Σε δύο βασικούς, εναλλακτικούς της Ρωσίας, “παίκτες” της αγοράς αερίου, το Κατάρ και το Αζερμπαϊτζάν έχει, σε υψηλότατο επίπεδο παρουσία η Ελλάδα, με στόχο την ενδυνάμωση των ήδη σημαντικών διμερών ενεργειακών σχέσεων.
Έτσι, για διευρυμένες συνομιλίες των αντιπροσωπειών των δύο χωρών βρίσκεται στο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης θα έχει συνάντηση με τον Εμίρη του Κατάρ, Σεΐχη Tamim bin Hamad Al Thani, στη Ντόχα. Με το εν λόγω εμιράτο, που έχει προνομιακή σχέση με την Τουρκία, αποτελώντας έναν από τους βασικότερους επενδυτές στην άλλη πλευρά του Αιγαίου αναζητείται επενδυτικός κι όχι μόνο κοινός βηματισμός.
Άλλωστε το Κατάρ με πακτωλό χρημάτων ποντάρει πολλά και στην πράσινη μετάβαση, αλλά και σε μοντέλα συνεργιών με αιχμή τις νέες τεχνολογίες, την αγροδιατροφή, τον τουρισμό, τόπου έχει ισχυρή παρουσία στην Ελλάδα (Κέρκυρα με τη συνεργασία της οικογένειας Al Thani με Domes Resorts κτλ). Βέβαια η ελληνική πλευρά θα επιχειρήσει να ενισχύσει διαύλους με την πλευρά της Ντόχα vis a vis και των θεμάτων με τη ναυτιλία.
“Η ασφάλεια των θαλάσσιων μεταφορών αποτελεί βασική προτεραιότητα αυτή τη στιγμή, ειδικά με όλα όσα συμβαίνουν στην Ερυθρά Θάλασσα. Αυτά είναι ζητήματα που πρέπει να αντιμετωπίσουμε από κοινού, διότι αν, για οποιονδήποτε λόγο, διαταραχθεί το εμπόριο -πάνω από το 80% του παγκόσμιου εμπορίου πραγματοποιείται μέσω θαλάσσης-, αυτό θα αποτελέσει πλήγμα και για τις δύο χώρες μας” τόνισε χαρακτηριστικά ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, στην Ινδία, σε συνέντευξη, που παραχώρησε στον Πρόεδρο του Observer Research Foundation Samir Saran και στο podcast «Ideas Pod», στο πλαίσιο της διάσκεψης «Raisina Dialogue» .
Επενδυτικό "μπαζούκας"
Προφανώς, πέρα από την κρίση στην Μέση Ανατολή και τις γεωπολιτικές ισορροπίες που αναζητά η Ελλάδα στον Κολπο, στόχος είναι και εμβάθυνση των επενδυτικών σχέσεων. Να σημειωθεί ότι η Επενδυτική Αρχή του Κατάρ Qatar Investment Authority (QIA) έχει μια “γραμμή πυρός για επενδύσεις” της τάξεως των 450 δισ. δολαρίων, αποτελώντας έναν μεγάλο “παίκτη”, που δίνει προτεραιότητα στους τομείς της κλιματικής αλλαγής, των υποδομών και της ψηφιοποίησης.
Η ενέργεια
Σε σχέση με την ενέργεια η χώρα αυτή του Κόλπου αποτελεί για την Ευρώπη ένα σημαντικό εταίρο, Να σημειωθεί ότι το εμιράτο το 2022 ήταν ο μεγαλύτερος εξαγωγέας LNG το 2022 με 80 εκατομμύρια τόνους LNG, σύμφωνα με την έκθεση Gas Exporting Countries Forum.
Το 2022 τα έσοδα του Κατάρ από τις εξαγωγές φυσικού αερίου διαμορφώθηκαν στα 132 δισ. δολάρια, ανεβάζοντας το κατά κεφαλήν ΑΕΠ στα 84.000 δολάρια βάσει των τότε τιμών.
