Χρονιά μεγάλων ξένων επενδύσεων στον κλάδο ΑΠΕ ήταν το 2024 που μας εγκαταλείπει σε λίγες ημέρες. Η κορωνίδα των μεγάλων deals -που άφησε τη σφραγίδα της όχι μόνο σε ελληνικό αλλά και σε ευρωπαϊκό επίπεδο- ήταν η εξαγορά του 70% της ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή από τη Masdar, ένα deal συνολικού ύψους 3,2 δις. ευρώ, το οποίο είναι ορόσημο τόσο για την «πράσινη” επέκταση του κρατικού κολοσσού από τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα στην Ευρώπη, όσο και για τον στόχο που έχει θέσει να αποκτήσει εγκατεστημένη ισχύ από ΑΠΕ 100 GW έως το τέλος της δεκαετίας.
Τη σημασία του deal εξαγοράς της ΤΕΡΝΑ Ενεργειακής ανέδειξε κατ’ επανάληψη σε δημόσιες δηλώσεις του o CEO της Masdar Τζαμάλ αλ-Ραμαχί. Για την Ελλάδα, η συμφωνία αναμένεται να δώσει επιπλέον ώθηση στην περαιτέρω ανάπτυξη του χαρτοφυλακίου ΑΠΕ της ΤΕΡΝΑ Ενεργειακής, η εγκατεστημένη ισχύς του οποίου ξεπέρασε το 1 GW μέσα στο 2024.
Τα αιολικά της Amazon
Η άλλη μεγάλη επένδυση -που σηματοδοτεί μεταξύ άλλων και την κυβερνητική προσπάθεια για ενθάρρυνση της ανάπτυξης αιολικών έργων στην Ελλάδα ώστε να υπάρξει καλύτερη ισορροπία στο πράσινο μείγμα της ηλεκτροπαραγωγής, όπου στην παρούσα φάση κυριαρχούν τα φωτοβολταϊκά είναι η συμμετοχή της Amazon σε επένδυση συνολικού ύψους άνω του 1 δις. δολαρίων σε τρία νέα αιολικά πάρκα σε Μακεδονία και Πελοπόννησο, που σωρεύουν ισχύ άνω των 400 MW. Πρόκειται για την μεγαλύτερη επένδυση της Amazon στην καθαρή ενέργεια στην Ελλάδα, με τον αμερικανικό κολοσσό να δεσμεύεται ότι έπεται συνέχεια, καθώς πρόκειται για έργα με τα οποία αναμένεται να καλύψει -με πράσινη ενέργεια- τις μεγάλες ανάγκες για ηλεκτρικό ρεύμα που θα έχουν τα data centers στην Ελλάδα και σε άλλες χώρες της Νοτιοανατολικής Ευρώπης.
Γαλλοαμερικανικές επενδύσεις
Στις νέες ξένες «πράσινες» επενδύσεις του 2024 θα πρέπει να εγγραφεί και η επένδυση ύψους 300 εκατ. ευρώ που δρομολογεί τo αμερικανικό επενδυτικό fund Foresight σε συνεργασία με το γαλλικό επενδυτικό fund Mirova, που εξαγόρασαν από τη Juwi, developer έργων ΑΠΕ από τη Γερμανία, χαρτοφυλάκιο φωτοβολταϊκών πάρκων στις περιοχές της Λάρισας και της Φθιώτιδας συνολικής ισχύος 267 MW, Αξίζει δε να σημειωθεί ότι η Juwi είχε αποκτήσει το χαρτοφυλάκιο από τη βρετανική Hive Energy, σε μια συναλλαγή ενδεικτική της έντονης κινητικότητας που χαρακτήρισε το 2024 την ελληνική αγορά ΑΠΕ, με νέες εισόδους ξένων εταιρειών από τη μια και ενδείξεις για….τάσεις φυγής άλλων εταιρειών με εδραιωμένη παρουσία.
Mega-project Ενιπέας
Τον περασμένο Ιούλιο, εξάλλου, η βρετανική Lightsource BP, 100% θυγατρική της ΒΡ, ανακοίνωσε την έναρξη των κατασκευαστικών εργασιών σε ένα από τα μεγαλύτερα φωτοβολταϊκά στην Ευρώπη. Ο λόγος για το mega-project Ενιπέας που αφορά στην κατασκευή φωτοβολταϊκών πάρκων συνολικής ισχύος 560 MW στην κεντρική Ελλάδα, στις περιοχές της Λάρισας και της Φθιώτιδας. Πρόκειται για το μεγαλύτερο φωτοβολταϊκό έργο σε όλες τις χώρες όπου δραστηριοποιείται η Lightsource bp και αναμένεται να ολοκληρωθεί σε 18-24 μήνες από την έναρξη κατασκευής. Η εταιρεία έχει δηλώσει ότι προγραμματίζει επενδύσεις της τάξης των 500 εκατ. ευρώ στην Ελλάδα για την ανάπτυξη φωτοβολταϊκών πάρκων -διαθέτοντας χαρτοφυλάκιο έργων συνολικής ισχύος 1 GW σε διάφορα στάδια ανάπτυξης- και μονάδες αποθήκευσης.
