Νέο πλαίσιο για την διενέργεια δημοπρασιών δέσμευσης δυναμικότητας της Ρεβυθούσας παρουσίασε ο Διευθυντής Εμπορικών Υπηρεσιών του ΔΕΣΦΑ Σωτήρης Μπράβος. Κεντρικό σημείο του νέου κανονισμού είναι ότι πλέον δίνεται στους χρήστες, που πλέον ανέρχονται στους 65, η δυνατότητα να “κλείσουν” “χρονοπαράθυρα” - slots για τα επόμενα 14 χρόνια (2024-2038).
Έτσι, όπως τόνισε ο Μιχάλης Θωμαδάκης, Ανώτατος Διευθυντής Στρατηγικής & Ανάπτυξης του ΔΕΣΦΑ δίνεται η δυνατότητα στους χρήστες να κλείσουν μακροχρόνια συμβόλαια προμήθειας Υγροποιημένου Φυσικού Αερίου (ΥΦΑ -LNG), διαπραγματευόμενοι καλύτερους όρους και τιμές, κάτι που δυνητικά μπορεί να έχει “μετενέργεια” και στις τελικές τιμές λιανικής.
“Δεν ξέρω πώς υπολογίζουν οι χρήστες της τελικές τιμές του καταναλωτή” ανέφερε ο κ. Θωμαδάκης, τονίζοντας ότι “το κόστος της Ρεβυθούσας σε σχέση με την τελική τιμή προμήθειας είναι ελάχιστο”. Ουσιαστικά πρόκειται για το 1% της τελικής τιμής. Στο φόντο αυτό η νέα διαδικασία δίνει δυνατότητα για μεγαλύτερη ευελιξία και διαφάνεια στις προμήθειες από τους χρήστες, αλλά και ένα πιο “βαθύ” ορίζοντα στρατηγικής για τις τιμολογιακές τους πολιτικές. “Μια ανοιχτή διαδικασία είναι προς όφελος όλων. Όταν δεσμεύσεις μακροχρόνια τη Ρεβυθούσα, δεσμεύσεις και μακροχρόνιες συμβάσεις προμήθειας αερίου, όπου οι τιμές είναι πολύ πιο χαμηλές” τόνισε ο κ. Θωμαδάκης. Μάλιστα, με βάση όσα ανέφερε συνολικά η διοίκηση του ΔΕΣΦΑ η διαμόρφωση πλαισίου για μακροχρόνιες δεσμεύσεις στις χρονοθυρίδες φορτοεκφόρτωσης στη Ρεβυθούσα ήταν ένα αίτημα της αγοράς.
Σύμφωνα με τον κ. Μπράβο, δε, η διάθεση δυναμικότητας LNG σε μακροχρόνια βάση, έχει μια σειρά από οφέλη για τους χρήστες, το σύστημα και τη χώρα συνολικά.
Μεταξύ άλλων:
✓ Συμβάλλει στην ενίσχυση της ασφάλειας εφοδιασμού της χώρας αλλά και της ευρύτερης περιοχής
✓ Επιτρέπει την καλύτερη διαχείριση του χαρτοφυλακίου των Χρηστών που έχουν την δυνατότητα να προγραμματίσουν σε μακροχρόνια βάση την προμήθεια φυσικού αερίου, εξασφαλίζοντας κατ’ αυτόν τον τρόπο ανταγωνιστικές τιμές.
Ο στόχος
Σύμφωνα με τον κ. Μπράβο, από το 2021, ο ΔΕΣΦΑ βασίζει τη διαδικασία ετήσιου προγραμματισμού εκφορτώσεων και δέσμευσης δυναμικότητας LNG σε μηχανισμούς αγοράς (δημοπρασίες), εφαρμόζοντας έτσι και στο LNG τις πρακτικές που ακολουθούνται σε όλα τα σημεία εισόδου αγωγού του ΕΣΜΦΑ, βάσει των σχετικών Κανονισμών.
Όπως τόνισε, μέσω των δημοπρασιών εκφόρτωσης LNG, ο ΔΕΣΦΑ εξασφαλίζει την παροχή πρόσβασης στον Τερματικό Σταθμό LNG της Ρεβυθούσας, με διαφανείς διαδικασίες και χωρίς διακρίσεις μεταξύ των χρηστών που επιθυμούν να αποκτήσουν πρόσβαση στην εγκατάσταση.
