Στο κρίσιμο θέμα των υπερκερδών, αναφέρθηκε μιλώντας στην αρμόδια επιτροπή θεσμών και διαφάνειας της Βουλής ο πρόεδρος της ΡΑΕ Αθ. Δαγούμας. Τόνισε ότι η ΡΑΕ έκανε μια άρτια τεχνοκρατικά δουλειά για προσδιορισμό τους. Εξέτασε τα οικονομικά αποτελέσματα των καθετοποιημένων ομίλων, όπου προκύπτει ότι όντως στην παραγωγή υπήρχαν κέρδη και στην προμήθεια ζημιές.
Πρόσθεσε ότι τα δημοσιευμένα οικονομικά αποτελέσματα δεν θεωρήθηκαν επαρκή στοιχεία γιατί περιλαμβάνουν και δαπάνες άλλου είδους (αποσβέσεις, δαπάνες διοίκησης κ.λπ), για το λόγο αυτό αναπτύχθηκε από τη ΡΑΕ μια μεθοδολογία ώστε να εξαχθούν συμπεράσματα.
Με αφορμή τα παραπάνω, αναλύθηκε η κερδοφορία των παραγωγών στο εξάμηνο από τον Οκτώβριο 2021 ως το Μάρτιο 2022 και προκύπτουν κέρδη 927 εκατ. ευρώ. Οι εκπτώσεις της ΔΕΗ φτάνουν 335 εκατ. και υπάρχουν και οι έμμεσες εκπτώσεις σταθερών συμβολαίων που επίσης θεωρείται εύλογο να αφαιρεθούν, επιβεβαιώνοντας το πρωινό ρεπορτάζ του energymag.
Η μεθοδολογία
Σχετικά με τη μεθοδολογία, η ΡΑΕ τεκμηρίωσε ότι η περίοδος αυξημένων τιμών είναι από τον Οκτώβριο. Στόχος ήταν να γίνει μια σύγκριση με ένα χρόνο νωρίτερα.
Διαπιστώθηκε ότι τον Οκτώβριο του 2021 το περιθώριο κέρδους για τις μονάδες αερίου ήταν π.χ. 30 ευρώ ανά Μεγαβατώρα, ενώ ένα χρόνο πριν ήταν 10 ευρώ ανά Μεγαβατώρα, άρα προκύπτει μια διαφορά 20 ευρώ. Αυτό το ποσό πολλαπλασιάστηκε με την ποσότητα ενέργειας που παρήγαγε κάθε παραγωγός και προέκυψε η επιπλέον κερδοφορία.
Οι λιγνιτικές μονάδες το 2020 σε κάποιες περιόδους είχαν ζημιές, άρα εκεί δεν αφαιρέθηκαν τα δύο ποσά, αλλά εξαιρέθηκαν αυτές οι αρνητικές περίοδοι και ελήφθη υπόψη ο μέσος όρος των μηνών που είχαν θετικό περιθώριο. Έτσι είναι δίκαιος ο τρόπος υπολογισμού, κατά τον κ. Δαγούμα.
Οι τιμές του αερίου
Μιλώντας για την εξέλιξη των χονδρεμπορικών αγορών, είπε ότι πλέον υπάρχει σύζευξη τιμών μεταξύ Ελλάδας και Ευρώπης, ενώ αν δούμε τις τιμές στην περιοχή μας, βρίσκονται μεταξύ της Ιταλίας και της Βουλγαρίας.
Στο τελευταίο εξάμηνο, το μείγμα παραγωγής στη χώρα μας είναι 40-45% αέριο, 30% ΑΠΕ, 10% εισαγωγές και 10% λιγνίτης. Οι οριακές μονάδες είναι του αερίου ή οι διασυνδέσεις, άρα η ΟΤΣ καθορίζεται από αυτές και αυτός είναι ο λόγος των υψηλών τιμών χονδρικής.
Για το αέριο και τις εισαγωγές υπάρχει αυξημένο κόστος παραγωγής που δε μπορεί να μειωθεί, το μόνο που μπορεί να μειωθεί είναι τα κέρδη.
