Στο υψηλότερο επίπεδο της κυβέρνησης, δηλαδή, από τον ίδιον τον Πρωθυπουργό αναμένεται να ληφθούν οι τελικές αποφάσεις για τη μέγιστη ισχύ αλλά και τη χωροθέτηση των θαλάσσιων αιολικών πάρκων στη Μεγαλόνησο. Αυτό είναι το βασικό συμπέρασμα μετά και την τελευταία επίσκεψη τη Δευτέρα της Υφυπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας Αλεξάνδρας Σδούκου στο Ηράκλειο, όπου είχε συνάντηση με τον Περιφερειάρχη Κρήτης Σταύρο Αρναουτάκη
Σημειώνεται ότι η κα. Σδούκου επισκέφθηκε χθες την Περιφέρεια Κρήτης συνοδευόμενη από τον βουλευτή της Ν.Δ. Δημήτρη Μαρκόπουλο και τον Διοικητή του Ταμείου Ανάκαμψης Ορέστη Καβαλάκη. Στη συνάντηση συμμετείχαν οι Αντιπεριφερειάρχες Νίκος Ξυλούρης, Νίκου Συριγωνάκης και ο πρόεδρος της ΔΕΕΠ Ηρακλείου της Νέας Δημοκρατίας Βαγγέλης Καρκανάκης.
Ουσιαστικά ο Κυριάκος Μητσοτάκης καλείται να λάβει, εν μέσω και εκλογικής διαδικασίας, κρίσιμες αποφάσεις για την αξιοποίηση του πλούσιου και πολύμορφου ενεργειακού δυναμικού του νησιού, εγχείρημα ωστόσο που συναντά σφοδρές αντιδράσεις, που μάλιστα δεν περιορίζονται μόνο στις χωροθετήσεις των αιολικών πάρκων αλλά και σειρά άλλων ζητημάτων, που αφορούν και στα θέματα των ενεργειακών κοινοτήτων, του ηλεκτρικού χώρου αλλά και δυο μεγάλων χερσαίων αιολικών πάρκων δυο μεγάλων ομίλων.
Βέβαια, οι αποφάσεις για τα υπεράκτια αιολικά αποτελούν “βαρόμετρο”. Μάλιστα επέχουν ιδιαίτερη θέση στην κυβερνητική ατζέντα, καθώς άπτονται της προσπάθειας να καταστεί η χώρα εξαγωγέας ενέργειας, με παράλληλη, βέβαια, μεγάλη επενδυτική δαπάνη σε δίκτυα και διεθνείς διασυνδέσεις.
Πάντως οι αποφάσεις χωροθέτησης, ισχύος κτλ θα πρέπει να προηγηθούν της εκπόνησης των Στρατηγικών Μελετών Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ) κι επείγουν ωστόσο δεν αποκλείεται να υπάρξει μια σχετική “αναμονή” εν όψει και των εκλογών.
Τα πάρκα
Σε σχέση με τα θαλάσσια αιολικά, όπως φαίνεται, σφοδρή αντίδραση των τοπικών φορέων και ειδικά του κλάδου των ξενοδοχείων αλλά του ΥΠΠΟ έχει φέρει στο τραπέζι ένα “ψαλίδι” στην έκταση του υπεράκτιου αιολικού ανοικτά της Ελούντας (Ακρωτήριο Αγ. Ιωάννη ή Αφορεσμένου) ωστόσο μένει να διαφανεί το πού τελικά θα μπουν με κεντρικές Αποφάσεις τα όρια, τι θα γίνει με τα τελικά του όρια τόσο του αντίστοιχου στη ΒΑ Κρήτη, στην θαλάσσια περιοχή της Ιεράπετρας.