Μάλιστα, με βάση το πολύπειρο στέλεχος του Διαχειριστή, η διαδικασία περιλαμβάνει τον προγραμματισμό των εκφορτώσεων πλοίων για το επόμενο διάστημα και τη δέσμευση για τον σκοπό αυτό υπέρ των χρηστών χρονοπαραθύρων (slots) εκφόρτωσης, χώρου προσωρινής αποθήκευσης και δυναμικότητας LNG, για την αεριοποίηση και έγχυση των φορτίων αυτών στο ΕΣΜΦΑ. Οι χρήστες έχουν επίσης τη δυνατότητα να δεσμεύσουν δυναμικότητα LNG σε μακροχρόνια βάση, ενώ μπορούν σε μια "δευτερογενή" αγορά να "χτίσουν" συνέργειες για καλύτερη προσαρμογή τους στα δεδομένα κάθε στιγμή της αγοράς.
Μεγάλο ενδιαφέρον
Οι αλλαγές, πάντως, αυτές γίνονται και στο φόντο της ανάδειξης της Ρεβυθούσας σε κέντρο εισόδου ΥΦΑ με αναφορά στην ευρύτερη περιοχή της ΝΑ Ευρώπης. Είναι χαρακτηριστικό ότι στο market test που έγινε για το νέο πλαίσιο δημοπρασιών, καταγράφηκε έντονο ενδιαφέρον από 27 Έλληνες και ξένους προμηθευτές φυσικού αερίου, από χώρες, εντός κι εκτός ΕΕ. Ο δε, πρώτος διαγωνισμός ξεκινά ο ΔΕΣΦΑ τη Δευτέρα (9/10/2023).
Είναι χαρακτηριστικό ότι το 2023 τα υπερέσοδα του ΔΕΣΦΑ από την αξιοποίηση της Ρεβυθούσας ανήλθαν σε 65 εκατ. ευρώ τα οποία μάλιστα διατέθηκαν για τη μείωση του τέλους ασφάλειας εφοδιασμού που πληρώνουν όλοι οι χρήστες του συστήματος φυσικού αερίου της χώρας.
Η διαδικασία
Όπως εξήγησε ο Σωτήρης Μπράβος, έως τώρα οι δημοπρασίες που διενεργούσε ο ΔΕΣΦΑ αφορούσαν 5 έτη από το χρόνο διεξαγωγής τους, ενώ από εδώ και πέρα αφορούν ως και 15 χρόνια.
Ταυτόχρονα μειώνεται σε μία εβδομάδα από 15 ημέρες η διάρκεια διεξαγωγής της δημοπρασίας. Έτσι η όλη διαδικασία που θα ξεκινήσει τη Δευτέρα 9/10 θα διαρκέσει 15 εβδομάδες έως τον Ιανουάριο του 2024 και κάθε εβδομάδα η δημοπρασία θα αφορά τη δέσμευση δυναμικότητας για ένα έτος.
Η δημοπρασία πραγματοποιείται μέσω ηλεκτρονικής πλατφόρμας και διαρκεί 3 ώρες συν 15 λεπτά, ενώ η τιμή εκκίνησης έχει οριστεί από τη ΡΑΑΕΥ. Συνολικά προσφέρονται 4 δέσμες χρονοπαραθύρων ανά έτος. Από αυτές οι τρεις περιλαμβάνουν πέντε φορτία LNG ποσότητας 1 TWh το καθένα, ενώ μια δέσμη περιλαμβάνει οκτώ φορτία των 0,5 TWh το καθένα.
Πρέπει να σημειωθεί ότι στην πρώτη δημοπρασία που θα γίνει και η οποία θα αφορά το 2024, πρόκειται να προσφερθούν περιορισμένα προϊόντα στους χρήστες καθώς έχουν υπάρξει σημαντικές δεσμεύσεις από τις προηγούμενες διαδικασίες.
