Η Βουλγαρία, η οποία διακινεί αέριο της Gazprom μέσω του αγωγού TurkStream, μπορεί να διαδραματίσει βασικό ρόλο στον τερματισμό της ισχύουσας συμφωνίας μεταξύ Ουγγαρίας και Gazprom κατά τη διάρκεια των τρεχουσών διαπραγματεύσεων για την προμήθεια, δήλωσε στο Euractiv Βουλγαρίας ο Martin Vladimirov, διευθυντής του προγράμματος για την ενέργεια και το κλίμα στο έγκυρο βουλγαρικό think tank Centre for the Study of Democracy.
Ο εμπειρογνώμονας σε θέματα ενέργειας ζήτησε να ληφθεί μια πανευρωπαϊκή απόφαση για την απαγόρευση του ρωσικού φυσικού αερίου ή την εισαγωγή ενός φόρου για την εξίσωση του κόστους της αγοράς ρωσικού και της αγοράς εναλλακτικού φυσικού αερίου.
«Η Βουλγαρία δεν θα πρέπει πλέον να επιτρέπει τη ροή ρωσικού φυσικού αερίου προς την Κεντρική Ευρώπη, διότι με αυτόν τον τρόπο μετατρεπόμαστε και πάλι σε «δούρειο ίππο» του ρωσικού καυσίμου», σχολίασε ο Vladimirov.
Από τις αρχές του 2025, ο αγωγός TurkStream μέσω της Βουλγαρίας θα είναι ο μοναδικός αγωγός φυσικού αερίου που θα μεταφέρει ρωσικό αέριο στην Ευρώπη μετά το κλείσιμο της ουκρανικής διαδρομής.
«Η Βουλγαρία θα είναι η πιο σημαντική χώρα για τη διαμετακόμιση φυσικού αερίου. Αυτό σημαίνει ότι η Βουλγαρία είναι το κλειδί για τη διακοπή του ρωσικού φυσικού αερίου», εξήγησε ο Vladimirov.
Πρόσθεσε ότι η κρατική εταιρεία Bulgartransgaz θα μπορούσε εύκολα να τερματίσει τη σχέση της με τη Gazprom εάν ληφθεί μια τέτοια πολιτική απόφαση.
Ο Vladimirov υποστηρίζει επίσης ότι αυτό θα προκαλέσει σοβαρές αναταραχές στη Σερβία και την Ουγγαρία και ίσως μια χιονοστιβάδα αγωγών κατά της Βουλγαρίας.
«Η καλύτερη λύση είναι να αποφασίσει η ΕΕ να απαγορεύσει την εισαγωγή ρωσικού φυσικού αερίου, αλλά υπάρχει και ένας πιο πονηρός τρόπος. Η ΕΕ θα μπορούσε να αποφασίσει ότι όλο το φυσικό αέριο που εισέρχεται στο μπλοκ από την Ουκρανία ή την Τουρκία θεωρείται αυτομάτως ρωσικό αέριο και φορολογείται», πρόσθεσε ο Vladimirov.
Ο φόρος έχει ως στόχο να φέρει την τιμή του ρωσικού φυσικού αερίου σε ευθυγράμμιση με το κόστος αγοράς εναλλακτικού φυσικού αερίου.
«Αυτό θα πρέπει να αποτελέσει κίνητρο για τους πελάτες της Gazprom να μειώσουν την εξάρτησή τους από τη ρωσική εταιρεία. Βλέπουμε ότι το μερίδιο αγοράς του ρωσικού φυσικού αερίου στην Ευρώπη αυξάνεται συνεχώς, καθώς είναι πολύ φθηνό. Πολλές εταιρείες της ΕΕ που είχαν σταματήσει να το αγοράζουν, όπως για παράδειγμα οι τσεχικές, ξανάρχισαν να προμηθεύονται», πρόσθεσε.
Υπενθύμισε επίσης ότι οι ιταλικές εταιρείες έχουν επίσης αυξήσει τις προμήθειες ρωσικού φυσικού αερίου.
«Όλες επωφελούνται από τη χαμηλή τιμή και το γεγονός ότι δεν υπάρχουν κυρώσεις κατά του ρωσικού φυσικού αερίου», επισήμανε ο αναλυτής.