To project Δελφίνι
Ορόσημο για την παρουσία ξένων ομίλων στον κλάδο ΑΠΕ στην Ελλάδα το 2024 ήταν και η έναρξη της εμπορικής λειτουργίας του project Δελφίνι, φωτοβολταϊκού πάρκου 100 MW στη Προσότσανη της Δράμας, με φορέα υλοποίησης την Cero Generation, τον βραχίονα του αυστραλέζικου πολυσχιδούς ομίλου Macquarie που δραστηριοποιείται σε χερσαία έργα ΑΠΕ. Πρόκειται για το πρώτο από τη δεξαμενή των έργων συνολικής ισχύος 4 GW που διαθέτει στην Ελλάδα που «μπαίνει στην πρίζα».
Σκανδιναβικός αέρας
Κατά το 2024 εξάλλου «ανέβασε ταχύτητα» η παρουσία στον ελληνικό κλάδο ΑΠΕ σειράς ομίλων σκανδιναβικής προέλευσης. Για παράδειγμα, η δανέζικη European Energy ξεκίνησε να κατασκευάζει το πρώτο της πράσινο έργο, που είναι αιολικό πάρκο ισχύος 16,5 MW στη Στερεά Ελλάδα που αδειοδοτήθηκε περιβαλλοντικά από το ΥΠΕΝ στα τέλη του περασμένου έτους. Ενδεικτικό της σημασίας που αποδίδει η δανέζικη εταιρεία στην ανάπτυξη του χαρτοφυλακίου της στην Ελλάδα είναι η έλευση του αντιπροέδρου της European Energy Μόρτεν Μπέρνερ για τα «θεμέλια» του έργου. H σουηδική ΟΧ2 έλαβε εντός του 2024 περιβαλλοντική αδειοδότηση από το ΥΠΕΝ για μεγάλο αιολικό πάρκο ισχύος 130 ΜW που θα αναπτυχθεί στον Εβρο και δη στην περιοχή της Ορεστιάδας, με την εταιρεία να διαθέτει στη χώρα έργα αιολικής και ηλιακής ενέργειας ισχύος άνω των 500MW.
To “παρών» στην Ελλάδα έδωσε το 2024 και η φινλανδική Korkia, με χαρτοφυλάκιο φωτοβολταϊκών έργων 600 MW σε Κρήτη και Θεσσαλία σε διάφορα στάδια αδειοδότησης, η γαλλική Valorem, η πορτογαλική EDPR -που εγκαινίασε το δεύτερο αιολικό της πάρκο στην Ελλάδα και υλοποιεί επενδυτικό σχέδιο 700 εκατ. ευρώ για τα επόμενα χρόνια- καθώς και η Principia Energy -όπως μετονομάστηκε η Enel Green Power Greece μετά την είσοδο των Αυστραλών της Macquarie στο μετοχικό της κεφάλαιο- η οποία εντός του 2024 έθεσε σε τροχιά ολοκλήρωσης τη δέσμη φωτοβολταϊκών έργων συνολικής ισχύος 95 MW στη Κοζάνη, διευρύνοντας το χαρτοφυλάκιό της που περιλαμβάνει 66 έργα υπό λειτουργία με συνολική εγκατεστημένη ισχύ που υπερβαίνει το μισό Γιγαβάτ.
Την ίδια στιγμή, πάντως, κατά το 2024 καταγράφηκαν και οι πρώτες κινήσεις «υποχώρησης» -με πωλήσεις έργων ΑΠΕ από ξένους παίκτες, υπό το βάρος της αβεβαιότητας που προκαλεί η μεγάλη «ουρά» για χορήγηση όρων σύνδεσης στο δίκτυο ηλεκτρισμού, το τέλος των εγγυημένων τιμών αποζημίωσης (ενώ η αγορά PPA βρίσκεται ακόμα σε εμβρυακό στάδιο) και η μειωμένη ορατότητα για τα επενδυτικά πλάνα λόγω των αυξανόμενων περικοπών πράσινης ενέργειας και των ωρών που οι τιμές στη χονδρεμπορική αγορά διαμορφώνονται σε πολύ χαμηλά επίπεδα, ενίοτε και υπό του μηδενός. Απομένει να φανεί, αν αυτό συνιστά μια φάση της αγοράς ή θα λάβει πιο μόνιμα χαρακτηριστικά.
