Τη ανεύρεση της αναγκαίας χρυσής τομής μεταξύ της ανάγκης ανάπτυξης των αιολικών πάρκων και τη διασφάλιση της βιωσιμότητας άλλων κλάδων της λεγόμενης “γαλάζιας οικονομίας”, που όπως είπε ο υπουργός Ναυτιλίας Χρήστος Στυλιανίδης μιλώντας στο 2ο Συνέδριο Ενδιαφερόμενων Φορέων στη Βιώσιμη «Γαλάζια Οικονομία» (2nd Stakeholder Conference on Sustainable “Blue Economy”) στο ίδρυμα Ευγενίδου, δίνει με άμεσο και έμμεσο τρόπο το 25% του ΑΕΠ, αναζητά η κυβέρνηση. Κι αυτό γιατί εντείνονται οι αντιδράσεις από τοπικούς φορείς, ειδικά στην Κρήτη, με αιχμή τις πιθανές επιπτώσεις στην αλιεία ή τον τουρισμό.
Έτσι, για σήμερα Τετάρτη 21/2 είναι προγραμματισμένη σύσκεψη στελεχών της Ελληνικής Διαχειριστικής Εταιρείας Υδρογονανθράκων και Ενεργειακών Πόρων ΕΔΕΥΕΠ, που είναι η αρμόδια αρχή διαχείρισης των δικαιωμάτων έρευνας και προσδιορισμού Περιοχών Οργανωμένης Ανάπτυξης Υπεράκτιων Αιολικών Πάρκων (ΠΟΑΥΑΠ), ώστε να εξετάσει τα δεδομένα και να αξιολογήσει τις πιθανές ενέργειες που πρέπει να γίνουν.
Να σημειωθεί ότι το Σχέδιο Προγράμματος για την Υπεράκτια Αιολική Ενέργεια αναμένεται να “ξεκλειδώσει” ένα φυσικό πλούτο για καθαρή ενέργεια και επενδύσεις ύψους δισεκατομμυρίων ευρώ. Προς επιλογή, δε, είναι 25 περιοχές έκτασης 2,7 km2 με εκτιμώμενη ελάχιστη ισχύ 12,4 GW.
Ωστόσο οι αντιδράσεις πυκνώνουν και θα πρέπει να ληφθούν αποφάσεις ώστε να προχωρήσει το τελικό κείμενο της Στρατηγικής Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ) η οποία θα προσδιορίζει τις περιοχές όπου θα μπορούν να αναπτυχθούν θαλάσσια αιολικά πάρκα.
Οι αντιδράσεις
Σημειώνεται ότι η υπουργός Τουρισμού κυρία Όλγα Κεφαλογιάννη απαντώντας σε σχετική ερώτηση στη Βουλή ανέφερε ότι κρίνεται επιβεβλημένη η εξαίρεση των περιοχών Κρήτη 2α και Κρήτη2β (πρόκειται για την ευρύτερη περιοχή της Ελούντας) από το Εθνικό Πρόγραμμα Ανάπτυξης Υπεράκτιων Αιολικών Πάρκων, «για λόγους που άπτονται της προστασίας του τουριστικού προϊόντος αλλά και του πολιτιστικού πλούτου της περιοχής, λαμβάνοντας υπόψη πως η εξαίρεση αυτή δεν δημιουργεί πρόβλημα στην επίτευξη των στόχων του προγράμματος».
Σύμφωνα με την κυρία Κεφαλογιάννη, το νησί της Σπιναλόγκας βρίσκεται νοτιοανατολικά από τις δύο ζώνες χωροθέτησης των Υπεράκτιων Αιολικών Πάρκων (Υ.Α.Π.) Κρήτη 2α / 2β και σε τέτοια εγγύτητα (1 ναυτικό μίλι από τη φυσική ακτογραμμή) που θα δημιουργήσει οπτική όχληση, η οποία θα υποβαθμίσει σημαντικά αυτόν τον ευαίσθητο χώρο τόσο πολιτιστικά όσο και τουριστικά ενώ, όπως τόνισε η υπουργός, «ενδέχεται να οδηγήσει μακροπρόθεσμα σε ύφεση της τουριστικής ανάπτυξης στην περιοχή, λόγω της μη προσέλκυσης νέων τουριστικών επενδύσεων».
Κατά της ΣΜΠΕ έχει ταχθεί και η Επιτροπή Περιβάλλοντος και Χωροταξίας της Περιφέρειας Κρήτης, η γνωμοδότηση της οποίας δημοσιεύτηκε στις 11 Δεκεμβρίου του 2023.
Η Επιτροπή έχει γνωμοδοτήσει αρνητικά για το σύνολο των περιοχών που αναφέρονται στην ΣΜΠΕ για την εγκατάσταση και λειτουργία θαλάσσιων αιολικών στο νομό Λασιθίου. Απαιτεί την ενεργή συμμετοχή της Περιφέρειας Κρήτης, των Δήμων και των τοπικών Φορέων στους χωροταξικούς σχεδιασμούς που αφορούν την Κρήτη τόσο για τη Θαλάσσια Χωροταξία όσο και το χωροταξικό των ΑΠΕ, και την εξασφάλιση ικανών αντισταθμιστικών οφελών για τις τοπικές κοινωνίες.
