Μπροστά περνάει η γηραιά ήπειρος στην «μάχη» για την πράσινη μετάβαση αφήνοντας τις ΗΠΑ να ακολουθούν χωρίς να μπορούν να πιάσουν αντίστοιχες ταχύτητες. Ωστόσο, σύμφωνα με πρόσφατη ανάλυση του Bruegel και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού καταγράφονται απογοητευτικά δεδομένα αναφορικά με την παραγωγική δυναμική της αλυσίδας προϊόντων που είναι απαραίτητα για την «πράσινη στροφή».
Κερδίζει σε… ήλιο και αέρα η ΕΕ
Σημαντικά μπροστά βρίσκεται η ΕΕ, έναντι των ΗΠΑ σε επίπεδο ανάπτυξης έργων φωτοβολταϊκής και αιολικής ισχύος. Είναι ενδεικτικό ότι μέχρι το τέλος του 2023, 257 GW φωτοβολταϊκής και 208 GW αιολικής ενέργειας είχαν συνδεθεί στα δίκτυα της ΕΕ ξεπερνώντας κατά πολύ τα 136 GW φωτοβολταϊκών και 154 GW αιολικών έργων στις ΗΠΑ. Το χάσμα γίνεται ακόμα μεγαλύτερο αν εξετάσει κανείς ξεχωριστά τις δύο πηγές ενέργειας: στα φωτοβολταϊκά, η ΕΕ έχει αναπτύξει σχεδόν διπλάσια ποσότητα σε σχέση με τις ΗΠΑ. Από το 2021 έως το 2023, η ΕΕ κατασκεύασε έργα 92 GW, αυξάνοντας την ικανότητα κατά 56% ενώ στις ΗΠΑ, αναπτύχθηκαν φωτοβολταϊκά 45 GW αυξάνοντας τη συνολική δυναμικότητα κατά 50%.
Αντίστοιχα η δυναμικότητα των έργων αιολικής ενέργειας στην ΕΕ αυξήθηκε κατά 28 GW τα τελευταία δύο χρόνια, δηλαδή κατά 15%. Αυτό συγκρίνεται με την επέκταση κατά 18 GW στις ΗΠΑ, που αντιστοιχεί σε αύξηση 13%.
Γκάζι και στα ηλεκτρικά οχήματα για την Ευρώπη
Η εξάπλωση των ηλεκτρικών οχημάτων έχει επιταχυνθεί σημαντικά τόσο στις ΗΠΑ όσο και στην Ευρώπη τα τελευταία πέντε χρόνια. Ενώ οι ταξινομήσεις κυμάνθηκαν γύρω στα 0,35 εκατ. αυτοκίνητα και στις δύο περιοχές το 2018-2019, η επιτάχυνση ήταν ταχύτερη στην Ευρώπη. Οι ταξινομήσεις EV στην ΕΕ έφτασαν τα 2,36 εκατ. αυτοκίνητα το 2023 ενώ, αντίστοιχα, στις ΗΠΑ διαμορφώθηκαν σε περίπου 1,43 εκατ. σημειώνοντας αύξηση 52% σε ετήσια βάση.
Τόσο στην ΕΕ όσο και στις ΗΠΑ, οι καταναλωτές προτίμησαν τα αμιγώς ηλεκτρικά οχήματα με μπαταρία (BEV) έναντι των plug-in-hybrid ηλεκτρικών οχημάτων (PHEV), αν και οι ταξινομήσεις PHEV άρχισαν να αυξάνονται στις ΗΠΑ τα τελευταία τρίμηνα. Τα τελευταία δύο χρόνια, το μερίδιο των PHEV στο σύνολο των πωλήσεων οχημάτων στην ΕΕ κορυφώθηκε και στη συνέχεια μειώθηκε λίγο κάτω από 8%, ενώ το μερίδιο των BEV αυξήθηκε από 9% σε 15% μεταξύ 2021 και 2023. Κατά την ίδια περίοδο στις ΗΠΑ, το μερίδιο των BEV αυξήθηκε από 3% το 2021 σε 7% το 2023, ενώ το μερίδιο των PHEV αυξήθηκε πιο αργά, φτάνοντας λίγο κάτω από το 2% των πωλήσεων το 2023.'