Με βάση την ενημέρωση του Διαχειριστή, τα slots που προσφέρονται για τα επόμενα χρόνια στη διαδικασία προσφέρονται, είτε με τη μορφή δέσμης είτε μεμονωμένα, slots εκφόρτωσης φορτίων LNG, έχουν τα εξής χαρακτηριστικά:
✓ Ποσότητες φορτίων LNG: 1 TWh (147.000 m3) ή 0,5 TWh (73.000 m3)
✓ Προκαθορισμένη Περίοδο Προσωρινής Αποθήκευσης: 13 Ημέρων τη χειμερινή περίοδο (Δεκ-Φεβ) ή 18 Ημερών το υπόλοιπο έτος (Μαρ – Νοε)
✓ Δεσμοποιημένη Δυναμικότητα (Αεριοποίηση + Δυναμικότητα Παράδοσης στην Αγία Τριαδα), προκαθορισμένου ύψους, σύμφωνα με τον Κώδικα Διαχείρισης του ΕΣΦΑ.
Το ιστορικό
Όπως εξήγησε ο Διευθυντής Εμπορικών Υπηρεσιών του ΔΕΣΦΑ, μέχρι το 2020, ο προγραμματισμός των εκφορτώσεων Φορτίων LNG στην Ρεβυθούσα πραγματοποιούνταν με δηλώσεις ενδιαφέροντος των Χρηστών για χρήση της εγκατάστασης.
Όπως εξήγησε ο κ. Μπράβος, σε περίπτωση συμφόρησης, η κατανομή πραγματοποιούνταν αναλογικά της ετήσιας ποσότητας που είχε δηλώσει προς εκφόρτωση ο κάθε χρήστης.
Ωστόσο, λαμβάνοντας υπόψη:
✓ τη σημαντική αύξηση του μεριδίου του LNG επί των συνολικών εισαγωγών,
✓ την αύξηση των Χρηστών του Εθνικού Συστήματος Μεταφοράς Φυσικού Αερίου,
✓ τη σημαντική συμφόρηση που σημειώθηκε κατά τον προγραμματισμό εκφορτώσεων Φορτίων LNG για το έτος 2020, ο ΔΕΣΦΑ πρότεινε την αλλαγή της διαδικασίας, με την εισαγωγή δημοπρασιών για τη δέσμευση χρονοπαραθύρων (slot) εκφόρτωσης και δυναμικότητας αεριοποίησης στην εγκατάσταση LNG της Ρεβυθούσας
Χωρητικότητα και δυνατότητες
Να σημειωθεί ότι ο Τερματικός Σταθμός ΥΦΑ Ρεβυθούσας παίζει σημαντικό ρόλο στην καθημερινή λειτουργία του Εθνικού Συστήματος Φυσικού Αερίου. Επιπλέον, σύμφωνα με τον ΔΕΣΦΑ, έχει διαδραματίσει καθοριστικό ρόλο στο άνοιγμα της Ελληνικής Αγοράς Φυσικού Αερίου από το 2010 κι έπειτα, εξασφαλίζοντας παράλληλα τον εφοδιασμό της ελληνικής αγοράς φυσικού αερίου, όπως αποδείχθηκε στις ενεργειακές κρίσεις του 2009, 2012 και 2016-17 και, ιδιαίτερα στην πρόσφατη κατάσταση έκτακτης ανάγκης που προκλήθηκε από τον πόλεμο στην Ουκρανία. Όπως τόνισε ο κ. Μπράβος, η Ρεβυθούσα είναι ήδη πύλη διαφοροποιημένων πηγών εφοδιασμού σε ολόκληρη την περιοχή της Νοτιοανατολικής Ευρώπης και τροφοδοτεί με φυσικό αέριο χώρες που δεν διαθέτουν εναλλακτικές πηγές εφοδιασμού.
Μάλιστα, έχει, κατ΄ έτος, δυνατότητα για 44 φορτοεκφορτώσεις ενώ η χωρητικότητά της ανέρχεται σε 225.000 κυβικά LNG, εκ των οποίων τα 205.000 κυβικά είναι προς διάθεση σε τρίτους, καθώς τα υπόλοιπα αφορούν στο αέριο εξισορρόπησης και κάποιες άλλες ποσότητες που διατηρεί ο ΔΕΣΦΑ.
