Υπερκάλυψη του στόχου διείσδυσης των ΑΠΕ στο ενεργειακό μας σύστημα κατά τέσσερις φορές σε σχέση με το στόχο που τέθηκε με βάση τις υφιστάμενες αιτήσεις διαπιστώνει ο Διαχειριστής Συστήματος Μεταφοράς Κύπρου (ΔΣΜΚ). Μιλώντας ενώπιον της επιτροπής Γεωργίας της Βουλής όπου συζητήθηκε το κρίσιμο θέμα της προστασίας της γεωργικής γης από την εγκατάσταση έργων ΑΠΕ, ο διευθυντής λειτουργίας του συστήματος του ΔΣΜΚ, Κώστας Μεσημέρης, ανέφερε ότι τα φωτοβολταϊκά πάρκα παράγουν 835 ΜW και με βάση το Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ), το 2030 πρέπει να έχουμε 1080 MW.
Αναφέρθηκε ότι πρέπει να γίνει άμεσα ξεκάθαρο ποια έργα θα προχωρήσουν, καθώς το πιο γρήγορο έργο μεταφοράς απαιτεί τρία χρόνια. Επομένως, είπε σήμερα υπολειπόμαστε του στόχου που τέθηκε από το ΕΣΕΚ σε 27,5% για το 2024, ενώ είμαστε στο 24,5%.
Αναφερόμενος στις αιτήσεις είπε ότι εκδόθηκαν προκαταρκτικοί όροι 300MW στο σύστημα μεταφοράς και εκκρεμούν άλλα 380MW, υπάρχουν σημείωσε και έμμεσες αιτήσεις που έρχονται από τη διανομή που αδυνατεί να εκδώσει όρους άλλες 2.000MW, δηλαδή είπε υπερκαλύπτουμε τον στόχο τέσσερις φορές. Σύμφωνα με τον κ. Μεσημέρη δίνεται προτεραιότητα για έργα που διαθέτουν συστήματα αποθήκευσης.
Από πλευράς του ο υπουργός Ενέργειας, Γιώργος Παπαναστασίου, ανέφερε ότι κάθε έργο ΑΠΕ είναι σημαντικό και η παραγωγή αναγκαία. Όταν δεν έχεις αέρα, ούτε ήλιο δεν παράγεις τίποτα, σημείωσε. Ο υπουργός Ενέργειας πρόσθεσε πως όταν έχεις απομονωμένο σύστημα για να μπορέσει ο διαχειριστής να βρει ισοζύγιο μεταξύ παραγωγής και κατανάλωσης θα πρέπει να αποκόπτει. Σημείωσε ότι είναι σημαντική η αποθήκευση, αλλά και η διασύνδεση με δίκτυα άλλων χωρών.
Σύμφωνα με τον κ. Παπαναστασίου η κατάσταση είναι πολύ ελεγχόμενη τώρα και 63% έως 65% των περιοχών της Κύπρου εμπίπτουν σε περιοχές αποκλεισμού με τη νέα Εντολή του υπουργού Εσωτερικών. «Με τη νέα τάξη πραγμάτων που επέβαλε το Υπουργείο Εσωτερικών περιορίζεται η ανεξέλεγκτη εγκατάσταση φωτοβολταϊκών συστημάτων και έτσι έπρεπε να ήταν εξ αρχής. Τα έργα που υλοποιούνται σήμερα ενδεχομένως να πήραν πολεοδομικές άδειες πριν από τρία ή τέσσερα χρόνια», πρόσθεσε.
