Η λιτή ανακοίνωση του ΤΑΙΠΕΔ την περασμένη εβδομάδα σήμανε το οριστικό τέλος του διαγωνισμού που ξεκίνησε τον Ιούνιο του 2020 για την ανάπτυξη και εκμετάλλευση της υπόγειας αποθήκης φυσικού αέριου (ΥΑΦΑ) στη Νότια Καβάλα. Παράλληλα, αποτέλεσε την αφετηρία για την έναρξη της προετοιμασίας της επόμενης διαγωνιστικής διαδικασίας για την αξιοποίηση αυτής της κρίσιμης υποδομής υπό διαφορετικούς όρους, εξετάζοντας και τη δυνατότητα αποθήκευσης υδρογόνου σύμφωνα με τις προβλέψεις του σχεδίου REPowerEU.
Καλά πληροφορημένες πηγές εκτιμούν ότι οι σημαντικές αποφάσεις για το μέλλον του έργου αναμένονται το φθινόπωρο, μετά τον σχηματισμό κυβέρνησης και αφού προηγηθούν διαβουλεύσεις με όλους τους εμπλεκόμενους φορείς.
Αμφίβολη η ένταξη
Κατά τις ίδιες πηγές, αμφίβολο παραμένει τι θα συμβεί με την ένταξη του έργου στην επόμενη λίστα Έργων Κοινού Ενδιαφέροντος (PCI), η οποία σε μεγάλο βαθμό αφορά σε επενδύσεις υδρογόνου. Για το έργο της ΥΑΦΑ έχει κατατεθεί αίτημα υποβολής στον επόμενο 6ο κατάλογο PCI με το σκεπτικό ότι η υπόγεια αποθήκη μπορεί να χρησιμοποιηθεί μελλοντικά για την αποθήκευση υδρογόνου.
Ωστόσο, το ενδεχόμενο να μην είναι τελικά στην επόμενη λίστα PCI είναι ορατό, καθώς η διαδικασία κατάρτισής της είναι σε εξέλιξη από την Κομισιόν και αναμένονται σύντομα εξελίξεις. Αμέσως μετά το Πάσχα, στις 17 και 18 Απριλίου θα συνεδριάσουν οι τρεις περιφερειακές ομάδες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που εξετάζουν τα προτεινόμενα έργα διασύνδεσης και αποθήκευσης υδρογόνου.
Η λίστα έργων υδρογόνου
Ο σκοπός της συνεδρίασης είναι η σύνταξη μιας πρώτης λίστας έργων υδρογόνου, το οποίο θα είναι ένα από τα πράσινα καύσιμα που τις επόμενες δεκαετίες θα συμβάλλει στην απεξάρτηση της Ευρώπης από τις εισαγωγές ορυκτών καυσίμων. Το σχέδιο REPowerEU προβλέπει την παραγωγή 10 εκατ. τόνων υδρογόνου από τις ευρωπαϊκές χώρες και την εισαγωγή άλλων 10 εκατ. τόνων ανανεώσιμου υδρογόνου έως το 2030. Για την κατασκευή νέων και τη μετατροπή υφιστάμενων αγωγών σε hydrogen ready που θα συνδέουν τα κράτη μέλη θα απαιτηθούν επενδύσεις μεταξύ 28 και 38 δισ. ευρώ, ενώ για την ανάπτυξη υποδομών αποθήκευσης υδρογόνου επενδύσεις που θα κυμαίνονται από 6 έως 11 δισ. ευρώ.
Στην ίδια περιφερειακή ομάδα με την Ελλάδα βρίσκονται οι εξής χώρες: Βουλγαρία, Τσεχία, Γερμανία, Κροατία, Ιταλία, Κύπρος, Ουγγαρία, Αυστρία, Πολωνία, Ρουμανία, Σλοβενία και Σλοβακία. Οι περιφερειακές ομάδες λαμβάνουν αποφάσεις για ένταξη των έργων στον 6ο κατάλογο PCI με βάση πέντε κριτήρια:
- Να έχουν σημαντικά οφέλη για τουλάχιστον 2 κράτη μέλη.
- Να ενισχύουν την ενσωμάτωση του υδρογόνου στις αγορές ενέργειας και να συμβάλλουν στην ενσωμάτωση των δικτύων υδρογόνου των κρατών μελών.
- Να συμβάλλουν στην ενίσχυση του ανταγωνισμού, προσφέροντας εναλλακτικές πηγές ενέργειας στους καταναλωτές.
- Να αυξάνουν τα επίπεδα της ασφάλειας εφοδιασμού.
- Να συμβάλλουν στην επίτευξη των ενεργειακών και κλιματικών στόχων της Ε.Ε. και να προωθούν την ενσωμάτωση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.
Η επόμενη λίστα
Το έργο της ΥΑΦΑ νότιας Καβάλας πληροί δυνητικά και τα πέντε κριτήρια, ωστόσο με τον διαγωνισμό να καταλήγει σε ναυάγιο είναι άγνωστο εάν η ελληνική πλευρά θα ζητήσει την υπαγωγή του στον επόμενο κατάλογο PCI.
Οριστικές αποφάσεις για την κατάρτιση της επόμενης λίστας PCI αναμένονται στις αρχές του 2024, αφού πρώτα εξεταστούν τα προτεινόμενα έργα από τον Οργανισμό Συνεργασίας των Ρυθμιστικών Αρχών Ενέργειας (ACER) και τη Γενική Διεύθυνση Ενέργειας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Σε κάθε περίπτωση η αποτυχία ένταξης της ΥΑΦΑ ως hydrogen ready υποδομή στον επόμενο κατάλογο Έργων Κοινού Ενδιαφέροντος δεν αποτελεί μη αναστρέψιμη εξέλιξη, δεδομένου ότι κάθε δύο έτη από το 2013 και έπειτα καταρτίζονται νέες λίστες έργων PCI.