Ήδη, το Κατάρ έχει υπογράψει 15ετή συμφωνία για να προμηθεύει τη Γερμανία – τη μεγαλύτερη αγορά φυσικού αερίου της Ευρώπης – με δύο εκατομμύρια τόνους LNG ετησίως. Οι παραδόσεις θα ξεκινήσουν το 2026. Επίσης ανάλογη συμφωνία έχει συναφθεί και με την Ουγγαρία.
Με βάση, δε, όσα δήλωσε ο υπουργός Ενέργειας του Κατάρ Saad al-Kaabi τον Ιούλιο του 2023 στη διάσκεψη LNG 2023 στην Βανκούβερ η χώρα του Κόλπου επιδιώκει να αυξήσει την παραγωγή και να διατηρήσει τη θέση της ως κορυφαίος εξαγωγέας με σχέδια να προμηθεύσει το 40% όλου του νέου LNG που θα εισέλθει στην παγκόσμια αγορά έως το 2029.
Επίσης, η Qatar Energy υπέγραψε συμφωνία με τη Shell τον Ιούλιο για το North Field East Expansion του κράτους του Κόλπου, την πρώτη φάση του μεγαλύτερου έργου LNG στον κόσμο, μετά από συμφωνίες με TotalEnergies, Exxon, ConocoPhillips και Eni. Η επέκταση περιλαμβάνει έξι τρένα LNG που θα αυξήσουν την ικανότητα υγροποίησης του Κατάρ σε 126 εκατομμύρια τόνους ετησίως από 77 έως το 2027.
Πάντως η χώρα μας έχει κυρίως άλλους παρόχους για LNG. Με βάση τα τελευταία στοιχεία του ΔΕΣΦΑ για το 2023, οι εισαγωγές φυσικού αερίου ανήλθαν σε 67,71 TWh, καταγράφοντας μείωση κατά 21,41% σε σύγκριση με τις 86,16 TWh το 2022. Οι μεγαλύτερες ποσότητες εισήλθαν στη χώρα από τον Τερματικό Σταθμό LNG της Ρεβυθούσας, που κάλυψε ποσοστό 43,55% των εισαγωγών. Ειδικότερα, εκφορτώθηκαν περίπου 28,52 TWh LNG από 41 δεξαμενόπλοια από 7 χώρες. Οι ΗΠΑ παρέμειναν ο μεγαλύτερος εισαγωγέας LNG στη χώρα μας (10,75 TWh) με ποσοστό 37,69%. Στη δεύτερη θέση βρέθηκαν οι εισαγωγές από τη Ρωσία (8,38 TWh), ενώ ακολούθησαν η Αίγυπτος (3,5 TWh), η Αλγερία (3,47 TWh), η Νορβηγία (0,97 TWh), η Νιγηρία (0,94 TWh) και η Ισπανία (0,51 TWh).
Με το Κατάρ, όμως, που αναζητά και έναν “πράσινο” βηματισμό, πέρα από το φυσικό αέριο, τα μεγάλα σχέδια για ανάπτυξη διασυνδέσεων και ΑΠΕ που βάζουν τη χώρα στον ευρύτερο χάρτη της περιοχής τα περιθώρια συνεργασίας είναι ευρύτερα.
Χαρακτηριστική η αναφορά του Κ. Μητσοτάκη στη προαναφερόμενη συνέντευξη. “Έχουμε αποδείξει ότι υπάρχουν «win-win» λύσεις όσον αφορά την πράσινη μετάβαση. Για παράδειγμα, ήμασταν εξαρτημένοι από το φυσικό αέριο κατά τη διάρκεια του πρώτου έτους του πολέμου στην Ουκρανία. Βρεθήκαμε αντιμέτωποι με πολύ υψηλό κόστος εισαγωγής φυσικού αερίου. Όσο περισσότερη ηλεκτρική ενέργεια παράγουμε από τον άνεμο και τον ήλιο, τόσο περισσότερο καθίστανται ανθεκτικά τα δίκτυα και τα συστήματα ηλεκτρικής ενέργειας, τόσο λιγότερο εξαρτημένοι θα είμαστε από τις εισαγωγές ενέργειας” τόνισε με νόημα ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης σε συνέντευξη στο podcast «Ideas Pod», στο πλαίσιο της διάσκεψης «Raisina Dialogue»
Το Αζερμπαϊτζάν
Επίσης, στο Μπακού μεταβαίνει η Υφυπουργός Ενέργειας Αλεξάνδρα Σδούκου για να συμμετάσχει την 1η Μαρτίου, στη 10η Υπουργική Σύνοδο του Συμβουλευτικού Συμβουλίου του Νότιου Διαδρόμου και στην 2η Υπουργική Σύνοδο του Συμβουλευτικού Συμβουλίου Πράσινης Ενέργειας.
