Νέα έρευνα από το Ινστιτούτο Οικονομίας και Χρηματοοικονομικής Ανάλυσης Ενέργειας (IEEFA) δείχνει ότι πάνω από 800 εργοστάσια ηλεκτροπαραγωγής με καύση άνθρακα θα μπορούσαν να αντικατασταθούν με ηλιακή ενέργεια στις αναπτυσσόμενες οικονομίες από το τέλος αυτής της δεκαετίας.
Αυτό είναι ένα ελπιδοφόρο εύρημα, καθώς η έλλειψη πόρων για μια τέτοια μετάβαση ήταν για πολύ καιρό ένα από τα κύρια εμπόδια που πήγαιναν πίσω την επίτευξη του στόχου περιορισμού της παγκόσμιας θέρμανσης .
Η σταδιακή κατάργηση του άνθρακα είναι ένα από τα πιο κρίσιμα και επείγοντα βήματα για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης. Παρόλο που η μετάβαση από τον άνθρακα αναγνωρίζεται ευρέως ως διεθνής προτεραιότητα, μόνο το ένα δέκατο των λειτουργούντων εργοστασίων άνθρακα προγραμματίζεται να αποσυρθεί μέχρι το 2030. Αυτό οφείλεται κυρίως στο γεγονός ότι οι αναπτυσσόμενες οικονομίες συχνά δεν μπορούν να αντέξουν οικονομικά μια τέτοια μετάβαση και έχουν άλλες, πιο άμεσες πολιτικές και οικονομικές προτεραιότητες.
Προς το παρόν, ο άνθρακας αντιπροσωπεύει το 35% της παγκόσμιας ενεργειακής προμήθειας. Και για πολλές χώρες, είναι μια κρίσιμη πηγή αξιόπιστης και οικονομικά προσιτής ενέργειας, τη στιγμή που πολλές αναδυόμενες οικονομίες προσπαθούν να επεκτείνουν τα δίκτυά τους. Παγκοσμίως, περίπου 774 εκατομμύρια άνθρωποι εξακολουθούν να ζουν χωρίς ηλεκτρισμό, και ο άνθρακας θεωρείται από πολλές αναπτυσσόμενες χώρες ως βασικός πόρος για να καλυφθεί αυτό το κενό. "Χωρίς τον άνθρακα ως κύρια πηγή ενέργειας, οι αναπτυσσόμενες χώρες θα μπορούσαν να βρουν πρακτικά αδύνατο να βελτιώσουν σημαντικά την ποιότητα ζωής τους," ανέφερε πρόσφατα το Politico.
Οι αναπτυσσόμενες χώρες, ωστόσο, θα υποφέρουν περισσότερο από την κλιματική αλλαγή. Ενώ η επικερδής μετατροπή 800 εργοστασίων άνθρακα σε μονάδες παραγωγής καθαρής ενέργειας είναι ένα πολλά υποσχόμενο βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση, είναι μόνο μια σταγόνα στον ωκεανό σε σχέση με την κλίμακα της μετάβασης που χρειάζεται ο αναπτυσσόμενος κόσμος για να παραμείνει εντός οποιουδήποτε εφικτού δρόμου επίτευξης των παγκόσμιων κλιματικών στόχων. "Το κύριο πρόβλημα εδώ είναι η έλλειψη ενός αγωγού καλά ορισμένων, συμβολαιοποιημένων, αξιόπιστων συναλλαγών από άνθρακα σε καθαρή ενέργεια," δήλωσε ο Paul Jacobson, κύριος συγγραφέας της έκθεσης του IEEFA.
Τα περισσότερα από τα 800 εργοστάσια που εντόπισε το IEEFA είναι άνω των 30 ετών, και επομένως είναι σε μεγάλο βαθμό απαλλαγμένα από χρέη και έχουν λήξει τα μακροχρόνια και δεσμευτικά συμβόλαια αγοράς ενέργειας. Σε συνδυασμό με τα αυξανόμενα κέρδη από τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και ειδικά την ηλιακή ενέργεια, αυτό σημαίνει ότι θα μπορούσαν να αποσυρθούν και να μεταβούν, ενώ παράλληλα θα αποφέρουν οικονομικά κέρδη.
Αυτές οι συνθήκες, ωστόσο, ισχύουν για πολύ λίγα εργοστάσια ηλεκτροπαραγωγής με καύση άνθρακα σε όλο τον κόσμο. Η εξεύρεση εναλλακτικών τρόπων χρηματοδότησης της αποξήλωσης και της πράσινης μετατροπής των νεότερων εργοστασίων άνθρακα θα είναι κρίσιμη για την επίτευξη των κλιματικών στόχων χωρίς να διακυβεύεται η ενεργειακή ασφάλεια, τα οικονομικά κέρδη και η ανθρώπινη ανάπτυξη. Οι πλουσιότερες χώρες έχουν υποσχεθεί από καιρό να βοηθήσουν τις φτωχότερες χώρες να χρηματοδοτήσουν τις μεταβάσεις τους σε καθαρή ενέργεια, μια δυναμική γνωστή ως «χρηματοδότηση για το κλίμα». Ωστόσο, δεν έχουν εκπληρώσει αυτές τις υποσχέσεις, και οι αναπτυσσόμενες οικονομίες αναζητούν άλλες επιλογές.
Το γεγονός ότι η κερδοφορία της ηλιακής ενέργειας έχει κάνει τέτοια σημαντικά άλματα ώστε κάποια εργοστάσια άνθρακα να αξίζουν να αποσυρθούν αποκλειστικά με οικονομικά κριτήρια είναι εξαιρετικά ενθαρρυντικό. Αλλά αυτό από μόνο του δεν είναι αρκετό για να οδηγήσει τον άνθρακα σε τελική παρακμή. Συντονισμένες πολιτικές προσπάθειες και μια ανανέωση της δέσμευσης για τη χρηματοδότηση του κλίματος θα είναι το κλειδί για να διασφαλιστεί ότι η αποξήλωση αυτών των πρώτων 800 εργοστασίων δεν είναι απλώς μια σύμπτωση, αλλά η αρχή μιας δίκαιης μετάβασης από τον άνθρακα.
