του Γιώργου Μακρή
Με κινητροδότηση της παραγωγής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές (ΑΠΕ) και βαρύτητα σε καινοτόμα μηχανήματα και συστήματα παραγωγής, καλλιέργειες ανθεκτικές στην κλιματική αλλαγή καθώς και στρατηγικού χαρακτήρα καλλιέργειες και εκτροφές για κάθε περιφέρεια, έρχονται τα νέα Σχέδια Βελτίωσης, προϋπολογισμού 180 εκατ. ευρώ (δημόσια δαπάνη), με τα οποία αναμένεται να προσελκυσθούν επενδύσεις της τάξης των 350-400 εκατ. ευρώ.
Τα Σχέδια Βελτίωσης αναμένονται – η προκήρυξη τοποθετείται στο τέλος του 2022 κατά το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης, το πρώτο τρίμηνο του 2023 εκτιμούν στην αγορά - με μεγάλο ενδιαφέρον
-τόσο από τους 12 χιλιάδες νέους αγρότες που πρόσφατα εντάχθηκαν και επιδοτούνται από το Πρόγραμμα Αγροτικής Ανάπτυξης (ΠΑΑ) με 35-40.000 ευρώ και έχουν προτεραιότητα ένταξης σ’ αυτά προκειμένου να ολοκληρώσουν τον εξοπλισμό τους
-όσο και από χιλιάδες άλλους αγρότες και κτηνοτρόφους, που θέλουν να αναβαθμίσουν τις εγκαταστάσεις και τον εξοπλισμό των εκμεταλλεύσεών τους προκειμένου να επεκτείνουν την παραγωγή τους ή/και να αυξήσουν την ανταγωνιστικότητά τους.
Τα 9 «κλειδιά» που ανοίγουν την πόρτα στα Σχέδια Βελτίωσης
Ο ανταγωνισμός προμηνύεται, συνεπώς, ιδιαίτερα έντονος, γι’ αυτό και οι παραγωγοί πρέπει να δώσουν ιδιαίτερη προσοχή στα 9 «κλειδιά» που ξεκλειδώνουν την ένταξη στα Σχέδια Βελτίωσης:
-Η ιδιότητα του Νέου Αγρότη – ένταξη στην ομώνυμη δράση του ΠΑΑ.
-Η ρεαλιστικότητα του επενδυτικού σχεδίου. Να μην υπερβαίνει δηλαδή το 4πλάσιο του μεγέθους της μονάδας. Εάν δηλαδή η τυπική απόδοση ανέρχεται σε 20 χιλιάδες ευρώ σε ετήσια βάση, τότε το σχέδιο βελτίωσης δεν θα πρέπει να υπερβαίνει τις 80 χιλιάδες ευρώ. Εάν, για παράδειγμα, κάποιος εκτρέφει 100 ζώα, δεν μπορεί να υποβάλλει Σχέδιο για μηχανήματα που αντιστοιχούν σε 500 ζώα. Μπορεί, όμως, να υποβάλλει για 300 ζώα εφ’ όσον στόχος του είναι η αύξηση της δυναμικότητας της εκτροφής του. Σ’ αυτήν την περίπτωση, όμως, όταν ολοκληρωθεί η υλοποίηση του Σχεδίου Βελτίωσης θα πρέπει να έχει 300 ζώα. «Το σχέδιο βελτίωσης δεν είναι σαν το… καροτσάκι του σούπερ μάρκετ ώστε να κατεβάζει ο αγρότης ό,τι επιθυμεί από τα ράφια», επισημαίνουν χαρακτηριστικά τα στελέχη της υπηρεσίας διαχείρισης του ΠΑΑ αναδεικνύοντας την αναγκαιότητα ιεράρχησης των επιλογών του παραγωγού.
-Η ενασχόληση με αιγοπροβατοτροφία και μελισσοκομία, η καλλιέργεια οπωροκηπευτικών, βάμβακος, ζωοτροφών και πιστοποιημένων προϊόντων και η ενασχόληση με καλλιέργειες ανθεκτικές στην κλιματική αλλαγή.
-Η επένδυση σε καλλιέργειες και εκτροφές με βάση τις στρατηγικές προτεραιότητες κάθε περιφέρειας (τα λεγόμενα περιφερειακά κριτήρια).
- Η τυπική απόδοση (ετήσια έσοδα) της εκμετάλλευσης άνω των 25 χιλιάδων ευρώ.
-Η δυνατότητα κάλυψης της ίδιας συμμετοχής του 20% από ίδια κεφάλαια.
-Η δυναμική της εκμετάλλευσης, εάν δηλαδή ο παραγωγός δεν έχει οφειλές σε εφορία και ασφαλιστικά ταμεία
-Οι πιστοποιημένες γνώσεις στον τομέα.