Από πλευράς της Αρχής Ηλεκτρισμού Κύπρου (ΑΗΚ) αναφέρθηκε ότι οι υποσταθμοί και τα δίκτυα εκτός οικιστικών περιοχών έχουν κορεστεί με χαρακτηριστικότερο παράδειγμα τον υποσταθμό Αγίου Νικολάου που καλύπτει την περιοχή Αγίου Νικολάου, Άχνας, Βρυσσούλων, Αυγόρου, Φρέναρος και Λιοπέτρι και τα έργα που έχουν αδειοδοτηθεί είναι τουλάχιστον πενταπλάσια της ισχύος που έχει σήμερα ο υποσταθμός. Συγκεκριμένα αναφέρθηκε από εκπρόσωπο της Διεύθυνσης Διαχειριστή Συστήματος Διανομής ότι ο υποσταθμός Αγίου Νικολάου είναι δυναμικότητας 40MW και οι αιτήσεις είναι σύνολο με τα υφιστάμενα και το ενδιαφέρον που υπάρχει 250MW. Εξήγησε ότι είναι πολλαπλάσιο το ενδιαφέρον.
Αντιθέτως, είπε, οι περισσότεροι υποσταθμοί και τα δίκτυα στις περισσότερες οικιστικές περιοχές όπου υπάρχει ζήτηση ενέργειας δεν έχουν κορεστεί και έχουν μεγάλη δυνατότητα κάλυψης περαιτέρω ισχύος, δηλαδή χωροθετούνται έργα εκεί που δεν υπάρχει ζήτηση, αντί εκεί όπου υπάρχει ζήτηση, οι υποσταθμοί και το δίκτυο μεταφοράς.
Ο υπουργός Εσωτερικών Κωνσταντίνος Ιωάννου, ανέφερε ότι από τον Μάιο του 2023, έχει δοθεί οδηγία για την αναστολή των αιτήσεων εκμίσθωσης κρατικής γης για ανάπτυξη Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας, μέχρι την ολοκλήρωση και έγκριση του αναθεωρημένου νομοθετικού πλαισίου. Επιπλέον, ανακοίνωσε την εφαρμογή της Εντολής 1/2024 για τη χωροθέτηση των εγκαταστάσεων ΑΠΕ, η οποία θα διασφαλίζει τη βιώσιμη χρήση των κρατικών εκτάσεων, χωρίς να επηρεάζει τη γεωργική δραστηριότητα και το φυσικό περιβάλλον.
Σε σχέση με τις περιοχές αναδασμού, ο κ. Ιωάννου υπογράμμισε πως, με βάση την Εντολή 1/2024, θα εξετάζονται κατά περίπτωση οι αιτήσεις σε γόνιμη και μόνιμα αρδευόμενη γη, μόνο για την εγκατάσταση αγροβολταϊκών και νοουμένου ότι διασφαλίζεται η συνέχιση της γεωργικής δραστηριότητας. Εξήγησε πως σε περιοχές αρδευόμενου αναδασμού και ξηρικού αναδασμού και σε περιοχές που αρδεύονται από κυβερνητικό έργο, εξετάζονται ανά περίπτωση μόνο οι περιπτώσεις φωτοβολταϊκών ημιδιαπερατών πλαισίων πάνω σε οροφές θερμοκηπίων ή αγροβολταϊκών υπό την απαραίτητη προϋπόθεση ότι υπάρχει σε μόνιμη βάση χρήση της γεωργικής γης με κατάλληλες καλλιέργειες, ως η πολιτική του Υπουργείου Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος.
Ο Υπουργός ανέφερε ότι από την ανάληψη της διακυβέρνησης από τον Νίκο Χριστοδουλίδη, το Υπουργείο έχει ενώπιον τους 126 εκκρεμούσες αιτήσεις και εξετάζονται μόνο όσες εξασφάλισαν άδεια από τη ΡΑΕΚ. Εξήγησε ότι υπάρχουν κανονισμοί για τη διάθεση κρατικής γης και στόχος είναι να προκηρύσσονται πλειοδοτικοί διαγωνισμοί με τιμή εκκίνησης την αγοραία τιμή για πλήρη διαφάνεια. Με βάση στοιχεία, έχουν εγκριθεί για ιδιώτες 15 αιτήσεις (αδειοδοτημένες από ΡΑΕΚ), για ισχύ 259 μέγαβατ, σε σύνολο γης 1,23 εκατ. τετραγωνικά μέτρα.