Σημειώνεται ότι σύμφωνα με όσα προβλέπει αρχικά εθνικό πρόγραμμα, στην Κρήτη, που έχει και το μεγαλύτερο αιολικό δυναμικό στη Μεσόγειο, προβλέπεται να εγκατασταθούν συνολικά 800 MW υπεράκτιας αιολικής ισχύος, τα 600 MW στο βορειοανατολικό τμήμα του νησιού μεταξύ Αγ. Νικολάου και Σητείας και τα 200 MW ανατολικά της Σητείας. Πάντως, με βάση πληροφορίες, το ΥΠΕΝ φαίνεται να αποδέχεται να κατέβει ο συνολικός στόχος για τα offshore στο νησί σε συνολικά 600 MW.
Η Περιφέρεια
Πάντως το μήνυμα του Περιφερειάρχη Σταύρου Αρναουτάκη που αποτελεί και τη “φωνή” πολλών παραγωγικών φορέων της Μεγαλονήσου ήταν ξεκάθαρο για την ανάγκη ισόρροπης ανάπτυξης vis a vis των συνολικών σχεδιασμών της κυβέρνησης.
“Υπάρχει μια πάρα πολύ καλή συνεργασία με την κα. Σδούκου, θεωρώ ότι αυτά τα οποία θέσαμε, τα οποία είναι υπέρ των πολλών, θα μπορούν να ικανοποιηθούν. Θέλουμε να πάρει ο πολίτης της Κρήτης αυτά τα οποία δικαιούται” ανέφερε ο κ. Αρναουτάκης στις δηλώσεις που έκανε εστιάζοντας και σε θέματα ενεργειακής δημοκρατίας και ενεργειακών κοινοτήτων.
“Συζητήσαμε με την κα. Σδούκου για όλα τα ενεργειακά θέματα που αφορούν την Κρήτη. Ένα βασικό θέμα είναι οι ενεργειακές κοινότητες όπως επίσης και ο ενεργειακός χώρος που πρέπει να πάρουμε για όλους τους ΤΟΕΒ του νησιού, να μπορούμε να κάνουμε τα έργα από τη στιγμή που έχουμε κάνει τις μελέτες” συμπλήρωσε στις δηλώσεις του ο Περιφερειάρχης Κρήτης Σταύρος Αρναουτάκης.
Ο κ. Αρναουτάκης ανέφερε, ότι, “είναι πολύ σημαντικές οι διασυνδέσεις του μεγάλου καλωδίου του νησιού με την Αττική όπως επίσης και το μικρό καλώδιο που ευτυχώς που υπάρχει γιατί θα είχαμε πρόβλημα για την ενεργειακή ασφάλεια του νησιού. Επίσης να δούμε με τα αιολικά πάρκα τι γίνεται, αφουγκραζόμενοι τις τοπικές κοινωνίες.
Από την πλευρά της η Υφυπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Αλεξάνδρα Σδούκου ανέφερε:
«Με πολλή χαρά βρέθηκα σήμερα στο Ηράκλειο για να συζητήσω με τους επικεφαλής της Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Τοπικής Αυτοδιοίκησης καθώς και τους εκπροσώπους των παραγωγικών φορέων του νομού, τις πτυχές του πολύπλευρου πρωταγωνιστικού ρόλου, που ήδη διαδραματίζει η Κρήτη και που μόνο θα ενισχυθεί στο μέλλον. Τόσο στον τομέα της ενεργειακής μετάβασης της Ελλάδας, λόγω του σπάνιου και διαφοροποιημένου ενεργειακού δυναμικού της, όσο και ως πυλώνας περιφερειακής ασφάλειας και σταθερότητας, δια της αναβάθμισης του γεωστρατηγικού της ρόλου στην ευρύτερη περιοχή της Μεσογείου, η Κρήτη καθίσταται κόμβος και πόλος διεθνών ενεργειακού και γεωπολιτικού ενδιαφέροντος.
