Καθαρά πολιτικές είναι οι αποφάσεις που θα κληθούν να αναλάβουν οι πολιτικές ηγεσίες Ελλάδος και Κυπριακής Δημοκρατίας σε σχέση με το θέμα της ηλεκτρικής διασύνδεσης Κύπρου - Ελλάδας - Ισραήλ, τον Great Sea Interconnector
‘Όπως αναφέρεται από πηγές με γνώση του θέματος, το μέγεθος της ηλεκτρικής αγοράς της Κύπρου, κάτι παραπάνω από την “μισή Κρήτη”, όπως αναφέρουν χαρακτηριστικά, η περιορισμένη ανάπτυξη ΑΠΕ στη Μεγαλόνησο και άρα οι "θολές" δυνατότητες ροών έγχυσης προς την Ελλάδα και την ΕΕ, αλλά και η διαφαινόμενη πρόθεση της Τουρκίας, με αφορμή τη διασύνδεση να “υπενθυμίσει ηχηρά” τα όρια της δικής της ΑΟΖ στο κρίσιμο “τρίγωνο” νότιο δυτικά του Καστελόριζου, νότια ανατολικά της Κάσου, βόρεια της Αιγύπτου και δυτικά της Κύπρου, όπου με βάση υφιστάμενους χάρτες “κυριαρχεί” η “φέτα” της Τουρκικής ΑΟΖ, “μηδενίζεται” η επήρεια του Καστελλορίζου, ανεξάρτητα από το παράνομο τουρκολιβυκό μνημόνιο, είναι αυτά που θα σταθμίσουν για τις όποιες αποφάσεις.
Ήδη, η Τουρκία φρόντισε να κάνει “επίδειξη σημαίας” με τις πλεύσεις τουρκικών πλοίων ανοιχτά της Κάσου, τις προηγούμενες μέρες, που ουσιαστικά “υπενθύμισαν” τους σχετικούς χάρτες των ΑΟΖ. Προφανώς η Τουρκία, με βάση τα διεθνώς ισχύοντα, δεν μπορεί να αποτρέψει την πόντιση ενός καλωδίου σε διεθνή ύδατα, μπορεί, όμως, όπως αναφέρουν γνώστες του θέματος, κατά τη δική της εκτίμηση, προφανώς, να ζητήσει άδειες για υποθαλάσσιες έρευνες στην ΑΟΖ που θεωρεί ότι της ανήκει και που προφανώς δεν έχει χαραχθεί.
Όλα τούτα, μαζί με τα 100 εκατ., που αρχικώς “λείπουν” από το έργο θα κρίνουν τις αποφάσεις που θα πρέπει να ληφθούν, σε πολιτικό επίπεδο, και πριν τη νέα τηλεδιάσκεψη στις 26 Αυγούστου, με τους Ρυθμιστές Ελλάδας και Κυπριακής Δημοκρατίας, τη ΡΑΕΕΥ και τη ΡΑΕΚ αντίστοιχα, τον ΑΔΜΗΕ και εκπρόσωπους της Κομισιόν.
Σημειώνεται ότι το υφιστάμενο διασυνοριακό επιμερισμό του κόστους –CBCA (Cross-Border Cost Allocation), CBCA, προβλέπει ότι 750 εκατ. ευρώ από το συνολικό κόστος του έργου (1,94 δισ.) πρέπει να καταβληθούν από χορηγίες και το υπόλοιπο ποσό να το πληρώσουν οι καταναλωτές στην Κύπρο (κατά 63%) και οι καταναλωτές στην Ελλάδα (37%).
Επίσης μέγα ζητούμενο είναι εάν η “κίνηση” στη διασύνδεση θα λύσει το καυτό ζήτημα της ανάκτησης εξόδων -μέσω των καταναλωτών ρεύματος-από τον ΑΔΜΗΕ, που είναι και ο Φορέας Υλοποίησης.