-Η επένδυση σε καινοτόμα συστήματα και ΑΠΕ (όπως φωτοβολταϊκά).
Στις 12 χιλιάδες ευρώ ετήσια έσοδα το «κατώφλι» για ένταξη
Απαραίτητη προϋπόθεση για να μπορεί να ενταχθεί κάποιος στο μέτρο των σχεδίων βελτίωσης είναι να μην έχει ενταχθεί στην τελευταία πρόσκληση (2018) του μέτρου, να έχει φορολογική και ασφαλιστική ενημερότητα και η εκμετάλλευσή του τυπική απόδοση (τεκμαρτά έσοδα) τουλάχιστον 12 χιλιάδων ευρώ σε ετήσια βάση,.
Το ποσό αυτό ισοδυναμεί με
-130 πρόβατα – 145 αίγες
-64 στρέμματα με ελαιοποιήσιμες ελιές ή 41 στρέμματα επιτραπέζιας ελιάς
-18 στρέμματα οπωρώνες
-11 στρέμματα κηπευτικά
-292 στρέμματα σιτάρι μαλακό
-80 στρέμματα βαμβάκι.
Φωτοβολταϊκά σε συνδυασμό με μπαταρία στις επιλέξιμες επενδύσεις
Στις επιλέξιμες επενδύσεις εντάσσονται, όπως προαναφέρθηκε, η παραγωγή ενέργειας από ΑΠΕ (κυρίως φωτοβολταϊκά) σε συνδυασμό με σύστημα αποθήκευσης ενέργειας, ειδικά για κτηνοτρόφους των οποίων οι μονάδες δεν μπορούν να συνδεθούν με εύλογο κόστος -λόγω μεγάλης απόστασης - με το δίκτυο του ΔΕΔΔΗΕ.
Επιλέξιμες επενδύσεις είναι ακόμη:
-οι γεωργικές κατασκευές και κατασκευές όπως αποθήκες και στάβλοι,
-ο μηχανικός εξοπλισμός όπως αμελκτήρια και παγολεκάνες για τους κτηνοτρόφους,
-η εγκατάσταση πολυετών φυτειών των οποίων η εγκατάσταση δεν γίνεται με τη χρήση σπόρου,
-η περίφραξη των εγκαταστάσεων
-καθώς και οι δαπάνες για την έκδοση των πολεοδομικών αδειών και τις αμοιβές των μελετητών.
Στον τομέα της ζωϊκής παραγωγής, ειδικότερα, στις επιλέξιμες δαπάνες συγκαταλέγονται ακόμη η αυτοματοποίηση διατροφής από τα σιλό έως την ταινία μεταφοράς και η διαχείριση αποβλήτων.
Αντίθετα, δεν πρόκειται να είναι επιλέξιμος ο μεταχειρισμένος εξοπλισμός, ο ΦΠΑ, οι δαπάνες για αγορά ζώων, οι δαπάνες για αγορά ετήσιων φυτών ή φυτών που εγκαθίστανται με σπορά.
Το ύψος επιδότησης
Το ακριβές ύψος της επιδότησης ήταν υπό επεξεργασία όταν γράφονταν το ρεπορτάζ. Στην τελευταία προκήρυξη όμως των Σχεδίων Βελτίωσης το ύψος της επιδότησης κυμάνθηκε στο 50- 80% για τους νέους αγρότες, το 50-75% για τις ορεινές περιοχές, το 40-75% για τους υπόλοιπους και το 60-85% για συλλογικές επενδύσεις, από συνεταιρισμούς και ομάδες – οργανώσεις παραγωγών (τα χαμηλότερα ποσοστά είναι στην Αττική και τα υψηλότερα στα μικρά νησιά του Αιγαίου πελάγους).
Καινοτομία: Ρομποτικά μηχανήματα και GPS
Ρομποτικά αμελκτικά συστήματα, GPS και λοιπά συναφή συστήματα δορυφορικής παρακολούθησης ζώων, λογισμικά διαχείρισης μονάδων παραγωγής, σταθμοί διατροφής σε σύνδεση με ηλεκτρονικό σύστημα διαχείρισης, αυτοματισμοί μέτρησης – χαρτογράφησης της παραγωγής, συστήματα πλοήγησης (GPS) και ελεγχόμενης μετακίνησης στον αγρό (tramlining), ήταν μερικά από τα συστήματα που είχαν χαρακτηρισθεί καινοτόμα και είχαν αυξημένη μοριοδότηση στην τελευταία πρόσκληση των Σχεδίων Βελτίωσης. Η αρμόδια επιτροπή του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων θα αξιοποιήσει τη συγκεκριμένη βάση επικαιροποιώντας την με καινούργιες προτάσεις.
