Μηνύματα επιδείνωσης του φαινομένου των περικοπών πράσινης ενέργειας και στην Ελλάδα -που μπορεί να βρίσκεται σε ύφεση από τον Ιούνιο λόγω της αυξημένης ζήτησης αλλά αναμένεται να επανέλθει δριμύτερο το φθινόπωρο- έρχονται από την Ισπανία, την πρώτη χώρα που βίωσε με ένταση το φαινόμενο.
Σύμφωνα με στοιχεία της εταιρείας Afry που επικαλείται το πρακτορείο Montel, κατά το πρώτο εξάμηνο του έτους οι περικοπές ΑΠΕ διπλασιάστηκαν σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2023 με φόντο τις χαμηλές χονδρεμπορικές τιμές στην αγορά της ιβηρικής χώρας, στέλνοντας ανησυχητικά μηνύματα για την κερδοφορία και τη βιωσιμότητα των «πράσινων» projects.
Πιο συγκεκριμένα, κατά την περίοδο Ιανουαρίου- Ιουνίου 2024 περικόπηκαν περί τις 300 GWh πράσινης παραγωγής από φωτοβολταϊκά για οικονομικούς λόγους (δηλαδή ήταν πιο κερδοφόρο για τις εταιρείες να περιορίσουν την παραγωγή από το να το παράγουν στο μάξιμουμ και να διαθέτουν την ενέργεια στην αγορά σε χαμηλές τιμές) έναντι 150 GWh την αντίστοιχη περίοδο του 2023. Άλλες 400 GWh περικόπηκαν από τον διαχειριστή του Συστήματος Μεταφοράς Red Electrica για λόγους διασφάλισης της ευστάθειας του ηλεκτρικού δικτύου. Αντίστοιχη η εικόνα και στα αιολικά, όπου κατεγράφη «ψαλίδι» της τάξης των 1000 GWh κατά την εξεταζόμενη περίοδο για οικονομικούς λόγους, ενώ άλλες 900 GWh ψαλιδίστηκαν για τεχνικούς λόγους.
Για «δραματική άνοιξη» (περίοδο χαμηλής ζήτησης και υπερπροσφοράς ΑΠΕ κυρίως από φωτοβολταϊκά) έκανε λόγο το στέλεχος της Afry Χαβιέ Ρεβουέλτα, περιγράφοντας μια κατάσταση που εμφανίζει παραλληλισμούς με την Ελλάδα, όπου σύμφωνα με στοιχεία του Green Tank, η πλεονάζουσα πράσινη ενέργεια που περικόπηκε στο διάστημα Ιανουαρίου - Μαΐου έφτασε τις 430 GWh, νούμερο σχεδόν διπλάσιο των 228 GWh, οι οποίες απορρίφθηκαν καθ’ όλο το 2023, με τις «αιχμές» των περικοπών να καταγράφονται το δίμηνο Απριλίου-Μαρτίου. Παράγοντες της αγοράς ΑΠΕ στην Ελλάδα έχουν ήδη κρούσει τον κώδωνα του κινδύνου για ταχεία όξυνση του προβλήματος των περικοπών. Ενδεικτική προς την κατεύθυνση αυτή είναι η πρόσφατη εκτίμηση του συμβούλου του Συνδέσμου Εταιριών Φωτοβολταϊκών (ΣΕΦ) Στέλιου Ψωμά για τετραπλασιασμό της πράσινης ενέργειας που απορρίπτεται από φωτοβολταϊκά φέτος, ενώ στο ίδιο μήκος κύματος κινούνται και οι εκπρόσωποι του κλάδου των αιολικών, τα οποία επωμίζονται εν πολλοίς το βάρος των περικοπών. Για περαιτέρω ένταση των περικοπών έχει προειδοποιήσει και η πολιτική ηγεσία του ΥΠΕΝ που τοποθετεί την άμβλυνση του φαινομένου από το 2026 και εφεξής, οπότε και θα μπουν στην πρίζα οι πρώτες μονάδες αποθήκευσης με μπαταρίες.
Στην Ισπανία, πάντως, οι παράγοντες της αγοράς ΑΠΕ ανησυχούν περισσότερο για την παρατεταμένη περίοδο πολύ χαμηλών χονδρεμπορικών τιμών παρά για τις περικοπές, με τον κ. Ρεβουέλτα να τονίζει ότι «μεταξύ του να αποζημιώνεσαι με 0 ευρώ/MWh για την παραγωγή σου ή να μην παράγεις καθόλου, η διαφορά είναι μικρή». Σύμφωνα με την Afry, η μέση τιμή αποζημίωσης των φωτοβολταϊκών πάρκων (solar capture price) για το πρώτο εξάμηνο του έτους ήταν 22-23 ευρώ/ΜWh. “Eπίπεδα που αν διατηρηθούν παραπέμπουν σε τεχνική χρεοκοπία του στόλου των φωτοβολταϊκών»
Ο μέσος όρος των χονδρεμπορικών τιμών ηλεκτρισμού στην Ισπανία από την αρχή του έτους κυμαίνεται στα 41 ευρώ/MWh (έναντι 84 ευρώ/MWh στην Ελλάδα), ενώ για πρώτη φορά παρατηρήθηκαν και αρκετές ώρες με αρνητικές τιμές. Όπως και στην Ελλάδα, λόγω της υψηλής ζήτησης τα πράγματα φαίνονται καλά για τους παραγωγούς ΑΠΕ έως και το φθινόπωρο. Για την επόμενη άνοιξη όμως οι προοπτικές δεν είναι ευοίωνες, ιδίως με δεδομένες τις προβλέψεις για εγκατάσταση 6 GW νέας φωτοβολταϊκής ισχύος που θα εντείνει το φαινόμενο της υπερπροσφοράς πράσινης ενέργειας που δεν συμβαδίζει με τη ζήτηση.