Το σκεπτικό της Επιτροπής στηρίζεται στο ότι η ΣΜΠΕ παραβλέπει τις ιδιαίτερες ανάγκες και χαρακτηριστικά των τοπικών κοινοτήτων, όπως πολιτιστικά και οικονομικά χαρακτηριστικά, καθώς και δημογραφικά στοιχεία.
Ιδιαίτερα για τις περιοχές της Ανατολικής Κρήτης η οποία έχει τον τουρισμό ως βασικό άξονα ανάπτυξης, η προτεινόμενη τοποθέτηση υπεράκτιων αιολικών θέτει κατά την Περιφέρεια σε κίνδυνο τον τουριστικό τομέα.
Στα υπόλοιπα επιχειρήματα αναφέρονται:
– Δε λαμβάνονται υπόψη οι αλιευτικές δραστηριότητες που έχουν αναπτυχθεί σε περιοχές της Ανατολικής Κρήτης, όπως στην περιοχή του Αφορεσμένου και τον «ρωσικό πάγκο» βόρεια του Αθερινόλακκου, και τις διαταραχές που θα προκληθούν σε πιθανή χωροθέτηση των ΥΑΠ.
-Η ΣΜΠΕ αγνοεί τις τοπικές πολιτιστικές πρωτοβουλίες, όπως η υποβολή αιτήματος ένταξης της νήσου Σπιναλόγκας στον Κατάλογο Μνημείων Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO, και η αλλοίωση του εξωτερικού περιβάλλοντος από την χωροθέτηση των ΥΑΠ θα καταστίσει απαγορευτική την επανυποβολή αιτήματος.
– Δε λαμβάνεται υπόψη η ύπαρξη πολύπλοκων και ευαίσθητων οικοσυστημάτων στις περιοχές ως κριτήρια αποκλεισμού.
-Η οπτική ρύπανση θα έχει αρνητικές επιπτώσεις στις παράκτιες επιχειρήσεις, ιδιαίτερα για τις ανεπτυγμένες τουριστικά περιοχές.
-Δεν λαμβάνονται υπόψη η απώλεια θέσεων εργασίας από τον κλάδο της αλιείας.
– Δεν έχει εντάξει στα κριτήρια αποκλεισμού τη διέλευση του αγωγού EASTMED από το ΠΟΑΥΑΠ «Κρήτη 4». – Η ΣΜΠΕ παραβλέπει σημαντικές Ευρωπαϊκές Συμφωνίες για τα οικοσυστήματα και τη βιοποικιλότητα, ιδιαίτερα εφόσον το ΕΠΑΥΑΠ θα έχει σημαντικές επιπτώσεις σε 89 περιοχές NATURA.
-Δεν υπάρχει ένα συγκεκριμένο και αναλυτικό πλάνο αντισταθμιστικών και ανταποδοτικών οφελών για τις τοπικές κοινωνίες.
Το ΥΠΕΝ
Πάντως με βάση όσα ανέφερε η υφυπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Αλεξάνδρα Σδούκου, μιλώντας τη Δευτέρα στο Egypes Strategic Conference που έλαβε χώρα στο Κάιρο η Ελλάδα θέτει την περαιτέρω διείσδυση των ΑΠΕ όχι μόνο ως κορυφαία προτεραιότητα για την ενεργειακή μετάβαση,αλλά και ως μέσο επίτευξης μεγαλύτερης ενεργειακής ανεξαρτησίας ως αποτέλεσμα της μείωσης των εισαγωγών ορυκτών καυσίμων. Σήμερα η χώρα καλύπτει περί το 55% των αναγκών της σε ηλεκτρισμό μέσω των πράσινων πηγών και στοχεύει το 80% ως το 2030 με βάση το αναθεωρημένο Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ).
Η κυρία Σδούκου υπογράμμισε ότι η Ελλάδα μπορεί να πάει ακόμα παραπέρα αν εκμεταλλευτεί το υπεράκτιοαιολικό δυναμικό της, έναν φυσικό πόρο που διαθέτουν - και μπορούν να αναπτύξουν - και άλλες χώρες της Ανατολικής Μεσογείου. «Σχεδιάζουμε να παράγουμε 1,9 GW μέσω των υπεράκτιων αιολικών το 2030 και να επεκτείνουμε την υπεράκτια ισχύ σημαντικά, μέσα στις επόμενες δεκαετίες ώστε να γίνουμε εξαγωγείς πράσινου ηλεκτρισμού προς την Κεντρική Ευρώπη μέσω των υφιστάμενων και των μελλοντικών ηλεκτρικών μας διασυνδέσεων», σημείωσε.