Όσο οι τιμές αερίου είναι στα 100 ευρώ δεν θα μπορεί να επανέλθει η τιμή στα επίπεδα τα προηγούμενα, εκτίμησε ο κ. Δαγούμας. Παράλληλα, προκύπτει ότι η χώρα ενώ ήταν καθαρά εισαγωγική στο παρελθόν (άρα ακριβότερη από τις γειτονικές), σε 4 μήνες εντός του target model είναι και εξαγωγική, άρα φθηνότερη σε κάποιες περιόδους.
Διμερή συμβόλαια
Για τις πρωτοβουλίες της Αρχής στον ανταγωνισμό, ο πρόεδρος δήλωσε ότι η ΡΑΕ ελέγχει τέτοια ζητήματα. Έχει αναπτύξει εργαλείο παρακολούθησης αγοράς, ενώ ο ACER συγκεντρώνει τα δεδομένα εκτός της αγοράς εξισορρόπησης. Χαρακτηριστικό είναι ότι ο επικεφαλής του ACER τρεις φορές που του ζητήθηκε να σχολιάσει είπε ότι δεν προέκυψε χειραγώγηση των αγορών. Η ΡΑΕ συμφωνεί με αυτή την εκτίμηση, αλλά εκτιμά παράλληλα ότι η λειτουργία της αγοράς μπορεί να οδηγεί σε αυξημένα κέρδη στην παραγωγή.
Αναφορικά με τα διμερή συμβόλαια και τις δυνατότητες που έχουν να μειώσουν το κόστος, ο πρόεδρος της ΡΑΕ είπε ότι με το target model το Χρηματιστήριο Ενέργειας είναι εθελοντικό και επιτρέπονται τα διμερή συμβόλαια. Κατ' επέκταση, υφίσταται η δυνατότητα, αλλά η κουλτούρα στην Ελλάδα δεν είναι τόσο έντονη στη διαχείριση ρίσκου. "Είναι εντυπωσιακό ότι παρά το χαμηλό κόστος των φ/β δεν υπογράφηκαν διμερή συμβόλαια", τόνισε σχετικά.
Μέτρα στην αγορά
Σε ότι έχει να κάνει με την προστασία των καταναλωτών, ο κ. Δαγούμας στάθηκε στο εργαλείο σύγκρισης που δημιούργησε η Αρχή για λόγους διαφάνειας, όπως και το εργαλείο παραπόνων-ενημέρωσης.
Από τη μέχρι τώρα λειτουργία του, προκύπτει ραγδαία αύξηση των παραπόνων, τα οποία αφορούν κυρίως προμηθευτές και ένα 58% ικανοποιείται από τις απαντήσεις που λαμβάνει.
"Αυτά τα παράπονα τα επεξεργαστήκαμε και ξεκινήσαμε ακροάσεις με τους προμηθευτές. Δημιουργούμε επίσης το θεσμό του Ενεργειακού Διαμεσολαβητή για επίλυση διαφορών", ανέφερε ο κ. Δαγούμας.
Οι κυρώσεις
Από εκεί και πέρα, η ΡΑΕ προέβη ήδη σε κυρώσεις κατά πέντε προμηθευτών για ληξιπρόθεσμες οφειλές προς διαχειριστές. Από το Μάρτιο 2022 εφαρμόστηκε η λογική των θετικών αναφορών, που απομείωσε το χρέος.
Επίσης, εξετάζεται κατά πόσο συμμορφώνονται οι εταιρείες με τον κώδικα προμήθειας και κλήθηκαν σε ακρόαση 12 προμηθευτές σχετικά με το θέμα της ενημέρωσης των καταναλωτών 60 μέρες πριν την αλλαγή της σύμβασης.
"Δεν μας ενδιαφέρει απλά μια κύρωση, αλλά να επιστρέφονται χρήματα. Αν κάποιος προμηθευτής δεν ενημέρωσε ορθά τον καταναλωτή, πρέπει να επιστρέφει τα χρήματα. Εξετάζουμε και ζητήματα διαφάνειας και παραπλάνησης σχετικά με τη ρήτρα αναπροσαρμογής, θα υπάρξουν σχετικές κυρώσεις", δήλωσε ο πρόεδρος.
Τέλος, ο κ. Δαγούμας σχολίασε ότι η ρήτρα αναπροσαρμογής είναι αποκλειστικά επιχειρηματική απόφαση, δεν την επέβαλε η ΡΑΕ, ενώ προβλέπεται από το 2013 στον κώδικα προμήθειας.