Αξίζει, πάντως, να σημειωθεί ότι με βάση τον ΑΔΜΗΕ υπάρχουν σημαντικά πλεονεκτήματα, οικονομικά και γεωπολιτικά, από το εν λόγω έργο. Συγκεκριμένα:
- Η διασύνδεση εντάσσει την Κύπρο στην ενιαία αγορά ηλεκτρικής ενέργειας, ανοίγοντας τον δρόμο για συμμετοχή των Κυπρίων επιχειρηματιών σε όλες τις δραστηριότητες της ενεργειακής ευρωπαϊκής αγοράς, ήτοι στην παραγωγή, την προμήθεια και το εμπόριο ηλεκτρικής ενέργειας.
- Η ένταξη στην ενιαία αγορά θα οδηγήσει νομοτελειακά σε σύγκλιση των τιμών της ηλεκτρικής ενέργειας της Κύπρου με αυτές της υπόλοιπης Ευρώπης προς όφελος των ιδιωτών και εταιρικών καταναλωτών, το οποίο είναι πολύ σημαντικό, αναφέροντας ενδεικτικά για ένα νοικοκυριό με κατανάλωση 5.000 KWh ετησίως, αγγίζει τα 400 ευρώ στους λογαριασμούς ηλεκτρικού ρεύματος κατ’ έτος.
- Μέσω του διασυνδεδεμένου συστήματος, η παραγόμενη ενέργεια ΑΠΕ βρίσκει διέξοδο προς τη ζήτηση, γεγονός που δίνει πλεονέκτημα στους παραγωγούς ΑΠΕ (κυρίως φ/β) της Κύπρου που παράγουν φθηνότερα σε σύγκριση με την Ανατολική και Βόρεια Ευρώπη. Αυτό σημαίνει ότι, μόλις η Κύπρος διασυνδεθεί, η μεγάλη παραγωγή ΑΠΕ των σταθμών της (κυρίως ΦΒ) που θα πρέπει να εγκατασταθούν στη νήσο για την επίτευξη πολύ υψηλών στόχων διείσδυσης ΑΠΕ, μετατρέπει την Κύπρο σε εξαγωγική για την περίσσεια παραγωγής ΑΠΕ.
- Δεδομένου ότι το φυσικό αέριο συνιστά μεταβατικό καύσιμο και για την Κύπρο στην κοινή πορεία απανθρακοποίησης της Ευρώπης μέχρι το 2050, σύμφωνα με τις δεσμεύσεις της χώρας έναντι της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας, οι μονάδες παραγωγής Φ/Α μαζί με τις υπόλοιπες μονάδες συμβατικών καυσίμων, όταν η διείσδυση των ΑΠΕ θα έχει αυξηθεί σημαντικά, θα λειτουργούν στη βάση της εφεδρείας ή συμπληρωματικής λειτουργίας μέσω μηχανισμού ισχύος για εφεδρεία - ευελιξία (capacity mechanism).
Στον αντίποδα, σε παρουσία τους, σε πρόσφατη συζήτηση στην Κυπριακή Βουλή,, στην κοινοβουλευτική Επιτροπή Ενέργειας, για το έργο ο πρόεδρος του Συνδέσμου Αιολικής Ενέργειας Κύπρου (ΣΑΕΚ) Άκης Έλληνας εξέφρασαν ενστάσεις. Συγκεκριμένα, διερωτήθηκε αν θα ήταν καλό να εξαρτάται η ενεργειακή ασφάλεια και ο ανεφοδιασμός της Κύπρου από μια ιδιωτική εταιρεία. Ο ίδιος προειδοποίησε ότι στην περίπτωση υλοποίησης του έργου και διοχέτευσης του πλεονάσματος ηλεκτρικής ενέργειας της Ελλάδας προς την Κύπρο, “θα μπουν όλα τα έργα ΑΠΕ σε default, θα πτωχεύσουν όλες οι εταιρείες, θα πτωχεύσουν οι τράπεζες”. “Ενώ δεν μπορούμε να διαθέσουμε τη δική μας παραγωγή, θα πάμε να κάνουμε εισαγωγή από το εξωτερικό;” διερωτήθηκε. Σημειώνεται ότι ο ΣΑΕΚ αριθμεί 7 μέλη με εγκατεστημένη ισχύ που ανέρχεται στα 167,5 MW.
