Ένα δύσκολο παζάρι με γεωπολιτικό άρωμα είναι σε πλήρη εξέλιξη, μεταξύ της Ρωσικής και της Ελληνικής πλευράς για τις τιμές του φυσικού αερίου τα επόμενα χρόνια.
Ουσιαστικά στο τραπέζι, σύμφωνα με πληροφορίες έχει μπει η όλη δομή της αλλά και η διάρκεια της υφιστάμενης συμφωνίας μεταξύ ΔΕΠΑ και Gazprom που έχει ορίζοντα το 2026.
Άλλωστε, υπό το φως των εξελίξεων στις τιμές διεθνώς αλλά και των προβολών τιμολόγησης που γίνονται λόγω της χρήσης του αερίου ως μεταβατικού καυσίμου, αυτόματα, τίθενται σε συζήτηση όλα σχεδόν από μηδενική βάση.
Ενδεχόμενο προσφυγής στην διαιτησία
Βέβαια εάν δεν υπάρξει λύση και εμείνουν όλοι στις θέσεις τους, το όλο θέμα υπάρχει ενδεχόμενο να μπει σε διαδικασία διαιτησίας.
Κάθε πλευρά, βέβαια, έχει τα «όπλα» της στη διαπραγμάτευση αυτή, με τη Ρωσία βέβαια να κρατά τα «κλειδιά» της επαρκούς τροφοδοσίας της Ελληνικής αγοράς, αλλά και την Ελλάδα να κρατά το νομικό επιχείρημα της σημερινής συμφωνίας που «πατά» τις τιμές πετρελαίου και διασφαλίζει ευνοϊκούς για τα συγκυρία όρους τιμολόγησης.
Ωστόσο καθώς η Ρωσία αντιπροσωπεύει το 40% περίπου των συνολικών ποσοτήτων που έρχονται στην Ελλάδα και είναι ένας εταίρος που μπορεί ανά πάσα ώρα να καλύψει ανάγκες μέσω των αγωγών (turkish stream) έχει ένα ισχυρό χαρτί στα χέρια της.
Κάθε της κίνηση, δε, εντάσσεται σε αν συνολικό γεωπολιτικό παζάρι, όπου το αέριο «αξιοποιείται» αρκούντως.
Η υπενθύμιση Πούτιν
Κι αυτό άλλωστε ο πρόεδρος Πούτιν φρόντισε να το υπενθυμίσει χτες κατά τη συνάντηση με τον Πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσoτάκη. Έτσι ο κ. Πούτιν υποστήριξε ότι η Ρωσία εξασφαλίζει πάνω από το 40% των ενεργειακών αναγκών της Ελλάδος. «Η Ρωσία εκπληρώνει τις υποχρεώσεις της προς την Ελλάδα και την ΕΕ και θα συνεχίσει την αδιάκοπη προμήθεια φυσικού αερίου», διαβεβαίωσε ο κ. Πούτιν.
Οι σχέσεις Ελλάδας – Ρωσίας συνεχίζουν να ενισχύονται σε όλες τις κατευθύνσεις, τόνισε, παράλληλα, ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν.
Ειδικότερα, ο Ρώσος πρόεδρος υπογράμμισε ότι η ενέργεια υπήρξε τομέας - κλειδί στις σημερινές συνομιλίες με τον Έλληνα πρωθυπουργό. Ανέφερε ότι το 2021 υπήρξε αύξηση των εξαγωγών φυσικού αερίου προς την Ελλάδα κατά 12% και σημείωσε ότι η ρωσική πλευρά εκπληρώνει με καλή πίστη και πλήρως τις υποχρεώσεις της προς την Ελλάδα και την Ευρώπη.
Δεσμεύτηκε δε ότι η Ρωσία θα συνεχίσει τις εγγυημένες αδιάκοπες προμήθειες φυσικού αερίου και παραμένει έτοιμη να αναβαθμίσει τις παροχές, καθώς το φυσικό αέριο, όπως ισχυρίσθηκε, είναι ένα καθαρό και οικολογικά καθαρό καύσιμο που μπορεί να αξιοποιηθεί για την ενεργειακή μετάβαση της Ευρώπης.
Βέβαια, θα πρέπει, να σημειωθεί ότι μια κίνηση για την Ελλάδα θα ανοίξει και κύκλο αιτημάτων και για άλλες χώρες. Γιαυτό άλλωστε όλοι χτες προτίμησαν να είναι προσεκτικοί.