Δεν … τραβάει η αλυσίδα παραγωγής
Παρά τις υψηλές ταχύτητες η ΕΕ δεν έχει καταφέρει, σημειώνει η ανάλυση, να δημιουργήσει μία ισχυρή αλυσίδα παραγωγής γύρω από τα έργα ΑΠΕ, τάση που αντίστοιχα διαπιστώνεται και στις ΗΠΑ που, ωστόσο, προηγούνται στην κατασκευαστική ικανότητα κυψελών μπαταριών για ηλεκτρικά οχήματα.
Πιο αναλυτικά, ξεκινώντας από τα φωτοβολταϊκά, που αποτελούν και το μεγαλύτερο μέρος των επενδύσεων, το σημείο εκκίνησης είναι η παραγωγή πολυπυριτίου. Τόσο οι ΗΠΑ όσο και η ΕΕ διαθέτουν σημαντικές ικανότητες για την κατασκευή πολυπυριτίου αν και προτιμάται για την παραγωγή ημιαγωγών. Στις ΗΠΑ, η παραγωγή πολυπυριτίου για ηλιακή ενέργεια έχει σχεδόν μηδενιστεί από το 2015, καθώς οι τιμές έχουν πέσει αφήνοντας την Κίνα να «παίζει σχεδόν μόνη της». Ωστόσο, όπως τονίζει το Bruegel, ορισμένες αμερικανικές εγκαταστάσεις έχουν αρχίσει να επιστρέφουν από την κατασκευή τσιπ ή να επεκτείνουν την παραγωγή για ηλιακή ενέργεια. H Κίνα ηγείται και των υπολοίπων, ενεργοβόρων, σταδίων για τη δημιουργία των φωτοβολταϊκών κυψελών οδηγώντας τόσο την ΕΕ όσο και τις ΗΠΑ, να εξαρτώνται από εκείνη για την προώθηση των πράσινων έργων τους.
Καλύτερες επιδόσεις καταγράφουν τόσο η ΕΕ όσο και οι ΗΠΑ στην συναρμολόγηση των μονάδων με 15 GW και 19 GW και, αντίστοιχα. Και για τις δύο, αυτό αντιστοιχεί σε περισσότερο από το ένα τρίτο των αναπτυγμένων φωτοβολταϊκών το 2023.
Όσον αφορά την αιολική ενέργεια, η Ευρώπη έχει μακρά ιστορία τεχνογνωσίας στην κατασκευή ανεμογεννητριών και συμπληρωματικών εξαρτημάτων. Για τα πτερύγια, η Ευρώπη έχει την ικανότητα να κατασκευάζει το ισοδύναμο των 25 GW ετησίως και 28 GW για τα ατρακτίδια με τις ΗΠΑ να υπολείπονται και στα δύο στάδια.
Διαφορετικές ισορροπίες στις μπαταρίες
Ωστόσο, διαφορετικές ταχύτητες καταγράφονται στην κατασκευή κυψελών μπαταριών για ηλεκτρικά οχήματα. Πιο αναλυτικά, ενώ η παραγωγική δυναμικότητα της ΕΕ ήταν 2,3 φορές μεγαλύτερη από την αμερικανική το 2021, με 137 GWh, οι επενδύσεις στις ΗΠΑ από τότε έχουν αντιστρέψει την εικόνα: Μέχρι το 2023, η παραγωγική ικανότητα των ΗΠΑ για την κατασκευή κυψελών μπαταριών είχε τριπλασιαστεί και έφθασε τις 188 GWh. Ενώ εννέα εγκαταστάσεις λειτουργούσαν στις ΗΠΑ το 2021, ο αριθμός αυτός αυξήθηκε σε 27 το 2023 σύμφωνα με το Clean Investment Monitor. Εν τω μεταξύ, η παραγωγική ικανότητα κυψελών μπαταρίας της ΕΕ αυξήθηκε μόλις κατά 16% σε 158 GWh.
