Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρότεινε την Τετάρτη (20 Ιουλίου) την καθιέρωση ενός νέου στόχου για τις χώρες της ΕΕ να μειώσουν προσωρινά κατά 15% την κατανάλωση φυσικού αερίου, με τη δυνατότητα ο στόχος να καταστεί νομικά δεσμευτικός σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης.
«Πρέπει να είμαστε προληπτικοί. Πρέπει να προετοιμαστούμε για μια πιθανή πλήρη διακοπή του ρωσικού φυσικού αερίου – και αυτό είναι ένα πιθανό σενάριο», δήλωσε η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν.
Για τον μετριασμό αυτής της διακοπής, η ΕΕ υπέβαλε ανακοίνωση για τα κράτη μέλη της ΕΕ με τίτλο «Εξοικονόμηση ενέργειας για έναν ασφαλή χειμώνα» και περιγράφει μέτρα μείωσης της ενεργειακής ζήτησης.
Το σχέδιο προτείνει έναν εθελοντικό στόχο μείωσης της ζήτησης φυσικού αερίου κατά 15%, από την 1η Αυγούστου 2022 έως τις 31 Μαρτίου 2023. Ο στόχος αυτός θα καταστεί δεσμευτικός εάν η κατάσταση επιδεινωθεί και, έως τα τέλη Σεπτεμβρίου, οι χώρες της ΕΕ θα πρέπει να έχουν επικαιροποιήσει τα εθνικά τους σχέδια έκτακτης ανάγκης με μέτρα για την επίτευξη του στόχου.
Επί του παρόντος, το επίπεδο πλήρωσης φυσικού αερίου στην Ευρώπη είναι λίγο κάτω από το 65%, σύμφωνα με την Επίτροπο Ενέργειας Κάντρι Σίμσον, αλλά προειδοποίησε ότι οι διακοπές ρωσικού φυσικού αερίου θα μπορούσαν να θέσουν σε κίνδυνο τις πιθανότητες της ΕΕ να επιτύχει τον στόχο της για αποθήκευση 80% έως τον Νοέμβριο.
«Εάν ο στόχος μας για τη μείωση της ζήτησης δεν είναι αρκετά φιλόδοξος, κινδυνεύουμε να τελειώσουμε αυτόν τον χειμώνα με άδεια αποθέματα, τα οποία θα ήταν αδύνατο να ξαναγεμίσουν εγκαίρως για την επόμενη περίοδο θέρμανσης», δήλωσε η ίδια, προσθέτοντας ότι ο στόχος για μείωση της ζήτησης κατά 15% «θα μειώσει σημαντικά τους κινδύνους για την ασφάλεια».
Σχέδια μείωσης και περικοπών
Σύμφωνα με την Επιτροπή, «η ενέργεια που εξοικονομείται το καλοκαίρι είναι διαθέσιμη ενέργεια για το χειμώνα». Τα μέτρα που προτείνει απηχούν εκείνα του Διεθνούς Οργανισμού Ενέργειας (ΔΟΕ) και περιλαμβάνουν μέτρα όπως η ρύθμιση των συστημάτων κλιματισμού σε υψηλότερη θερμοκρασία το καλοκαίρι.
Όταν η περίοδος θέρμανσης ξεκινά τον Οκτώβριο, οι εθνικές κυβερνήσεις μπορούν επίσης να εξοικονομήσουν φυσικό αέριο ζητώντας από τα νοικοκυριά να μειώσουν τον θερμοστάτη τους κατά 1°C – και δίνοντας εντολή για μειωμένη θέρμανση των δημόσιων κτιρίων, των γραφείων και των εμπορικών κτιρίων.
Σε περίπτωση σοβαρής έλλειψης φυσικού αερίου, η βιομηχανία θα διακοπεί πρώτα, αν και οι βασικές υπηρεσίες, όπως η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, είναι πιθανό να δοθεί προτεραιότητα και να διατηρηθούν.
Τα ιδιωτικά νοικοκυριά και οι βασικές κοινωνικές υπηρεσίες, όπως τα σχολεία και τα νοσοκομεία, θα είναι τα τελευταία που θα περικοπούν, επειδή είναι «προστατευόμενοι πελάτες» σύμφωνα με τη νομοθεσία της ΕΕ.
«Τα νοικοκυριά είναι προστατευόμενοι καταναλωτές και δεν θα πρέπει να υπάρχει κίνδυνος να κοπεί η παροχή σε κανέναν. Η θέρμανση, τα σπίτια που προμηθεύονται φυσικό αέριο είναι διασφαλισμένη, αλλά όλοι μπορούν και πρέπει να εξοικονομούν φυσικό αέριο και θα συνεχίσουμε να προωθούμε τις ιδέες που διατυπώνονται στο σχέδιο της ΕΕ για την εξοικονόμηση ενέργειας και θα ζητήσουμε από όλα τα κράτη μέλη να ξεκινήσουν εκστρατείες ευαισθητοποίησης για την ενθάρρυνση του φυσικού αερίου και της συμπεριφοράς», δήλωσε η Σίμσον.
Για να αποφευχθεί η ανάγκη περικοπών, η κατανάλωση φυσικού αερίου μπορεί επίσης να μειωθεί με τη χρήση μέτρων που βασίζονται στην αγορά, όπως πλειστηριασμοί ή διαγωνισμοί για βιομηχανικούς καταναλωτές που προσφέρουν αποζημίωση σε αντάλλαγμα για τη μείωση της ζήτησης.
Για παράδειγμα, οι γαλλικοί όμιλοι λιανικής Auchan, E.Leclerc, Carrefour και άλλοι δεσμεύτηκαν τη Δευτέρα να περιορίσουν τη χρήση ηλεκτρικής ενέργειας σε περίπτωση αιχμής της ζήτησης, σβήνοντας τα φώτα μετά το κλείσιμο και χαμηλώνοντας τον φωτισμό στις αποθήκες και τα καταστήματα λιανικής τους.