Η υπουργός Γεωργίας Μαρία Παναγιώτου ανέφερε ότι μια από τις προτεραιότητες της Κυβέρνησης είναι η διασφάλιση της καλλιέργειας και η μείωση του κόστους των παραγωγών και σε αυτό το πλαίσιο, τοποθετούνται αγροβολταϊκά. Εξήγησε ότι από τον Ιούνιο του 2024 με οδηγία τερματίστηκε η ασυδοσία της εγκατάστασης φ/β σε εύφορη γεωργική γη, έχει διασφαλιστεί ότι δεν επιτρέπεται η τοποθέτηση φ/β σε γόνιμη γη και επιτρέπεται μόνο όταν διασφαλίζει την διπλή χρήση.
Ο πρόεδρος της Επιτροπής Γεωργίας Γιαννάκης Γαβριήλ ανέφερε ότι το πρόβλημα με την ασυδοσία στην ανέγερση φ/β πάρκων εντοπίζεται σε όλη την Κύπρο. Υποστήριξε ότι παρά τις δεσμεύσεις των Υπουργών για τερματισμό της χρήσης εύφορης γεωργικής γης για έργα ΑΠΕ, η ασυδοσία αυτή συνεχίζεται.
Φωνάζουν στην ελεύθερη Αμμόχωστο για νέα έργα
Οι αντιδήμαρχοι Φρενάρους, Λιοπετριού, Σωτήρας και Αυγόρου αναφέρθηκαν στις μεγάλες επιπτώσεις από την ανεξέλεγκτη ανέγερση φ/β πάρκων στις περιοχές τους. Για το Φρέναρος ειδικά λέχθηκε ότι αναμένεται να αναπτυχθούν φωτοβολταϊκά πάρκα πέραν των 100 μεγαβάτ σε κρατική γη, εάν αυτά αδειοδοτηθούν, κάτι που σημαίνει τη χρήση πέραν των δυόμισι εκατομμυρίων τετραγωνικών μέτρων κρατικής γης.
Από πλευράς αγροτικών οργανώσεων λέχθηκε ότι ακούστηκαν θετικά πράγματα από τους Υπουργούς, εκφράστηκε όμως απαρέσκεια γιατί θα έπρεπε τα φ/β συστήματα να καλύπτουν τις ανάγκες των αγροτών. «Δυστυχώς το χρήμα εξαγοράζει τα πάντα», ανέφερε ο Μιχάλης Λύτρας εκ μέρους της ΠΕΚ.
Από πλευράς Ελεγκτικής Υπηρεσίας αναφέρθηκε ότι η Υπηρεσία ασχολήθηκε από το 2020 και κατέγραψε μεγάλες αδυναμίες στην αδειοδότηση φ/β πάρκων στις περιοχές Τρούλλων-Αβδελερού. Αναφέρθηκε ότι κάποια πάρκα εφάπτονταν σε ζώνες προστασίας και δεν είχε προηγηθεί μελέτη επιπτώσεων, κάτι για το οποίο λήφθηκαν και προειδοποιήσεις από την ΕΕ.
Ο Κλείτος Παπαστυλιανού, λειτουργός περιβαλλοντικής πολιτικής του Κυπριακού Ιδρύματος Προστασίας του Περιβάλλοντος ανέφερε ότι το πρόβλημα δεν αφορά μόνο τις περιοχές αναδασμού και τις αρδευόμενες περιοχές από κυβερνητικά έργα, δηλαδή την καλή, εύφορη και αρδευόμενη γεωργική γη. Αντιθέτως, ανέφερε ότι πέραν του 50% της συνολικής έκτασης της γεωργικής γης υψηλής φυσικής αξίας, όπως αυτή καθορίστηκε από το καθ’ ύλην αρμόδιο Υπουργείο Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος, περιλαμβάνει άγονη γη, όπως παραδοσιακά βοσκοτόπια, και γεωργική γη χαμηλής και μέτριας γονιμότητας, όπως παραδοσιακές δενδρώδεις καλλιέργειες ελιών, χαρουπιών και αμυγδαλιών.
Πηγή: Φιλελεύθερος
