Στενεύουν τα περιθώρια για εξεύρεση λύσης στην Ευρώπη σχετικά με την αγορά φυσικού αερίου, μετά την αιφνιδιαστική κίνηση των ΗΠΑ να επιβάλουν κυρώσεις στη ρωσική Gazprombank, μέσω της οποίας πληρώνουν για τις προμήθειές τους οι ευρωπαϊκές χώρες.
Η λύση που αναζητάται θα πρέπει να μην παραβιάζει τις κυρώσεις μετά τις 20 Δεκεμβρίου. Σε διαφορετική περίπτωση, οι ευρωπαϊκές χώρες βρίσκονται αντιμέτωπες ακόμα και με διακοπή παροχής φυσικού αερίου.
Η Ουάσιγκτον προχωρά στην αυστηροποίηση των μέτρων για να περιορίσει τα έσοδα της Ρωσίας, ως αντίποινα για τον πόλεμο της Ρωσίας στην Ουκρανία. Μέχρι τώρα η Gazprombank είχε εξαιρεθεί λόγω των πιθανών επιπτώσεων που θα είχαν οι κυρώσεις στην ασφάλεια των προμηθειών για την Ευρώπη. Οι ΗΠΑ δεν έχουν πει γιατί αποφάσισαν να επιβάλουν τις συγκεκριμένες κυρώσεις τη συγκεκριμένη χρονική περίοδο.
Πριν από τις κυρώσεις, η αγορά φυσικού αερίου είχε επικεντρωθεί στο κατά πόσον μπορεί να επιτευχθεί μια συμφωνία για να συνεχιστεί η ροή φυσικού αερίου δυτικά μέσω της Ουκρανίας το νέο έτος. Οι αμερικανικές κυρώσεις στην τρέχουσα μορφή τους σημαίνουν ότι, ακόμη και αν βρεθεί λύση, οι ευρωπαϊκές χώρες μπορεί να μην είναι σε θέση να πληρώσουν για τις προμήθειες και να σταματήσει η ροή του φυσικού αερίου.
Ποιες χώρες θα επηρεαστούν
Οι χώρες που θα επηρεαστούν πιο έντονα είναι η Σλοβακία και η Ουγγαρία, οι οποίες εξακολουθούν να βασίζονται στο ρωσικό φυσικό αέριο που παραδίδεται βάσει μακροπρόθεσμης σύμβασης με την Gazprom.
Η Ουγγαρία έχει προειδοποιήσει ότι οι αμερικανικές κυρώσεις θέτουν σε κίνδυνο την ενεργειακή ασφάλεια, αυξάνοντας τους κινδύνους μιας πρόωρης διακοπής του ρωσικού φυσικού αερίου μέσω της Ουκρανίας. Η Σλοβακία δεν έχει σχολιάσει επισήμως ακόμη, αλλά η μεγαλύτερη εταιρεία φυσικού αερίου Slovensky Plynarensky Priemysel έχει πιέσει έντονα για την εξεύρεση λύσης, για την απρόσκοπτη ροή μέσω της Ουκρανίας και το 2025.
Η Αυστρία θα μπορούσε επίσης να επηρεαστεί, καθώς εξακολουθεί να λαμβάνει προμήθειες μέσω της Σλοβακίας, ακόμη και αφού η μεγαλύτερη εταιρεία κοινής ωφέλειας της χώρας OMV, βγήκε εκτός προμηθειών της Gazprom αυτόν τον μήνα, αφού σταμάτησε τις πληρωμές. «Είναι πρόβλημα για ορισμένες εταιρείες που χρησιμοποιούσαν την τράπεζα για συναλλαγές φυσικού αερίου», δήλωσε ο συνιδρυτής και διευθύνων σύμβουλος της Gunvor Group Torbjörn Törnqvist.
Μια άλλη χώρα που ανησυχεί για τις κυρώσεις είναι η Τουρκία, η οποία παραδίδει ρωσικό αέριο στην Ευρώπη μέσω του αγωγού Turkstream. Η χώρα βρίσκεται σε συνομιλίες με τις ΗΠΑ ζητώντας απαλλαγή από τις κυρώσεις, για να συνεχίσει να χρησιμοποιεί την Gazprombank ώστε να πληρώνει τις εισαγωγές φυσικού αερίου. Με τον τρόπο αυτό, δίνεται η δυνατότητα στην Τουρκία να αναλάβει τον ρόλο του μεσάζοντα για τις ευρωπαϊκές εταιρείες ώστε να συνεχίσουν να πληρώνουν για το φυσικό αέριο.