Το σχέδιο αυτό υλοποιείται μέσα από την ολοκλήρωση των μεγάλων εμβληματικών ενεργειακών και κατασκευαστικών έργων που υλοποιεί η Κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη απ’άκρη σ’άκρη στο νησί. Έργα, όπως η Ηλεκτρική Διασύνδεση της Κρήτης με την Αττική, που θα ολοκληρωθεί το 2025 και τα θαλάσσια αιολικά πάρκα που σχεδιάζονται στην περιοχή της Ανατολικής Κρήτης, δε θα επιλύσουν απλά το επί δεκαετίες ζητούμενο της ενεργειακής επάρκειας στο νησί αλλά θα δημιουργήσουν νέες θέσεις εργασίας και θα δώσουν την ευκαιρία σε ιδιώτες και επιχειρηματίες του νησιού να μειώσουν το ενεργειακό τους κόστος. Ο σχεδιασμός και η χωροθέτηση, φυσικά, της δημιουργίας πλωτών αιολικών πάρκων λαμβάνει χώρα βάσει συνεχούς ανοιχτού διαλόγου με την τοπική κοινωνία, σε μια κοινή προσπάθεια να εξασφαλίσουμε τα μέγιστα δυνατά οφέλη για όλους τους εμπλεκόμενους. Την ίδια ώρα, στην άλλη πλευρά του νησιού, δυτικά της Κρήτης έχουν ολοκληρωθεί οι έρευνες για πιθανά κοιτάσματα υδογονανθράκων και είμαστε εν αναμονή της απόφασης των εταιριών. Οι προοιωνιζόμενες θετικές εξελίξεις, θα σημάνουν πολλαπλά οφέλη για τη Μεγαλόνησο.
Η αξιοποίηση των αναπτυξιακών δυνατοτήτων και των φυσικών πόρων του νησιού, ιδίως στον ενεργειακό τομέα, είναι αποτέλεσμα μεθοδικής και σκληρής δουλειάς τα τελευταία 5 χρόνια από την Κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη, που έχει θέσει την Κρήτη στο επίκεντρο αναπτυξιακών πολιτικών και στόχων. Για να συνεχίσει, η χώρα μας να βαδίζει σε πορεία σταθερότητας και ανάπτυξης απαιτείται να στείλουμε ένα ηχηρό μήνυμα στην κάλπη των ευρωεκλογών της 9ης Ιουνίου. Μια ισχυρή Ευρώπη, σημαίνει μια ισχυρή Ελλάδα και μια ισχυρή και ευημερούσα Κρήτη».
Από την πλευρά του ο Διοικητής του Ταμείου Ανάκαμψης Ορέστης Καβαλάκης ανέφερε: « Το Ταμείο Ανάκαμψης έχει ένα πολύ μεγάλο μερίδιο στη Κρήτη που φτάνει σε αρκετά δις. Η Κρήτη πέρα από τα έργα οδικής ασφάλειας τα οποία ανέρχονται σε 40 εκ. ευρώ, έχουμε το μεγάλο έργο του ΒΟΑΚ το οποίο είναι σε εξέλιξη, επίσης αρδευτικά έργα, έργα φραγμάτων, έργα ΣΔΙΤ, και είναι ένας από τους βασικούς λόγους που καλούμε να υπάρχει μεγάλη συμμετοχή στις Ευρωεκλογές γιατί η συμμετοχή σε αυτές δείχνει πόσο σημαντικοί είναι οι Ευρωπαϊκοί πόροι και πόσο σημαντικό είναι η τοπική κοινωνία και αρχές, η Περιφερειακή Αρχή, να μπορεί να αξιοποιεί αυτούς τους πολύ σημαντικούς πόρους όπως πολύ σωστά κάνει ο κ. Αρναουτάκης».
