ το ρεύμα όπως βλέπουμε και ζούμε κάθε μέρα δεν πρόκειται να γυρίσει σε τιμές προ ενεργειακής κρίσης, καλό είναι να βάλουμε στον οικογενειακό μας προγραμματισμό την σταδιακή αντικατάσταση των παλιών κλιματιστικών με νέου τύπου. Η απόσβεση γίνεται σε 3 χρόνια και δεν έχει καμία σχέση η ποιότητα του αέρα που λαμβάνεις ως ψυχωμένος αέρας με τα παλιά, διότι υπάρχουν οι ιονιστές, υπάρχουν UV συστήματα μέσα, αθόρυβα, μόνο καλά, τίποτα άλλο. Σύνδεση ενεργειακής ταυτότητας με ΕΝΦΙΑ
Στα υπόλοιπα κράτη – μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε αρκετά συνδέεται ο αντίστοιχος ΕΝΦΙΑ, ο φόρος ακίνητης περιουσίας του Βέλγου, του Ολλανδού με την ενεργειακή ταυτότητα του ακινήτου, δηλαδή όσο πιο υψηλή είναι η ενεργειακή ταυτότητα ενός ακινήτου, τόσο είναι χαμηλότερος ο φόρος ακίνητης περιουσίας. Εγώ πιστεύω ότι κάποια στιγμή θα συμβεί και εδώ, δηλαδή θα βλέπουμε ότι το ίδιο ακίνητο στην ίδια πολυκατοικία, τα ίδια τετραγωνικά μέτρα θα πληρώνει ΕΝΦΙΑ 100€ ο ένας, ο άλλος θα πληρώνει 70 – 60€ διότι θα του έχει κάνει ενεργειακή αναβάθμιση. Δηλαδή θα κινητροδοτήσει το Υπουργείο Οικονομικών μαζί με το Υπουργείο Ενέργειας τέτοιες δράσεις προκειμένου να ξέρεις ότι θα έχω μια μείωση στον ΕΝΦΙΑ, ανάλογα με την ενεργειακή κλάση που θα το έχω αναβαθμίσει τόσο %. Πιστεύω ότι κάποια στιγμή, όταν η δεξαμενή των δεδομένων, των ενεργειακών δεδομένων του κτιριακού αποθέματος φτάσει σε ένα σημείο, θα αποφασίσει ο τότε Υπουργός Οικονομικών και Ενέργειας, θα το κάνει, εγώ νομίζω.
Η γραφειοκρατία των προγραμμάτων
Έχουμε πει ότι πρέπει να επιταχύνουμε τις διαδικασίες και τα προγράμματα να τρέξουν αυτό το οποίο το λέω εκ πείρας σαν ενεργειακός επιθεωρητής και αν μας ακούει και ο κύριος Σκυλακάκης, πρέπει να γίνουν πιο φιλικά τα προγράμματα
«Εξοικονομώ», διότι η γραφειοκρατία παραμένει, απλά έχει αντικατασταθεί με την ψηφιοκρατία. Δηλαδή, παλιά μάζευα με χαρτιά σε φακέλους και πηγαίναμε στην τράπεζα. Τώρα σκανάρουμε για να ανεβάζουμε ίσως και περισσότερα χαρτιά στην ηλεκτρονική πλατφόρμα. Δηλαδή θέλω να πω, για μένα, μια υπεύθυνη δήλωση του ιδιοκτήτη και του μηχανικού συμμόρφωσης και τέλος, όχι 100 πράγματα. Το πιο μεγάλο πρόβλημα για μας τους μηχανικούς, τους ενεργειακούς επιθεωρητές είναι οι γραφειοκρατικές διαδικασίες παρακολούθησης, υλοποίησης, εκτέλεσης των βημάτων, των σταδίων, των χαρτιών, όλα αυτά, δηλαδή η διαχείριση είναι τόσο λάντζα για μας, που εγώ προσωπικά, από το ’21 έχω σταματήσει να παίρνω πελάτες για προγράμματα «Εξοικονομώ», διότι και το τίμημα, η αμοιβή μου είναι πολύ μικρή. Το Υπουργείο δίνει στους μηχανικούς ελάχιστα χρήματα, ελάχιστα χρήματα, αλλά η ευθύνη και η δουλειά είναι πολλαπλάσια, οπότε όταν ξέρεις ότι θα ασχοληθώ με ένα πρόγραμμα, με έναν πελάτη που θα αναλώσω πάρα πολλές ώρες και η αμοιβή μου θα είναι πολύ μικρή, θα κάνω κάτι άλλο.
