Ο εφιάλτης πιθανού κλεισίματος της ρωσικής κάνουλας φυσικού αερίου προς την χώρα μας ετοιμάζεται να γίνει πραγματικότητα μέσα στις επόμενες ώρες. Το πιθανό κλείσιμο των διατραπεζικών συναλλαγών SWIFT που είναι έτοιμη να αποφασίσει η Ευρωπαική Ένωση, εκτιμάται ότι θα μπλοκάρει για το αμέσως επόμενο διάστημα κάθε συναλλαγή, μεταξύ των οποίων και αυτή του φυσικού αερίου, με την Ρωσία. Μόνο τυχαία δεν θεωρείται η κίνηση πολλών ευρωπαικών χωρών να σπάσουν κάθε ρεκόρ παραγγελιών φυσικού αερίου από την Gazprom την Παρασκευή, επιχειρώντας να προλάβουν τις εξελίξεις με τις ευρωπαικές κυρώσεις, γεμίζοντας όλες τις διαθέσιμες υπόγειες αποθήκες φυσικού αερίου.
Ενεργειακά στελέχη στην Ελλάδα, χαρακτηρίζουν εξαιρετικά δύσκολη την διαχείριση του προβλήματος που θα δημιουργηθεί, εκτιμώντας ότι θα οδηγήσει στην ενεργοποίηση όλων των εφεδρικών σχεδίων που είχαν καταρτιστεί τις προηγούμενες μέρες σε κυβερνητικό επίπεδο.
Τα ίδια στελέχη επισημαίνουν ότι η καθιστά σε πρώτη φάση αδύνατη την πληρωμή των Ρώσων για το φυσικό αέριο που θα φτάνει στην χώρα μας, εναποθέτοντας στις διαθέσεις των Ρώσων αν θα συνεχίσουν να διοχετεύουν αέριο προς την χώρα μας επί πιστώσει.
Τι είναι το SWIFT
Το SWIFT, το οποίο αντιπροσωπεύει το Society for Worldwide Interbank Financial Telecommunication, εδρεύει στο Βέλγιο και χειρίζεται αιτήματα πληρωμών και μηνύματα μεταξύ 11.000 χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων σε όλο τον κόσμο, παραδίδοντας 42 εκατομμύρια μηνύματα την ημέρα το 2021.
Η Washington Post παρομοιάζει το σύστημα με το «Gmail της παγκόσμιας τραπεζικής» και οι Financial Times σημειώνουν ότι ενώ η Ρωσία και άλλες χώρες μπορούν ακόμα να πραγματοποιούν τραπεζικές συναλλαγές με άλλες χώρες χωρίς SWIFT, θα ήταν πολύ πιο εντατική και ακριβή.
Η αποκοπή της Ρωσίας από το SWIFT θα είχε σημαντικό οικονομικό αντίκτυπο: Όταν οι ΗΠΑ στάθμισαν την εκκίνηση της Ρωσίας από την πλατφόρμα το 2014 λόγω της προσάρτησης της Κριμαίας, ο πρώην υπουργός Οικονομικών της Ρωσίας Alexei Kudrin υπολόγισε ότι το ακαθάριστο εγχώριο προϊόν της Ρωσίας θα συρρικνωθεί κατά 5% σε ένα χρόνο χωρίς SWIFT , και ο τότε πρωθυπουργός Ντμίτρι Μεντβέντεφ παρομοίασε την κίνηση με «κήρυξη πολέμου».
Το 40% των εσόδων
Οι FT σημειώνουν επίσης ότι η κίνηση θα έβλαπτε την ικανότητα της Ρωσίας να επωφεληθεί από τις εξαγωγές πετρελαίου και φυσικού αερίου που αποτελούν το 40% των εσόδων της χώρας.
Η Ρωσία έχει δημιουργήσει ένα εναλλακτικό σύστημα πληρωμών και η Κίνα έχει επίσης το δικό της σύστημα που θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει η Ρωσία, αλλά το Ατλαντικό Συμβούλιο σημειώνει ότι και οι δύο πλατφόρμες είναι σημαντικά μικρότερες από το SWIFT και δεν θα αντιστάθμιζε επαρκώς το τσίμπημα της αποκοπής.
Η απομάκρυνση της Ρωσίας από το SWIFT θα έβλαπτε την ικανότητα της ΕΕ να πληρώνει για τις εισαγωγές ρωσικού πετρελαίου και φυσικού αερίου στις οποίες βασίζεται, ωστόσο, με ένα ανώτερο στέλεχος να παρομοιάζει τη μετάβαση στους FT ως «άνοιγμα του κουτιού της Πανδώρας».