Εν τω μεταξύ, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή υποστηρίζει επίσης ότι οι χώρες πρέπει να στραφούν ταχύτερα στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και να χρησιμοποιήσουν άλλες πηγές ενέργειας για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, συμπεριλαμβανομένου του άνθρακα βραχυπρόθεσμα.
Ωστόσο, τα μέτρα για την αλλαγή καυσίμων θα πρέπει να σχεδιαστούν με τρόπο που να μην θέτει σε κίνδυνο τους στόχους της ΕΕ για την απαλλαγή από τον άνθρακα μέχρι το 2030. Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η μετάβαση σε άνθρακα, πετρέλαιο ή πυρηνική ενέργεια είναι ένα προσωρινό μέτρο «εφόσον αποφεύγεται ο μακροπρόθεσμος εγκλωβισμός στον άνθρακα».
Ενώ η Επιτροπή δίνει προτεραιότητα στο ρόλο των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, υπάρχουν ανησυχίες ότι το σχέδιο θα μπορούσε να βγάλει την Ευρώπη εκτός τροχιάς όσον αφορά την επίτευξη των κλιματικών της στόχων.
Σύμφωνα με την Αντελίν Ροσέ από την περιβαλλοντική δεξαμενή σκέψης E3G, «στην προσπάθεια να βιαστούμε για περικοπές στο φυσικό αέριο, καταλήγουμε να επιβραδύνουμε τη μετάβαση στο σύνολό της».
«Αυτές οι γρήγορες λύσεις είναι κάτω από ανεπαρκείς για τα νοικοκυριά, τα οποία μένουν κυρίως με εκστρατείες ενημέρωσης. Δεν υπάρχουν μέτρα για την άμβλυνση των κοινωνικών επιπτώσεων των υψηλών κινδύνων αύξησης της ενεργειακής φτώχειας, δεν υπάρχουν σχέδια για την επιτάχυνση της ανακαίνισης ή την αντιμετώπιση των στεγανών στις αλυσίδες εφοδιασμού κ.λπ.», πρόσθεσε.
Ωστόσο, άλλοι είναι πιο υποστηρικτικοί. Το σχέδιο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής κινείται προς τη σωστή κατεύθυνση, σύμφωνα με τον Σιμόν Ταλιαπιέτρα, ανώτερο συνεργάτη της δεξαμενής σκέψης Bruegel, αλλά πρόσθεσε ότι απαιτεί σοβαρή και άμεση επικοινωνία με το κοινό.
«Επιπλέον, οι χώρες πρέπει να διασφαλίσουν ότι όλοι οι καταναλωτές έχουν καλά κίνητρα για να μειώσουν την κατανάλωση. Οι Ευρωπαίοι ηγέτες θα πρέπει να συμφωνήσουν να σταματήσουν να επιδοτούν άμεσα την κατανάλωση ενέργειας και αντ’ αυτού να επιδοτούν τη μείωση της ενέργειας», πρόσθεσε.
«Ρυθμιστικά εργαλεία όπως τα όρια ταχύτητας ή η αλλαγή των κανόνων ελάχιστης θερμοκρασίας για τα κτίρια πρέπει να τεθούν στο τραπέζι. Η πολιτική απελευθέρωση του ακόμη ανεκμετάλλευτου δυναμικού μείωσης της ενεργειακής ζήτησης στην Ευρώπη θα ανακουφίσει σημαντικά τις πιέσεις της αγοράς ενέργειας», συνέχισε.
Η αλληλεγγύη είναι το κλειδί
Για να προετοιμαστούμε για πιθανές σοβαρές διαταραχές αυτόν τον χειμώνα, ο συντονισμός και η αλληλεγγύη της ΕΕ θα είναι επίσης ουσιαστικής σημασίας, δήλωσε η φον ντερ Λάιεν. Ο κανονισμός της ΕΕ για την ασφάλεια του εφοδιασμού του 2017 απαιτεί από τις χώρες της ΕΕ «να θέσουν σε εφαρμογή τις απαραίτητες τεχνικές, νομικές και οικονομικές ρυθμίσεις ώστε να καταστεί δυνατή στην πράξη η παροχή αερίου αλληλεγγύης».
Ωστόσο, μόνο έξι διμερείς συμφωνίες αλληλεγγύης για το φυσικό αέριο έχουν υπογραφεί μέχρι στιγμής μεταξύ των χωρών της ΕΕ, ανέφερε η Επιτροπή, προσθέτοντας ότι οι διμερείς συμφωνίες προορίζονται για την παροχή φυσικού αερίου στους νομικά προστατευόμενους πελάτες των γειτονικών χωρών σε περίπτωση κρίσης.
«Υπάρχουν ορισμένα κράτη μέλη που είναι πιο άμεσα εκτεθειμένα από άλλα στο ρωσικό φυσικό αέριο και φυσικά είναι πιο ευάλωτα από άλλα σε κίνδυνο διαταραχής, αλλά όλα τα κράτη μέλη θα υποστούν τις συνέπειες μιας τέτοιας διαταραχής μέσω της ενιαίας αγοράς», δήλωσε η φον ντερ Λάιεν.
«Γι’ αυτό είναι σημαντικό όλα τα κράτη μέλη να συμβάλλουν τώρα στην εξοικονόμηση, στην αποθήκευση και να είναι έτοιμα να μοιραστούν το φυσικό αέριο με τους άλλους γείτονες σε περίπτωση ενεργειακής αλληλεγγύης», πρόσθεσε.
Πηγή: euractiv.gr