Ειλικρινά το λέω αυτό, από το 21 το 22 και το 19, πραγματικά δηλαδή ερχόντουσαν και κάτι γελοίες παρατηρήσεις από τους ελεγκτές, οι οποίοι άνθρωποι δεν ήταν μηχανικοί, είχαν άλλες ειδικότητες. Μπορεί να ήταν και θεολόγοι ή μουσικοί, δηλαδή καταλάβαινα από τις απαντήσεις που δίνανε ότι οι άνθρωποι δεν είχαν ιδέα από το αντικείμενο για το οποίο εν πάση περιπτώσει καλούνταν να ασχοληθούν. Πρέπει να περιοριστούν οι γραφειοκρατικές διαδικασίες και πρέπει να κοιτάμε την ουσία και όχι τέτοια τρελή τυπολαγνεία. Εδώ μου γυρνούσαν πίσω παρατήρηση γιατί είχα κόψει 131,02 και όχι 131,022 και μετά να περιμένεις ένα μήνα για να σε αφήσει να περάσεις στο επόμενο στάδιο. Είναι δυνατόν με αυτά τα πράγματα να κάτσει να ασχοληθεί κανένας σοβαρά σήμερα; Δεν γίνεται. Το νέο εξοικονομώ με υποχρεωτικές αντλίες
Θα ξεκινήσει το φθινόπωρο, είπε ο κύριος Σκυλακάκης το καινούργιο «Εξοικονομώ 2024». Είπε ότι θα υπάρχουν βελτιώσεις και ότι αστοχίες που υπήρχαν στους προηγούμενους κύκλους ότι αυτές θα αντιμετωπιστούν προς όφελος του πολίτη. Ότι θα μπει υποχρεωτικά η αντλία θερμότητας. Παλιά ήταν υποχρεωτικά ο ηλιακός συλλέκτης, ο ηλιακός θερμοσίφωνας. Τώρα λέει θα βαλει υποχρεωτικα την αντλία θερμότητας. Μένει να το δούμε. Δηλαδή δεν ξεκινάς να κάνεις τίποτα άλλο εάν δεν αυτονομηθείς από το υφιστάμενο κεντρικό σύστημα θέρμανσης της πολυκατοικίας και δε βάλεις τα αντλία θερμότητας. Θα είναι το νούμερο ένα.
Είναι μια βαριά επένδυση. Βέβαια, για τα νεόδμητα κτίρια, τώρα που βγάζω άδειες από το ‘27 είναι υποχρεωτική η αντλία θερμότητας, δηλαδή ούτε λεβητάκι αερίου, δηλαδή μέχρι το 2030 νομίζω δεν θα μπορείς να βάζεις ούτε λεβητάκι αερίου. Είναι υποχρεωτικό από το 2021 νομίζω -μπορεί να κάνω λάθος, ένα χρόνο να
πέφτω έξω- όλα τα νεόδμητα κτίρια πρέπει να κατατάσσονται, να μελετώνται και να κατασκευάζονται εννοώ, στην Α ενεργειακή κλάση, υπάρχει και η Α+, δηλαδή πάνω από την Α. Βέβαια τα σχεδόν μηδενικής ενεργειακής κατανάλωσης τα Α+ θα είναι υποχρεωτικά από το 2030 και μετά, που σημαίνει ότι το κόστος θα αυξηθεί τουλάχιστον 25-30% σε σχέση με το σημερινό κόστος και δεν βάζω μέσα τον πληθωρισμό και όλα τα σχετικά που διαμορφώνουν την τελική τιμή, διότι σκοπεύουμε να πιάσουμε τους ενεργειακούς στόχους.