Η ενεργειακή ατζέντα της Περιφέρειας
Στο φόντο αυτό και με δεδομένες τις πιέσεις για ανάπτυξη μεγάλων ενεργειακών έργων στην Κρήτη, στα τέλη Μάρτη σε κατάμεστη αίθουσα εκδηλώσεων του Τεχνικού Επιμελητηρίου της Ελλάδας στο Ηράκλειο, οι ακόλουθοι 5 φορείς της Κρήτης:
- η Περιφέρεια Κρήτης
- η Μινώα Ενεργειακή Κοινότητα
- το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας, Τμήμα Ανατολικής Κρήτης
- το Εμπορικό & Βιομηχανικό Επιμελητήριο Ηρακλείου
- και το Γεωτεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας, Παράρτημα Κρήτης,
σε μία ιστορική, όπως χαρακτηρίστηκε, συνάντηση εργασίας, ξεκίνησαν το Σάββατο 30/3 και επίσημα τον αγώνα “για την ενεργειακή δημοκρατία και δικαιοσύνη στον τόπο μας, ο οποίος άρχεται με την ανάκληση και απόρριψη όλων των αδειών και αιτήσεων μεγάλου μεγέθους στο νησί και τον ορθολογικό επανασχεδιασμό του ενεργειακού χάρτη της Κρήτης από τους φορείς του νησιού.
Ο ενεργειακός πλούτος της Κρήτης, ο οποίος μπορεί να αποτελέσει τη βάση για μία αειφόρα οικονομική ανάπτυξη στο νησί, απαγκιστρώνοντας την υψηλή εξάρτηση της οικονομίας μας από τη γεωργία και τον τουρισμό, δεν μπορεί να γίνεται αντικείμενο εκμετάλλευσης από λίγους μεγάλους ιδιώτες επενδυτές.
Δεσμευόμαστε απέναντι στον Κρητικό λαό, ότι ο αγώνας αυτός δεν θα σταματήσει παρά μόνο με την επίτευξη του τελικού στόχου μας, που είναι η αξιοποίηση των ενεργειακών πηγών της Κρήτης κατά το συντριπτικά μεγαλύτερο ποσοστό από τους πολίτες και τους φορείς της” ανέφεραν οι φορείς που εστίασαν σε ψήφισμά τους σε ένα πλαίσιο που θέτει ζητήματα που αφορούν κομβικά τη χάραξη πολιτικών από το ΥΠΕΝ.
Το πλαίσιο
Όπως αναφέρεται σε σχετικό κείμενο οι:
1. Περιφέρεια Κρήτης
2. Μινώα Ενεργειακή Κοινότητα
3. Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας, Τμήμα Ανατολικής Κρήτης
4. Εμπορικό – Βιομηχανικό Επιμελητήριο Ηρακλείου
5. Γεωτεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας, Παράρτημα Κρήτης.
- Αναγνωρίζουν το εύλογο και το δίκαιο της αξίωσης, ώστε ο ενεργειακός χώρος στην Κρήτη να διανεμηθεί κατά προτεραιότητα στους πολίτες και στους φορείς της και, συγκεκριμένα, προτείνεται τουλάχιστον το 70% αυτού να διανεμηθεί στους πολίτες της Κρήτης (οικιακές καταναλώσεις), στους φορείς τοπικής αυτοδιοίκησης, στις μικρές και πολύ μικρές επιχειρήσεις και στις ενεργειακές κοινότητες ευρείας βάσης.
- Για να γίνει εφικτό το ανωτέρω και άμεσα, είναι απαραίτητη η απόρριψη των αιτήσεων αδειών παραγωγής αιολικών πάρκων μεγάλου μεγέθους, οι οποίες παραμένουν υπό διαδικασία αξιολόγησης για παραπάνω από 10 έτη, καταλαμβάνοντας γεωγραφικό χώρο και παραβιάζοντας σωρεία σχετικών διατάξεων στην κείμενη νομοθεσία αναφορικά με τα χρονικά διαστήματα αξιολόγησης τέτοιων αιτήσεων.