Το ελληνικό "πολεμικό" σχέδιο
Το 2021 το ρωσικό αέριο ανήλθε στο 45,5% της ετήσιας κατανάλωσης, η οποία διαμορφώθηκε σε περίπου 7 δισ. κυβικά μέτρα.
Το ποσοστό αυτό έχει υποχωρήσει στο 33% το 2022, με το φυσικό αέριο που στέλνει η Gazprom στην Ελλάδα μέσω του αγωγού TurkStream 2 να αποτελεί πλέον τη δεύτερη σημαντικότερη πηγή τροφοδοσίας μετά το LNG, το οποίο τους δύο πρώτους μήνες του έτους αντιπροσωπεύει το 47% των συνολικών εισαγωγών.
Τα φορτία LNG
Καλά πληροφορημένες πηγές αναφέρουν ότι η ΔΕΠΑ Εμπορίας έχει εξασφαλίσει δύο επιπλέον φορτία υγροποιημένου φυσικού αερίου, προκειμένου να καλυφθούν οι ανάγκες που θα παρουσιαστούν σε περίπτωση τυχόν προβλημάτων με την παροχή από τη Ρωσία.
Σύμφωνα με τον ετήσιο προγραμματισμό του ΔΕΣΦΑ:
- τον Μάρτιο αναμένονται πέντε φορτία LNG στις εγκαταστάσεις της Ρεβυθούσας,
- ενώ την Πέμπτη κατέπλευσε στον τερματικό σταθμό το πλοίο LNG Adventure για λογαριασμό της ΔΕΗ, μεταφέροντας 108.715 κυβικά μέτρα LNG.
- Στις 7 Μαρτίου έχει προγραμματιστεί η άφιξη του πλοίου Vivit Americas LNG με 147.710 κυβικά μέτρα, τα οποία προορίζονται για τη Mytilineos και την Elpedison.
- Στις 11 Μαρτίου θα καταπλεύσει στη Ρεβυθούσα το πλοίο Cheikh El Mokrani για λογαριασμό της ΔΕΠΑ Εμπορίας, με 73.855 κυβικά μέτρα LNG και
- στις 13 Μαρτίου το SK Resolute θα αποθηκεύσει 39.882 κυβικά μέτρα για την Elpedison.
- Οι παραδόσεις του Μαρτίου θα ολοκληρωθούν στις 25 του μηνός με το πλοίο BW Tulip το οποίο θα μεταφέρει 37.313 κυβικά μέτρα για τη Mytilineos.
Χώρες προέλευσης
Οι ΗΠΑ αποτελούν τον μεγαλύτερο εξαγωγέα LNG στην Ελλάδα, καθώς το 2021 προμήθευσαν την ελληνική αγορά με 12,29 TWh.
Ακολούθησε η Αλγερία με 5,4 TWh, το Κατάρ με 4,74 TWh, η Αίγυπτος με 1,12 TWh και η Ανγκόλα με 0,94 TWh. Συνολικά, το 2021 κατέπλευσαν στη Ρεβυθούσα 35 πλοία μεταφέροντας 24,51 TWh.
Η ποσότητα υγροποιημένου αερίου το περασμένο έτος σημείωσε αισθητή μείωση σε σχέση με το 2020, όταν 49 πλοία μετέφεραν 33,3 TWh στη χώρα μας.
Εναλλακτικές
Σε περίπτωση έλλειψης φυσικού αερίου, το σχέδιο προληπτικής δράσης που έχει εκπονήσει η ΡΑΕ προβλέπει την εναλλαγή καυσίμου σε πέντε μονάδες ηλεκτροπαραγωγής που τώρα λειτουργούν με φυσικό αέριο.
Το σχέδιο βασίζεται στη μελέτη εκτίμησης επικινδυνότητας που έχει εκπονήσει η Αρχή τον Σεπτέμβριο του 2017, για την περίοδο 2017 – 2020.
Συγκεκριμένα, πρόκειται:
- Για τις μονάδες της ΔΕΗ Λαύριο 4 και Κομοτηνή, με ισχύ 560 MW και 485 MW αντίστοιχα, οι οποίες μπορούν να λειτουργήσουν και με diesel, δίχως μεταβολές ισχύος.
- Με diesel μπορούν επίσης να λειτουργήσουν οι μονάδες της Elpedison στη Θεσσαλονίκη και τη Θίσβη, με συνολική εγκατεστημένη ισχύ 408 MW και 421 MW. Σε περίπτωση μετατροπής, η διαθέσιμη ισχύς των δύο μονάδων περιορίζεται σε 355 MW και 288 MW αντίστοιχα.
- Δυνατότητα εναλλαγής σε diesel έχει και η μονάδα ΗΡΩΝ Θερμοηλεκτρική, με εγκατεστημένη ισχύ 148,5 ΜW και διαθέσιμη ισχύ με diesel 137,7 MW.