Εξοικονόμηση και οδηγίες δροσισμού κατοικιών
Πρέπει να εκμεταλλευτούμε τα οφέλη του παθητικού δροσισμού και θα πω ποια είναι, 6 – 7 πράγματα τα οποία έκαναν οι γιαγιάδες μας και οι παππούδες μας. Το σπίτι πρέπει να το σκιάσουμε είτε με δέντρα, είτε με τέντες, πρέπει να σκιαστεί το σπίτι, διότι βοηθάει πάρα πολύ στο να απομειώνεις το θερμικό φορτίο στο ιστορικό του σπιτιού. Δηλαδή είμαστε στην πόλη τώρα, σε ένα διαμέρισμα, καλό είναι να βάλουμε τέντες και να τις έχουμε κατεβασμένες τις τέντες, ειδικά σε προσανατολισμούς που σκιάζονται σχεδόν όλη τη μέρα, νότιους, νοτιοανατολικούς, νοτιοδυτικούς. Δεύτερον, κατάβρεχαν τις αυλές ή τις βεράντες. Νεράκι, διότι όπως εξατμίζεται το νερό, επειδή τα δάπεδα και των αυλών και των βεραντών έχουνε όλη τη μέρα συγκεντρώσει υψηλό θερμικό φορτίο και μόλις πέσει το νερό, εξατμίζεται αμέσως. Αυτή η εξάτμιση που το λέμε εμείς, οι μηχανικοί κατά κάποιο τρόπο βοηθάει στην εξατμιστική ψύξη, ο αέρας που εισέρχεται μέσα ουσιαστικά έχει πιο ταπεινωμένη θερμοκρασία, χαμηλότερη θερμοκρασία, διότι έχει γίνει η εξάτμιση του νερού. Αυτό βοηθάει στο να είναι πιο χαμηλωμένη θερμοκρασία. Το βράδυ, μετά τη δύση του ηλίου, ανοίγουμε όλα τα κουφώματα του σπιτιού για μία ώρα -βέβαια, καλό είναι να έχουμε και σίτες για να μην μπουν μαζί και τα κουνούπια- γιατί το βράδυ πέφτει η θερμοκρασία, φυσάει και ένα μικρό βοριαδάκι και ουσιαστικά αυτό το ρεύμα που δημιουργούμε με τα διαμπερή κουφώματα, αν έχουμε δηλαδή, παρασύρει το θερμικό φορτίο που έχει συγκεντρωθεί όλη την ημέρα και το εκτονώνει προς τα έξω. Άρα ρίχνεις 2 – 3°C παρακάτω, δηλαδή μέσω του φυσικού αερισμού πετυχαίνεις και φυσικό δροσισμό, λέμε, φυσικό αερισμό και φυσικό δροσισμό. Τα φυτά, λείπουν φυτά, γεμίζουμε τις βεράντες με παχύ φύλλα, φυτά πλατύφυλλα ή και αναρριχητικά, ώστε να φτιάξουμε ένα θερμομονωτικό προστατευτικό τείχος. Γιατί η πρασινάδα βοηθάει στο να μονώνουμε, δηλαδή να δημιουργείται σαν ένα μονωτικό τείχος, όταν ειδικά είναι αμόνωτο το κέλυφος του σπιτιού μας. Δηλαδή θέλω να πω ότι υπάρχουν τέτοιοι τρόποι που δεν κοστίζουν καθόλου, απλά είναι θέμα συνηθειών. Όταν ήταν φτηνό το ρεύμα, ούτε καν σκεφτόμασταν, ανοίγαμε τα κουφώματα και καπνίζαμε με τα κλιματιστικά σε λειτουργία. Αν κάνεις αυτά τα πράγματα και αν έχεις επαγγελματικό χώρο που είναι τα κουφώματα, τα τζάμια σε νότιους, νοτιοανατολικούς, νοτιοδυτικούς προσανατολισμούς, καλό είναι να μπουν και αντηλιακές μεβράνες, θερμοανακλαστικές. Βέβαια, θα πει κάποιος, περιορίζει όμως το φυσικό φωτισμό. Αν όμως το συνδυάσεις με φωτιστικά LED, με λαμπτήρες τεχνολογίας LED είσαι κερδισμένος τουλάχιστον 40-45%. Ξέρεις τι μπλοκάρισμα έχεις με αυτές τις αντηλιακές μεμβράνες της ηλιακής ακτινοβολίας; Γιατί αυτό είναι το μεγάλο πρόβλημα και έχω πει και σε δήμους, σε δημάρχους στα σχολεία. Στα σχολεία η κατάσταση είναι τραγική. Δεν έχουν ανεμιστήρες οροφής, δεν έχουν κλιματιστικά, δεν έχουν αντηλιακές, δεν, δεν, δεν, δεν. Και είδες τι έγινε μέσα στον Ιούνιο, έδιναν τα παιδιά Πανελλήνιες και μαζί με τα βιβλία περνάνε και τους ανεμιστήρες. Πρέπει να το δούμε και αυτό. Ο ανεμιστήρας, τώρα ήθελα να πω το εξής, εάν τον λειτουργήσεις ταυτόχρονα με το κλιματιστικό πετυχαίνεις ακόμα μεγαλύτερη εξοικονόμηση ενέργειας, γιατί υπάρχει ένας γενικός κανόνας, ο χρυσός κανόνας που λέμε εμείς, οι μηχανικοί. Θα πρέπει να σετάρεις από το κοντρόλερ του κλιματιστικού τη θερμοκρασία σε ένα βαθμό, ώστε η θερμοκρασία του εξωτερικού χώρου από τον εσωτερικό να μην είναι μεγαλύτερη από 10 έως 12°C, δηλαδή αν έξω έχει 38, για παράδειγμα, μέσα σετάρεις 26.