- Για τον ίδιο λόγο επιβάλλεται και η ανάκληση των δύο αδειών παραγωγής αιολικών πάρκων μεγάλου μεγέθους στην Κρήτη, που με την πρωτοφανή και απαράδεκτη νομοθετική ρύθμιση του άρθρου 100 του Νόμου 4821 / 2021 παρατάθηκε η διάρκειά τους, καταστρατηγώντας ταυτόχρονα το κοινό συμφέρον των πολιτών της Κρήτης, της Χώρας, αλλά και τους νόμους της ελεύθερης αγοράς, καθώς και κάθε έννοια αξιοκρατίας, ισονομίας και δικαιοσύνης.
- Καλούνται οι ίδιοι φορείς των ανωτέρω αναφερόμενων αδειών και υπό αξιολόγηση αιτήσεων, επιδεικνύοντας στοιχειώδη σεβασμό στην αξιοπρέπεια του Κρητικού Λαού και στην Ιστορία και τη συνεισφορά της Κρήτης στην Ελλάδα και την Ευρώπη, να ανακαλέσουν από μόνοι τους τις εν λόγω άδειες, να αποσύρουν τις υπό αξιολόγηση αιτήσεις και να απέχουν οριστικά στο μέλλον από οποιαδήποτε παρόμοια προσπάθεια καθολικής δέσμευσης και μονοπώλησης του ενεργειακού πλούτου του νησιού.
- Εκφράζεται η αντίθεσή μας στην κατασκευή των MEGA φωτοβολταϊκών πάρκων, ισχύος άνω των 50 MW, και μάλιστα με την απαράδεκτη προτεραιότητα Α, με δεδομένη πλέον την υπερκάλυψη των στόχων ακόμη και μέχρι το 2040. Τα έργα αυτά αφαιρούν στον ηλεκτρικό χώρο από τις μικρές επιχειρήσεις, το λαό της Κρήτης και τους φορείς εκπροσώπησής του.
- Ζητείται να ξεκινήσουν οι διαδικασίες αδειοδότησης νέων φωτοβολταϊκών έργων ενεργειακού συμψηφισμού στην Κρήτη, οι οποίες έχουν πλήρως ανασταλεί από το διαγωνισμό νέων φωτοβολταϊκών σταθμών ισχύος 400 kW της 25ης/10/2022, στον οποίο εντοπίστηκε σωρεία παραβάσεων στις αιτήσεις με κακόβουλο λογισμικό, με προτεραιότητα στα αιτήματα φορέων τοπικής αυτοδιοίκησης (ΟΤΑ Α΄, ΟΤΑ Β΄, ΔΕΥΑ, ΤΟΕΒ), οικιακά έργα και έργα συλλογικού εικονικού ενεργειακού συμψηφισμού ενεργειακών κοινοτήτων ευρείας βάσης.
- Ζητείται η άρση του χαρακτηρισμού του ηλεκτρικού δικτύου της Κρήτης ως «κορεσμένο» σε σχέση με την εγκατάσταση σταθμών ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Το ηλεκτρικό δίκτυο της Κρήτης, μετά την ηλεκτρική διασύνδεση Κρήτης-Πελοποννήσου από το 2021, παύει να υφίσταται ως αυτόνομο ηλεκτρικό σύστημα. Όμως ακόμα υπόκειται στους περιορισμούς ενός αυτόνομου ηλεκτρικού συστήματος ως προς την εγκατάσταση σταθμών ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Επίσης, εξετάζοντας τους Υποσταθμούς ΥΤ/ΜΤ της Κρήτης σύμφωνα με την ψηφιακή πλατφόρμα του ΔΕΔΔΗΕ από τους 19 Υποσταθμούς ΥΤ/ΜΤ, μόνο οι 3 είναι κορεσμένοι ή κοντά στο όριο του κορεσμού. Επομένως, αθροίζοντας το περιθώριο στάθμης βραχυκύκλωσης και το θερμικό όριο κάθε υποσταθμού, η διαθεσιμότητα του ηλεκτρικού δικτύου της Κρήτης ξεπερνάει τα 1.000 MVA.