Ποιες κινήσεις γίνονται – Οι λύσεις και τα προβλήματα
Η Ευρώπη προετοιμάζεται ήδη για το ενδεχόμενο τερματισμού των ροών ρωσικού φυσικού αερίου μέσω της Ουκρανίας όταν λήξει η συμφωνία διαμετακόμισης στο τέλος του έτους. Τα ευρωπαϊκά συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης για το φυσικό αέριο βρίσκονται στα υψηλότερα επίπεδα του τελευταίου έτους, καθώς οι προοπτικές της παγκόσμιας προσφοράς στενεύουν.
Υπάρχουν τρόποι με τους οποίους οι ευρωπαϊκές εταιρείες μπορούν να συνεχίσουν να αγοράζουν ρωσικό αέριο από αγωγούς χωρίς να παραβιάζουν τις κυρώσεις κατά της Gazprombank, σύμφωνα με τον Fernando Ferreira, διευθυντή της υπηρεσίας γεωπολιτικού κινδύνου της εταιρείας συμβούλων Rapidan Energy Group. Το Γραφείο Ελέγχου Εξωτερικών Περιουσιακών Στοιχείων των ΗΠΑ (OFAC) θα μπορούσε να δώσει στην Gazprombank μια γενική άδεια που να επιτρέπει συναλλαγές που σχετίζονται με την ενέργεια ως μέτρο έσχατης ανάγκης για την αποφυγή ενεργειακών διαταραχών, δήλωσε ο Ferreira. Άλλες μεγάλες ρωσικές τράπεζες, όπως η Sberbank, η Alfa-Bank, η VTB Bank και η κρατική εταιρεία Vnesheconombank κατέχουν τέτοιες άδειες μέχρι τις 30 Απριλίου του επόμενου έτους, σύμφωνα με το OFAC.
Μια άλλη επιλογή θα ήταν, οι πελάτες της Gazprom στην Ευρώπη να πληρώνουν για το φυσικό αέριο μέσω των ήδη εξουσιοδοτημένων ρωσικών τραπεζών, αν και η Μόσχα μπορεί να εγκρίνει αλλαγές στις λεπτομέρειες πληρωμής στα υπόλοιπα συμβόλαια εξαγωγής της Gazprom. «Ο καθορισμός ενός άλλου μηχανισμού πληρωμής μπορεί να λειτουργήσει ως ανανέωση της σύμβασης, οδηγώντας σε παρατεταμένες επαναδιαπραγματεύσεις για άλλους όρους», έγραψαν οι αναλυτές της Energy Aspects σε σημείωμά τους την περασμένη εβδομάδα.
Οι ΗΠΑ θα μπορούσαν επίσης να δώσουν περιορισμένες άδειες σε συγκεκριμένους πελάτες της Gazprom να συνεχίσουν τις πληρωμές μέσω της Gazprombank.
Υπάρχει επίσης η πιθανότητα ο εκλεγμένος πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ είτε να άρει τις κυρώσεις είτε να χορηγήσει μια τελευταία παράταση μέχρι τα τέλη Απριλίου μετά την ορκωμοσία του στις 20 Ιανουαρίου, ημερομηνία που συμπίπτει με την πληρωμή των πελατών της Gazprom για τις προμήθειες του Δεκεμβρίου.
Εκπρόσωποι της Ευρωπαϊκής Επιτροπής βρίσκονται σε συνεχείς συζητήσεις με τους Αμερικανούς ομολόγους τους και οι δύο πλευρές είναι έτοιμες να συνεργαστούν, ώστε να περιοριστεί κάθε πιθανή διαταραχή στις εισαγωγές.
Επιπλέον, παραμένει ασαφές πώς οι περιορισμοί στην Gazprombank θα επηρεάσουν τις πληρωμές που συνδέονται με τις εξαγωγές υγροποιημένου φυσικού αερίου LNG, οι οποίες αντιπροσωπεύουν σημαντικό μέρος των εσόδων της Ρωσίας από την πώληση φυσικού αερίου στο εξωτερικό.