Ο Πρωθυπουργός
«Συζητήσαμε, βέβαια, και ζητήματα τα οποία αφορούν την αγορά της ενέργειας. Η Ρωσία έχει διαχρονικά τα τελευταία σχεδόν 30 χρόνια αποδειχθεί ένας αξιόπιστος προμηθευτής φυσικού αερίου στην Ελλάδα, όπως και η Ελλάδα είναι με τη σειρά της ένας αξιόπιστος εταίρος. Και ο Πρόεδρος Πούτιν το γνωρίζει καλά αυτό, καθώς αφορά μία διάσταση της συνεργασίας με τρίτες χώρες στην οποία ο ίδιος αποδίδει προσωπικά μεγάλη σημασία και είναι σημαντικό, παρά το ευμετάβλητο των όρων της αγοράς, οι όποιες προσαρμογές στην προμήθεια φυσικού αερίου να μην αποκλίνουν σημαντικά από την υφιστάμενη συμφωνία» τόνισε από την πλευρά του ο κ. Μητσοτάκης θέλοντας να δώσει το στίγμα.
Η Gazprom
Πάντως ήδη με τον πρόεδρο της Gazprom, Αλεξέι Μίλερ συναντήθηκε την Τρίτη ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Κώστας Σκρέκας με αιχμή τα θέματα ενέργειας. Στη συνάντηση που πραγματοποιήθηκε στην Αγία Πετρούπολη, οι δύο πλευρές εξέτασαν την κατάσταση και τις προοπτικές της συνεργασίας τους στον ενεργειακό τομέα, εστιάζοντας στις ρωσικές προμήθειες φυσικού αερίου.
Όπως «υπενθύμισε» σε ανακοίνωση της η Gazprom, κατά τη διάρκεια της συνάντησης επισημάνθηκε ότι η ρωσική εταιρεία εξήγαγε περισσότερα από 3 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα φυσικού αερίου στην Ελλάδα το πρώτο εντεκάμηνο του 2021.
Το ποσό αυτό αποτελεί ρεκόρ για περίοδο έντεκα μηνών και είναι μεγαλύτερο από το σύνολο των ρωσικών προμηθειών φυσικού αερίου στην Ελλάδα για το σύνολο του 2020.
Η συμφωνία
Αξίζει να σημειωθεί ότι το συμβόλαιο με της ΔΕΠΑ με την Gazprom Export ισχύει μέχρι το τέλος του 2026, ωστόσο οι τιμές, ο τρόπος τιμολόγησης και συνολικά η διαχείριση της ρήτρας take or pay, που έχει τεθεί, μπαίνει τα τελευταία χρόνια σε διαπραγμάτευση, ετησίως. Η ρήτρα αφορά τη δέσμευση για εισαγωγή συγκεκριμένων μίνιμουμ ποσοτήτων, που ανεξάρτητα από το αν παραληφθούν ή όχι θα πρέπει να πληρωθούν. Βέβαια τα τελευταία χρόνια λόγω αύξησης της κατανάλωσης δεν τίθεται τέτοιο ζήτημα, όπως υπήρχε τα χρόνια των μνημονίων.
Η δομή της τιμολόγησης
Βέβαια το συμβόλαιο, που τρέχει για την προμήθεια φυσικού αερίου με την Gazprom βασίζεται στις τιμές πετρελαίου. Βέβαια τα προηγούμενα χρόνια, το 2020 και το 2021, με αίτημα της Ελλάδας συμφωνήθηκε έκτακτη τροποποίηση της διαδικασίας διαμόρφωσης τιμής. Αιτία ήταν το ότι ο πετρέλαιο ήταν ακριβό και το LNG είχε πολύ χαμηλές τιμές.
Κι έτσι η ΔΕΠΑ ζήτησε να «πατήσει» η τιμή μιας αρκετά μεγάλης ποσότητας στις φθηνότερες τιμές LNG, όπως καταγράφονται στον Ολλανδικό δείκτη TTF. Το ίδιο βέβαια έπραξαν και άλλες εταιρείες στην Ευρώπη.
Βέβαια φέτος η κατάσταση είναι αντίστροφή με το LNG να είναι ακριβό (με τιμές τώρα ανω των 90 ευρώ/MWh) και το πετρέλαιο φθηνότερο. Κι έτσι η Ελλάδα ζητεί να τιμολογηθεί η μεγαλύτερη ποσότητα ρωσικού φυσικού αερίου στη βάση των τιμών του πετρελαίου, ενώ αντίθετα οι Ρώσοι ζητούν να γίνει ότ,ι και πέρυσι, με ένα σημαντικό μέρος των πωλούμενων ποσοτήτων συνδεδεμένων με τις τιμές Υγροποιημένου Φυσικού Αερίου στο Ολλανδικό TTF.