- Ζητείται η έναρξη αδειοδοτήσεων εγκατάστασης σταθμών ανανεώσιμων πηγών ενέργειας με τη μέθοδο του zero feed-in. Με τη μέθοδο του zero feed-in ενισχύεται η αυτοπαραγωγή και η ιδιοκατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, χωρίς να εγείρεται ζήτημα κορεσμού του ηλεκτρικού δικτύου, λόγω της μη έγχυσης ενέργειας σε αυτό. Η εν λόγω μέθοδος είναι ακόμα ένα εργαλείο μαζί με τις μεθόδους net – metering και net – billing που θα βοηθήσει τις Κρητικές επιχειρήσεις στο βήμα για την ενεργειακή μετάβαση, μειώνοντας το ενεργειακό κόστος, παράγοντας προϊόντα με χαμηλό ενεργειακό αποτύπωμα και καθιστώντας τις πιο ανταγωνιστικές στο διεθνές οικονομικό περιβάλλον.
- Αναγνωρίζεται η ανάγκη εξυγίανσης του θεσμού των ενεργειακών κοινοτήτων στην Ελλάδα, με κατάλληλες νομοθετικές ρυθμίσεις που θα αποτρέψουν την καπήλευση και τον εκφυλισμό του θεσμού.
- Προς την κατεύθυνση αυτή, αναγνωρίζεται η ανάγκη θέσπισης της έννοιας των ενεργειακών κοινοτήτων ευρείας βάσης, ως οι Κοινότητες εκείνες με περισσότερα από 100 μέλη, που έχουν να επιδείξουν τεκμηριωμένο έργο και σχεδιασμό προς την κατεύθυνση της κοινωνικής και αλληλέγγυας οικονομίας και με σαφή αναπτυξιακό και κοινωνικό προσανατολισμό. Προτείνεται η θέσπιση ιδιαίτερου μητρώου ενεργειακών κοινοτήτων ευρείας βάσης, ενώ θα πρέπει να τους δοθεί απόλυτη αδειοδοτική προτεραιότητα (προτεραιότητα Α) και να εισαχθούν ευέλικτα και ισχυρά χρηματοδοτικά εργαλεία. Πολλώ δε μάλλον, όταν συμμετέχουν σε αυτές ΟΤΑ Α’ και Β’ βαθμού και επιχειρήσεις αυτών και επιχειρήσεις κοινής ωφελείας (ΔΕΥΑ, ΤΟΕΒ κλπ).
- Καλείται η ηγεσία του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας όπως αποδεχθεί τις ανωτέρω θέσεις, προστατεύοντας την Κρήτη και τα ελληνικά νησιά από τη δημιουργία ενεργειακών μονοπωλίων, αναγνωρίζοντας και αποδεχόμενη το δεδομένο ότι πραγματική οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη με μοχλό την ενεργειακή μετάβαση μπορεί να επιτευχθεί μόνο με την ευρεία συμμετοχή των πολιτών και των φορέων του εκάστοτε νησιωτικού ή γεωγραφικού διαμερίσματος.
- Αποφασίζεται να συσταθεί επιτροπή εκπροσώπησης των συνδιοργανωτών φορέων, με τη διακομματική συμμετοχή των πολιτικών εκπροσώπων μας στη Βουλή και στην Αυτοδιοίκηση, η οποία εξουσιοδοτείται να χρησιμοποιήσει κάθε νόμιμο μέτρο, για την υλοποίηση των ανωτέρω στόχων.
Ουσιαστικά με τη συγκεκριμένη ατζέντα οι φορείς της Κρήτης ζητούν αναδόμηση των σχεδιασμών για χερσαία και θαλάσσια αιολικά στην Κρήτη αλλά και στα θέματα των φωτοβολταϊκών αλλά και του ηλεκτρικού χώρου.