Ανάλυση του Centre for the Study of Democracy που παρουσιάστηκε τον Ιούνιο δείχνει ότι η περιοχή της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης έχει τρεις φορές μεγαλύτερη πλεονάζουσα ικανότητα να εισάγει εναλλακτικό αέριο από ό,τι εισάγει σήμερα από τη Ρωσία. Οι χώρες αυτές διαθέτουν τρεις φορές μεγαλύτερη ικανότητα προμήθειας φυσικού αερίου από τη Ρωσία μέσω του υφιστάμενου δικτύου διασύνδεσης.
Οι πιο ευάλωτες χώρες είναι εκείνες που εξαρτώνται περισσότερο από το ρωσικό φυσικό αέριο – η Σλοβακία, η Αυστρία, η Ελλάδα, έμμεσα και η Βουλγαρία, «επειδή στην πράξη εισάγει ρωσικό φυσικό αέριο από την Ελλάδα, το οποίο εμπορεύεται με διαφορετική ετικέτα», λέει ο Vladimirov.
«Η ύπαρξη εναλλακτικών λύσεων σημαίνει ότι υπάρχουν λύσεις, αλλά χρειάζεται πολιτική βούληση και λίγη περισσότερη ομοφωνία σε ευρωπαϊκό επίπεδο», προσθέτει.
Ερωτηθείς από το Euractiv Βουλγαρίας αν οι ευρωπαϊκοί κανόνες επιτρέπουν στην Ουγγαρία να χρησιμοποιεί την πλήρη χωρητικότητα του TurkStream για την εισαγωγή ρωσικού φυσικού αερίου, ο Vladimirov υπενθύμισε ότι η Gazprom διατηρεί το 90% της χωρητικότητας του αγωγού.
Ο εμπειρογνώμονας πρόσθεσε ακόμα ότι εάν η Gazprom κρατήσει ελεύθερο το υπόλοιπο 10% της χωρητικότητας, θα παραβιάσει τη νομοθεσία της ΕΕ. Η Ουγγαρία, όπως και άλλοι, μπορεί να αγοράσει ρωσικό αέριο στα βουλγαροτουρκικά σύνορα και να το μεταφέρει στο εσωτερικό τηας.
Ο αγωγός TurkStream, που κατασκευάστηκε λίγο πριν από τη ρωσική εισβολή, παρακάμπτει την Ουκρανία και παραδίδει ρωσικό αέριο κατά μήκος του πυθμένα της Μαύρης Θάλασσας στο ευρωπαϊκό έδαφος της Τουρκίας και στη συνέχεια στη Βουλγαρία, όπου ονομάζεται Balkan Stream. Η Βουλγαρία δεν εισάγει φυσικό αέριο από αυτόν τον αγωγό, αλλά παρέχει διαμετακόμιση προς την Σερβία και την Ουγγαρία.
Στα τέλη του 2023, ο πρώην πρωθυπουργός Boyko Borissov παραδέχθηκε ότι η Βουλγαρία προσπάθησε να χρησιμοποιήσει τη διαμετακόμιση του ρωσικού φυσικού αερίου ως επιχείρημα για να πείσει την Αυστρία να αφήσει τη Βουλγαρία να μπει στη Σένγκεν.
Ο αγωγός TurkStream κατασκευάστηκε το 2020, όταν ο Borissov ήταν πρωθυπουργός και η Ekaterina Zaharieva, η σημερινή υποψήφια επίτροπος της Βουλγαρίας, ήταν υπουργός Εξωτερικών.
Τον Οκτώβριο του 2023, η βουλγαρική κυβέρνηση ανακοίνωσε ότι θα επιβάλει νέο φόρο στη διέλευση του ρωσικού φυσικού αερίου προς την Κεντρική Ευρώπη μέσω του TurkStream, προκαλώντας εμφανώς την οργή της Σερβίας και της Ουγγαρίας.
Η κυβέρνηση της Βουδαπέστης απείλησε τότε να ασκήσει βέτο στην ένταξη της Βουλγαρίας στη Σένγκεν και ο νέος φόρος ακυρώθηκε.
Ο Borissov έχει επανειλημμένα πει στο βουλγαρικό κοινό πόσα κερδίζει η Βουλγαρία από τη διαμετακόμιση του ρωσικού φυσικού αερίου, παρόλο που η Ρωσία σταμάτησε να προμηθεύει φυσικό αέριο στη βουλγαρική οικονομία το 2022, παραβιάζοντας τις συμβάσεις.
Euractiv