Στα fora αυτά αναμένεται να συμμετάσχουν κολοσσοί της ενέργειας και χρηματοπιστωτικά ιδρύματα αλλά και η Ευρωπαία Επίτροπος Ενέργειας Kadri Simson. Μάλιστα, στο πλαίσιο της προσπάθειας της ΕΕ για ενίσχυση των ενεργειακών σχέσεών της, με εναλλακτικούς παίκτες, μετά την “αποκοπή” του “ομφαλίου λώρου” με τη Ρωσία, η Επίτροπος Kadri Simson, θα συμμετάσχει στις συζητήσεις για αύξηση των προμηθειών φυσικού αερίου από το Αζερμπαϊτζάν στην Ευρώπη, αλλά και για προώθηση πρωτοβουλιών για την πράσινη ενέργεια.
Να σημειωθεί ότι ο Νότιος Διάδρομος Φυσικού Αερίου μπορεί να μην έχει το capacity - δυνατότητα να αποκαταστήσει τις “χαμένες” ποσότητες ρωσικού αερίου, ωστόσο λειτουργεί ως μια εναλλακτική. Μετέφερε 8 δις. κυβικά φυσικού αερίου, το 2021, 11,4 δισ κυβικά φυσικού αερίου το 2022, 11,8 δισ κυβικά το 2023 και στόχος είναι να φτάσει τα 20 δισ κυβικά φυσικού αερίου το 2028.
Στο επίκεντρο της ΕΕ είναι η αύξηση της χωρητικότητας του αγωγού, όσο και την ένταξη νέων χωρών στον κατάλογο των χωρών που προμηθεύονται αέριο από το Νότιο Διάδρομο.
Υπενθυμίζεται, ότι για την ολοκλήρωση της διαδικασίας Επαύξησης Δυναμικότητας 2021 και την εξέλιξη του μη δεσμευτικού market test για το 2023, ενημέρωσαν με κοινή ανακοίνωσή τους οι Διαχειριστές TAP, SRG και ΔΕΣΦΑ. Οι Διαχειριστές επιβεβαιώνουν, ότι θα προχωρήσουν με τα σχετικά έργα, που απαιτούνται για τη διάθεση των 1.2 bcm/χρόνο επαυξημένης δυναμικότητας στην αγορά, σύμφωνα με τις δεσμευτικές προσφορές που κατατέθηκαν στην πρώτη Δεσμευτική Φάση της Δοκιμής Αγοράς 2021.
Αυτό ουσιαστικά έρχεται σε συνέχεια της του προέδρου Ilham Aliyev, που πέρυσι γνωστοποίησε την έναρξη της εκμετάλλευσης του κοιτάσματος Absheron, αναφέροντας ότι η κρατική εταιρεία SOCAR θα ξεκινήσει διαπραγματεύσεις με τους ξένους εταίρους της για την ανάπτυξη της δεύτερης φάσης του Absheron. Το κοίτασμα Absheron, έχει αποθέματα φυσικού αερίου άνω των 300 δισεκατομμυρίων κυβικών μέτρων και λειτουργεί από την Total. Παράλληλα, όπως έχει πει ο Ilham Aliyev στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος είναι και η μεταφορά παραγόμενης στο Αζερμπαϊτζάν ηλεκτρικής ενέργειας.
